دسته: شخصیت ها

ترجمه و نقد فصل اول و پنجم کتاب مذهب حنبلی و ابن تیمیه

کتاب مذهب حنبلی و ابن تیمیه نوشته عبدالحکیم مطرودی به زبان انگلیسی ،یکی از جدید ترین تالیفات حامیان مکتب سلفی در معرفی دو تن از بزرگان سلفیه یعنی احمدبن حنبل و ابن تیمیه و پاسخ به شبهات وارده به آنان است . نویسنده در کتاب تلاش کرده است تا با شیوه به ظاهر علمی و تحقیقی به معرفی دو شخصیت بزرگ این مذهب و اثبات برتری آنان در تمامی ابعاد بپردازد. این رساله در سه فصل تنظیم شده است.فصل اول به مقدمه مترجم اختصاص دارد.مترجم در این مقدمه ضمن معرفی مولف کتاب و ارائه گزارشی از محتوای کتاب ،برخی از نقد های وارده به این کتاب را بیان می کند.از نقد های مطرح شده در مقدمه ،رجوع به مصادر و منابع حنبلی ،بیان مطالب غیر واقعی ،بزرگ نمایی و اغراق در بیان فضایل ،تغییر تاریخ ،کتاب نامه ناقص و … می باشد. فصل دوم رساله ،ترجمه فصل اول کتاب است. در این فصل زندگی احمدبن حنبل ،دوران تحصیل او و همچنین شبیه فقیه نبودن وی و پاسخ به آن مطرح میشود و مولف قسمت اول این فصل را با ذکر تالیفات احمدبن حنبل و میزان گستردگی این مذهب به پایان می برد.ادامه بخش به ابن تیمیه اختصاص دارد.در ابتدا اوضاع جامعه در دوران ابن تیمیه بیان می شود و سپس به زندگی ابن تیمیه،بازداشت ها و جایگاه وی در بین علماء می پردازد و اکثر علماء را موافق وی نشان می دهد و شبهات مربوط به مخالفت ذهبی و ابوحیان را پاسخ می دهد.در ادامه به معرفی کتاب های او می پردازد و این بخش با فوت ابن تیمیه پایان می پذیرد. فصل سوم رساله ،ترجمه فصل پنجم کتاب است که به بررسی میزان تاثیر ابن تیمیه بر علمای حنبلی از زمان خودش تا دوران معاصر اختصاص دارد که بدین منظور زندگی و افکار یازده عالم حنبلی از زمان خودش تا دوران معاصر اختصاص دارد که بدین منظور زندگی و افکار یازده عالم حنبلی مورد برسی قرار میگیرد که شامل علمایی از زمان خودش تا دوران معاصر می شود و در پایان به جمع بندی این تاثیرمی پردازد.

تجسیم و تشبیه در عقاید ابن تیمیه، پیشوای وهابیت

آیین الهی که به وسیله ی قهرمان توحید ابراهیم خلیل الرحمان ابلاغ شده، اصرار بر تنزیه خدا از جسمانیت و مشابهت با مخلوقات دارد، ولی به مرور زمان در میان شرایع پیشین، به خاطر ارتباط و اختلاط با اقوام مشرک، مسأله ی تجسیم و تشبیه، به آیین یهود و سپس به نصرانیت، رخنه کرد. در بین مسلمین نیز به خاطر برخی از روایات اسرائیلی و ظاهر گرایی و نقل گرایی برخی از علما چنین عقیده ای وارد شد. از کسانیکه افکار آنها باعث رواج تجسیم و تشبیه شده است ابن تیمیه می باشد.

تجسیم و تشبیه در عقاید ابن تیمیه، پیشواری وهابیان

مسألهء تجسیم و تشبیه، به مرور زمان به آیین یهود و سپس به نصرانیت،رخنه کرد و این تفکر نیز امروز در میان وهابیان رواج دارد آنها به تاسی از ابن تیمیه به ظاهر آیات و روایات استناد می کنند که این باعث تجسیم گرائی و یا تشبیه خداوند به مخلوقاتش شده است که در این مقاله با استناد به حدیث نزول خداوند این امر اثبات شده است.

تأثیر اندیشه‌های کلامی ابن تیمیه بر وهابیت

در این پژوهش، رویکردهای کلامی ابن تیمیه که محمد بن عبدالوهاب تحت تأثیر افکار وی به تأسیس فرقه وهابیت اقدام نموده، نقد و بررسی شده است. نگارنده در دو بخش برداشت‌های ابن تیمیه را از توحید و شرک و برداشت‌های نادرست وی را از مصادیق توحید و شرک و شرک دانستن اموری مانند شفاعت، توسل، زیارت، نذر، قسم و… را تبیین نموده است. در بخش اول، ضمن بیان کلیاتی ازتحقیق به مباحثی چون: زندگی نامه ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب، فعالیت‌های سیاسی ابن تیمیه، فتاوای فقهی وی در مورد روزه، محاکمه کردن و زندانی کردن وی به خاطر عقایدش، دیدگاه‌های علمای مسلمان در مورد شخصیت و افکار ابن تیمیه (مخالفان و موافقان وی) و آثار و تألیفات او، زندگی‌نامه محمد بن عبدالوهاب، تحصیلات و سفرهای او، اوضاع دینی، سیاسی، اجتماعی دوران حیات او، مبارزات دینی و سیاسی وی، مخالفت علما با محمد بن عبدالوهاب، ارتباط وی با محمد بن سعود، اعلام جهاد وی بر ضد مخالفان خود، کناره گیری محمد بن عبدالوهاب از امور سیاسی و پرداختن او به امور اخروی و تدریس و آثار وی پرداخته است. در بخش دوم، ضمن بحث درباره توحید و شرک؛ تعریف ابن تیمیه از توحید و شرک و اقسام آن، دیدگاه وهابیت در مورد توحید و شرک و صفات نزد خداوند و دلایل آنان، اوصاف مشرکان و موحّدان از منظر محمد بن عبدالوهاب و مصادیق شرک از منظر وی و ابن تیمیه بحث و بررسی شده و تفسیر ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب در مورد حقیقت شفاعت و توسل و دلایل آنان مبنی بر شرک خواندن آن ها اعم از دلایل روایی و عقلی در این زمینه مطرح گردیده است. طرح و نقد انواع شفاعت (مثبت و منفی)، اقسام توسل جایز و غیر جایز، احکام زیارت قبور، نذور و قسم و اعتقاد به آن ها از منظر ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب و احکام و شرایط نذر و قسم از منظر وی از دیگر مطالب این بخش است. نگارنده در همین جهت، دلایل قرآنی و روایی وهابیان را مبنی بر شرک خواندن نذر برای غیر خدا، حکم ساختن مساجد بر قبور، نماز خواندن کنار قبرها، ساختن گنبد و بارگاه روی قبرائمه(ع) و نیز دیدگاه‌های آنان را در مورد زیارت مشروع و غیر مشروع، حکم زیارت قبر پیامبر اسلام(ص) و معصومین(ع) بیان و نقد کرده است.

بیوگرافی ابن تیمیه

ابن تیمیه تا سال 698 هجری در شام بسان یک روحانی حنبلی می زیست، و تا آن سال از او لغزشی مشاهده نشد و از آن به بعد، یعنی وقتی رساله ای به نام «الرسالة الحمویة» نوشت، آثار انحراف در او ظاهر گردید، وی این رساله را در پاسخ پرسش مردم «حماة» که یکی از شهرهای سوریه است، نوشت و آشکارا برای خدا«جهت» و «سمت» قائل شد و تلویحا او را جسم دانست. شناخت عقاید وهابیان در گرو شناخت ابن تیمیه و آراء و عقاید او است. در این مبحث مبانی فکری و عقاید ابن تیمیه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

بنیانگذاران عقاید وهابیت

محمد بن عبدالوهاب مبتکر و به وجود آورنده عقائد وهابیان نبود، بلکه قرن ها قبل از او این عقائد یا قسمتی از آنها توسط بعضی از علمای حنبلی اظهارشده ولی به صورت مسلک جدید درنیامده بود. در این مقاله به بعضی از کسانی که قرن ها قبل از «محمد بن عبدالوهاب» این عقائد را اظهار داشته اند، تاریخچه و زندگی نامه محمد بن عبدالوهاب بنیانگذار مسلک وهابیت، روابط وهابیت و آل سعود و برخی از عقاید وهابیت و علل موفقیت محمد بن عبدالوهاب اشاره خواهد شد.

اهل بیت پیامبر (ص) در نظر ابن تیمیه

ابن تیمیه،مدّعی است که از امام احمد بن حنبل پیروی می کند،ولی بین پیرو و پیشوا،در مورد فضائل اهل بیت علیهم السّلام تفاوت فاحش مشاهده می شود.به گونه ای که احمد بن حنبل،فضائل اهل بیت علیهم السّلام را آشکارا نقل می کرد و در کتابی به نام«فضائل الصحابه» فضائل امام علی را به طور گسترده بیان کرده است ولی در مقابل ابن تیمیه در کتاب منهاج السنه خود در مقام رد این فضائل بر خواسته به گونه ای که صدای برخی از علماء حنبلی را درآورده است که در این مقاله به برخی از این اقوال اشاره شده است.

افکار ابن تیمیه در بوته نقد

آخرین و کامل ترین دین الهی با بعثت خاتم الانبیاء به جهانیان عرضه شد. ادامه این راه الهی در هجدهم ذی الحجّه، در غدیر خم و به صورت علنی به امیر مؤمنان علی علیه السلام سپرده شد. دیری نپایید که برخی اطرافیان پیامبر با توطئه هایی از پیش مهیا شده مسیر هدایت را پس از رحلت پیامبر منحرف ساختند و مسلمانان را در تحیر و سردرگمی قرار دادند. در این نوشتار به موضوع افکار ابن تیمیه و نظرات و دشمنی او با حضرت علی(ع) پرداخته می شود.

اسلام ستیزی ابن تیمیه

زندگی ابن‌تیمیه با افت و خیزهای بسیاری همراه بود و شاید بتوان گفت وی از شخصیت‌های معدودی است که زندگی‌اش به مبارزه و جنگ گذاشت. متأسفانه با نگاهی به زندگی ابن‌تیمیه می‌بینیم که وی همواره عموم مسلمانان، اعم از شیعه و سنی، و ارزش‌های آنان را به مبارزه طلبید. چنین عملکردی، یادآور عملکرد کنونی سلفیان وهابی است که با وجود دشمنانی چون آمریکا و اسرائیل که جنایات بی‌شماری را بر ضد مسلمانان انجام می‌دهند ـ فرقه‌های اسلامی را تکفیر می‌کنند. در این مقاله به بررسی مخالفت های ابن تیمیه با دیگر مکاتب و مذاهب اسلامی پرداخته خواهد شد.

استراتژی انحرافی ابن تیمیه در تفسیر آیات قرآن

در طول تاریخ اسلام، مفسران هر یک با شیوه خاصی به تفسیر آیات قرآن پرداخته‌اند. از این‌رو شایسته است به بازنگری و ارزیابی آن روش‌ها و بیان نکات ضعف و قوت آنها پرداخته شود. یکی از آن شیوه‌ها، شیوه ابن­تیمیه است که در عصر ما نقد و بررسی آن ضروری به نظر می‌آید؛ زیرا آرا و عقاید وهابیون از مبانی و آرای ابن­تیمیه نشئت گرفته است که این مقاله در صدد بیان شگردها، استراتژی‌های، و نقد و بررسی اصول و مبانی تفسیری ایشان (مانند نفی مجاز، تکیه بر ظواهر بدون توجه به قرائن، عدم تأویل صفات خبری و …) می‌باشد وی در تفسیر آیات متشابه، از آیات محکم که قرآن از آنها به ام ‌الکتاب تعبیر کرده، بهره نگرفته و لازمه تفسیر وی از صفات خدا، قائل شدن به تجسیم و تشبیه است.

ابن تیمیه، وهابیت و نبوّت

از نگاه قرآن و سنت، پیامبران الهی(علیهم السلام) با عنایت الهی، از هر گناه معصوم و پاک اند و در گفتار و رفتار خود اشتباه نمی کنند. با وجود دلایل قرآنی مختلف که بر پاکی و عصمت انبیا دلالت دارد، فرقة وهابیت، افعال ناشایست و خطاهایی را به پیامبران الهی نسبت داده اند که به تعدادی از آنها در این مقاله اشاره می گردد.

ابن تیمیه وکاشت بذر نفاق

ابن تیمیه علوم مذهبی را از فقه حنبلی شروع کرد. وی همواره با اظهار نظر، برخلاف آرای مشهور رایج بین مسلمانان، موجب تشویش اذهان و آشفتگی در عقاید و باورهای مردم می شد و به خاطر همین اظهار نظرها چندین بار به زندان افتاد. از نمونه انحرافات وی این سخن است که ابن تیمیه معتقد است برای ایجاد تفرقه میان مسلمانان و مرزبندی بین شیعه و سنی، سزاوار است که از مستحبات وسنتهای ثابت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) دست برداشته و آن را کنار بزنیم. در ادامه زندگی نامه و نمونه ای از انحرافات وی بیان خواهد شد.

ابن تیمیه و اهل بیت

خداوند در آیات قرآن کریم به مانند آیات تطهیر، مودت و آیات دیگر برای اهل بیت پیامبر خصوصیاتی را بر می شمارد که از آن برتری اهل بیت بر دیگران به روشنی استفاده می شود.اما متأسفانه ابن تیمیه برتر دانستن اهل بیت را که ریشه در قرآن و سنت دارد از آثار زمان جاهلیت می داند و میگوید: تفکر مقدم و برتر داشتن خاندان پیامبر از آثار زمان جاهلیت است که خاندان روسای خود را مقدم می داشتند. در این مقاله احادیث فضایل اهل بیت و نظر ابن تیمیه در مورد انها مورد بررسی و تحقیق قرار خواهد گرفت.