شيوه‌های ارتباط فرشتگان با ائمه علیهم السلام

ارتباط پیامبران و حتی برخی از برگزیدگان خداوند مانند حضرت مریم(سلام الله علیها)با فرشتگان، از موضوعات مهمی است که در فرهنگ قرآنی و روایی ما مطرح است. این موضوع با وجود اهمیت آن، به جهات مختلف مبهم مانده است. در این نوشتار سعی شده، با شیوۀ تحلیلی و توصیفی و با بررسی روایات معصومان(علیهم السلام)، به این پرسش ها پاسخ دهیم که آیا شواهد قرآنی و روایی، ارتباط ائمه(علیهم السلام) و دیگر افراد غیر پیامبر را با فرشتگان تأیید می‌کند؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ، این ارتباط به چه شیوه‌هایی انجام می‌شده است؟ در این بررسی به این نتیجه رهنمون می‌شویم که چنین ارتباطی برای ائمه و غیر پیامبران، مستند قرآنی و روایی دارد و این ارتباط به دو شیوۀ تمثل فرشتگان در قالبی مادی و تحدیث محقق می‌شود. «تحدیث» سخن گفتن فرشته با ولی خداست که در این حالت، محدَّث، فرشته را نمی‌بیند و فقط صدای او را می‌شنود. برخورداری از چنین ارتباطی مستلزم نبوت محدَّث نیست. این شیوه، با الهام متفاوت است که در آن مطالبی در قلب افکنده می‌شود.

اعيان ائمه علیهم السلام؛ جستاری در راه‌های اثبات امامت اشخاص ائمه علیهم السلام در روايات شيعه

چه ادله، قرائن و نشانه هایی در روایات وجود دارند که امامت اشخاص امامان شیعه علیهم السلام را به اثبات می رسانند؟ این مقاله برای پاسخ به این سؤال به جمع آوری و عرضه راه های اثبات امامت اعیان ائمه علیهم السلام در کتب حدیثی شیعه می پردازد. این راه ها در تقسیم بندی کلی در چهار بخش نص، علم غیب، اعجاز و نشانه ها قابل بیان هستند. اثبات امامت علی علیه السلام تخصیصاً از قلمروی مقالۀ حاضر خارج است. چرا که روایات در خصوص ایشان علاوه بر راه های فوق در بحث های تفسیری و قرآنی تمرکز دارد. راه نص دارای تقسیمات نصوص کلی یا جزیی، خفی یا جلی، غیر توقیفی یا توقیفی، و عام یا خاص است. راه علم غیب و اعجاز در حد ظرفیت مقاله مواردی را گزارش خواهد کرد و راه نشانه ها به اماره هایی می پردازد که در نقش قرینه، و نه ادله، ظاهر می شوند.

سازمان وكالت و نقش آن در عصر ائمّه

دشواريهاى شرايط اجتماعى ـ فرهنگى ـ سياسى پيرامون امامان معصوم: محدوديّتهاى زيادى براى آن بزرگواران پديد آورد. از سويى، پيام حقّ امامت آن حجّتهاى خدا به گوش برخى از افرادِ حقپذير ميرسيد و آنان در برابر اين پيام، تسليم مىشدند و از سوى ديگر، اين محدوديّتها روز به روز افزايش مىيافت. حال مىتوان دشوارى وضعيّت را بدين صورت ترسيم كرد: وقتى براى يك فرد شيعه كه در همان شهر محلّ اقامت امام7 زندگى مىكند و نشانىِ خانه حضرتش را ميداند، ارتباط مستقيم با آن امام همام مقدور نباشد، چگونه براى فردى ديگر در دورترين نقاط، اين ارتباط مقدور باشد؟ (ص 47 ـ )55‌‌ اين عامل، يكى از مهمترين عواملى است كه سبب شد تا امامان معصوم:، در موارد زيادى ارتباط خود با شيعيان را از طريق افرادى به سامان آورند كه به آنها عناوين مختلف اطلاق مىشد؛ از جمله: باب، وكيل، سفير، نايب، قيّم. (ص 35 ـ )45 البتّه بيشترين شهرت را در اين ميان، كلمه «وكيل» دارد. بدين رو، در تحقيقات تاريخى متأخّر، مجموعه مطالب در مورد وكلاى امامان معصوم :را تحت عنوان «سازمان وكالت» آوردهاند؛ گر چه مطالب مربوط به اين افراد واسطه، در آثار متقدّم شيعى آمده است؛ از جمله: چهار كتاب اصلى علم رجال (رجال كشّى، رجال نجاشى، فهرست و رجال، هر دو از شيخ طوسى)، كافى (اصول و فروع)،
كمالالدين صدوق، كتاب الغيبة شيخ طوسى؛ كه منابع اصلى نويسنده در تأليف كتاب «سازمان وكالت» بودهاند. (ص 24ـ )33 به جز اين منابع، در كتابهاى ديگر قرن چهارم تا ششم، مطالبى در اين مورد آمده است كه نام و توصيف آن منابع در كتاب آمده است. (ص 33 ـ )35‌‌‌

کافی در آینه پژوهش

اهميت واعتبار كتاب كافى نوشته ثقة الاسلام محمد بن يعقوب كلينى، جمعى از دانشوران شيعى را بر آن داشته كه پژوهش هايى در باره آن عرضه كنند. در اين مقاله، شش تحقيق معرفى و نقد و بررسى میشود.موارد شماره 1 و 2 و 6، معرفى كلّى از كتاب كافى و مؤلّف آن را در بر دارند. كتاب شماره 2، به چهار مبحث مهمّ پيرامون اصول كافى می پردازد (امام مهدى(ع)، تقيه، بداء، قرآن). كتاب شماره 5، شرح ملا خليل قزوينى (دانشمند شيعى قرن يازدهم هجرى) بر كافى را مىشناساند. و كتاب شماره 4، شيوه صحيح املاى رجال و راويان كتاب كافى را می نماياند. كتاب 1 تا 4 به زبان عربى، و كتاب 5 و 6، به زبان فارسى است.

خواندن دعای کمیل

در دعای کمیل آیه «أَفَمَن کَانَ مُؤْمِنًا کَمَن کَانَ فَاسِقًا لَّا یَسْتَوُونَ» و در دعای ندبه («فَکَانَ قَابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَى»، وجود دارد این آیه از سوره‌ای است که سجده واجب دارد آیا زن حائض می‌تواند این فراز دعای کمیل بخواند؟

رواق‌های حرم

آیا زن حائض و فرد جنب می‌تواند بی‌آنکه داخل حرم شود به رواق‌های اطراف ضریح مطهر امام معصوم(علیه السلام) برود؟

حائض و مسجد

شرایط ورود خانم‌های حائض به مسجدالحرام و مسجد کوفه و سایر مساجد چگونه است؟

سرداب مسجد

ورود زن حائض به مکان‌هایی که در مسجد بودن آن شک است (مانند بام، سرداب و مقداری که به مسجد افزوده می‌شود) چگونه است؟

حیض در سفر

زن حائض در شهری که وطنش نیست قصد ماندن ده روز می‌کند در بین این ده روز از خون پاک می‌شود آیا باید نماز خود را شکسته بخواند یا تمام؟