بربهاری و سلفی گری + سند
بربهاری یکی از شخصیت های تراز اول سلفیت است که در شکل دادن به مکتب سلفی وهابیت، نقش به سزایی را ایفا نمود. وی حد فاصلی است میان احمد بن حنبل و ابن تیمیه(پدر معنوی وهابیت)؛ لذا متن زیر کوشیده است گوشه ای از روش شناسی، عقاید و دوران بربهاری را به تصویر کشد. در انتها نیز شباهت های بربهاری و محمد بن عبدالوهاب مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این متن از کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم «تبارشناسی»، فصل نهم، از صفحه 184 تا صفحه 192، توسط علی فاطمی اقتباس شده است.
مهجوریت مسند «امام المحدثین» + سند
یکی از نکات جالب تاریخ، مهجوریت مسند «امام المحدثین» است. کتاب «المسند» احمد، در میان تمامی اهل سنت به عنوان یکی از منابع مهم و اصیل شناخته می شود؛ و علاوه بر آن احمد در ضبط و استخراج حدیث شهرت بیش تری از سایر محدثان دارد و امام المحدثین است؛ با این حال، پرسشی که به وجود می آید این است که چرا مسند احمد، همپای دیگر صحاح سته، مورد توجه مجامع اهل سنت نیست؟ چرا «مسند احمد» که از نظر تاریخی بر «صحاح سته» مقدم است، همسنگ صحاح سته نیست؟ در ذیل به بررسی این مهم پرداخته می شود. این متن از کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، فصل هشتم، از صفحه 164 تا صفحه 165، توسط علی فاطمی اقتباس شده است.
سلفی گری نقلی
پس از ممانعت از نقل و کتابت احادیث نبوی، – با توجیهاتی از قبیل متروک ماندن قرآن، شعار «حسبنا کتاب الله»، و ترس از آمیختگی قرآن با حدیث،- سنت اصیل نبوی به فراموشی سپرده شد؛ آنگاه نقل گرایان در طول تاریخ، اصرار به تبعیت بی چون و چرا از سنت پرداختند، و در این میان، وهابیت معاصر، به قدری در تبعیت از سنت افراط ورزیدند که حتی قرآن را پس از حدیث قرار می دهند.
دو اشکال بر این منش وهابیت مطرح است:
1. چرا علاوه بر سنت پیامبر، صحابه، تابعین، تابعین تابعین را در دایره سنت قرار می دهید؟
2. چرا بین احادیث جعلی و ساختگی، و احادیث صحیح تفکیکی قائل نمی گردید؟
متن ذیل کوشیده است مبحث فوق را مورد بررسی قرار دهد؛ و این متن از کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، فصل هفتم اقتباس شده است.
احمد بن حنبل و فقه
در متن زیر کوشیده شده است تا مذهب فقه حنبلی مورد بررسی قرار گیرد و ضمن واکاوی دلایل قلّت پیروان این مکتب، ویژگی های عمومی فقه احمد و رویارویی اندیشه های او با ابوحنیفه بررسی گردد. این متن گزیده ای از کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، فصل هشتم، از صفحه 167 تا صفحه 169 می باشد، که توسط علی فاطمی اقتباس شده است.
احمد بن حنبل و عقاید + سند
عصر احمد بن حنبل، عصر فرقه ها و مذاهب گوناگون میان اهل تسنن بود، احمد بن حنبل در این فضای پرآشوب و پر از تضاد، با ارائه ی اصول خاص، همه ی این اندیشه های مخالف را از میان برد و اصول ثابت اهل حدیث را رقم زد. او در اعتقادات به کاربرد عقل باور نداشت و می کوشید همه چیز را با نقل ثابت کند؛ در نتیجه حدیث گرایی و ظاهر گرایی مکتب احمد بن حنبل، زمینه ای مناسب برای بهره برداری و نسبت دادن سلفیان به احمد بن حنبل را داراست. متن زیر کوشیده است عقاید وی را مورد بررسی قرار دهد. این متن گزیده ای از کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، فصل هشتم، از صفحه 169 تا صفحه 172 می باشد، که توسط علی فاطمی اقتباس شده است.
احمد بن حنبل و سلفی گری نقلی + سند
اهل سنت، از نظر فقهی پیرو یکی از مذاهب چهار گانه اند، اما آن چه بررسی شخصیت و اندیشه ی احمد بن حنبل را در میان مذاهب اسلامی ضروری می کند، ادعای سلفی گری وهابی مبنی بر وابستگی و پی روی این مکتب از احمد بن حنبل است. این متن از گزیده ای کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، فصل هشتم، از صفحه 160 تا صفحه 173 می باشد، که توسط علی فاطمی اقتباس شده است.
واژه «سلف» در لغت و اصطلاح
آنچه در پی می آید، بررسی واژه «سلف» در لغت و اصطلاح نزد دو مذهب تشیع و تسنن است؛ و این خود آغازی است برای اختلافات عقیدتی عمده میان این دو مذهب. این متن گزیده ای از صفحه 23 کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، فصل اول می باشد، که توسط علی فاطمی اقتباس شده است.
مقایسه ی تطبیقی سفلی گری دیوبندی و سفلی گری وهابی
در قرن دوازدهم دو جریان موازی و هم زمان، با شعار پیرایش دین از خرافات و احیای دوباره ی آن، در جهان اسلام شکل گرفتند، یکی جریان وهابی به رهبری «محمد بن عبدالوهاب» در منطقه ی حجاز و دیگری جریان دیوبندی به رهبری شاه ولی الله دهلوی در هند بود. متن پیش رو کوشیده است با مقایسه سفلی گری دیوبندی و سفلی گری وهابیت، تفاوت ها و نقاط تمایز این دو فرقه را بیان کند؛ تا علت جبهه گیری دیوبندی ها علیه وهابیت و تفاوت های اساسی و بنیادین این دو فرقه آشکار گردد. این متن گزیده ای از صفحه 102 کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، فصل پنجم می باشد، که توسط علی فاطمی اقتباس شده است.
محتوا و درون مایه سلفی گری معاصر
متن ذیل به بررسی محتوا و درون مایه سلفی گری معاصر می پردازد؛ و می کوشد گوشه هایی از تنوع در سلفی گری معاصر را – که اختلاف هایی بنیادین با یک دیگر دارند- به تصویر کشد. به علاوه رابطه سلفیت امروز با مدرنیسم را نیز مورد ارزیابی قرار می دهد. این متن گزیده ای از کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، فصل سوم، از صفحه60 تا صفحه 68 می باشد، که توسط علی فاطمی اقتباس شده است.
گونه شناسی سلفی گری
در متن پیش رو کوشیده شده وجه قالب و ویژگی خاص هرگونه از سلفی گری، ملاک تقسیم بندی قرار گیرد تا ماهیت سلفی گری امروز به گونه ای شفاف تر تحلیل شده و جایگاه وهابیت نیز در میان سلفی گری مشخص گردد. اما اشتراکات جریان های مختلف سلفی گری در بسیاری از مبانی و فروع، موجب تداخل میان آن ها و دشواری مرز بندی ها شده است. این متن گزیده ای از کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، فصل چهارم، از صفحه 80 تا صفحه 88 می باشد، که توسط علی فاطمی اقتباس شده است.
سلفی گری و سیاست
در گذشته، سلفی گری صرفاً در حوزه ی عقاید مطرح بود، اما امروزه در قلمرو سیاست نیز به همان اندازه حضور دارد؛ و به طور کلی، سلفی ها از نظر مدل حکومت، قائل به نهاد خلافت هستند؛ و از اندیشه های اعتقادی رهبران سنتی خود مانند ابن تیمیه و ابن قیم پیروی می کنند. متن پیش رو با تبیین این موضوع، به بررسی علل شکل گیری وضعیت سیاسی کنونی سلفی گری در عصر حاضر می پردازد. این متن گزیده ای از کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، فصل سوم، از صفحه 68 تا صفحه 71 می باشد، که توسط علی فاطمی اقتباس شده است.
سلفی گری مصر + سند
دهه ی دوم قرن بیستم نقطه ی عطفی در اندیشه ی سیاسی جهان تسنن بود، چرا که اهل سنت با دو چالش بزرگ روبرو شدند: نخست، زوال تدریجی نهاد خلافت و فرو پاشی آن؛ و دوم، عقب ماندگی و انحطاط جوامع اسلامی و چیرگی تمدن غرب بر آن بود. این وضعیت موجب شد که اندیشمندان مصری در خلأ نظریه ی سیاسی، برای ارائه ی مدل حکومت جای گزین، به نظریه پردازی بپردازند؛ متن زیر کوشیده است، این تلاش ها را مورد نقد و بررسی قرار دهد و به واکاوی نقش اندیشمندان مصر در این زمینه بپردازد. این متن گزیده ای از کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، فصل ششم، از صفحه 111 تا صفحه 123 می باشد، که توسط علی فاطمی اقتباس شده است.
سلفی گری در شبه قاره هند
شبه قاره ی هند، یکی از قطب های جمعیتی و اندیشه ای جهان اسلام است که به مرکز تحولات و خاستگاه اندیشه های اصلاحی و افراطی؛ و محلی برای ستیز میان مذاهب اسلامی تبدیل شده است؛ تا آن جا که سلفی های افراطی، این منطقه را بهشت خود می دانند. متن پیش رو می کوشد، تا ابعاد سلفی گری در شبه قاره ی هند را ارزیابی نماید و با بررسی دوره های گوناگون سلفی گری در این منطقه، شرایط حاکم بر این محل را تبیین کند. این متن از گزیده ای کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، فصل پنجم، از صفحه 94 تا صفحه 106 می باشد، که توسط علی فاطمی اقتباس شده است.
جریانهای سلفی-انحرافی جهان اسلام
متن پیش رو به بررسی جریانهای سلفی- انحرافی جهان اسلام، در عصر حاضر می پردازد و ریشه پیدایش و رشد این جریانهای انحرافی را استعمار نوین معرفی می نماید. این متن از پیش گفتار کتاب سلفی گری و وهابیت، نوشته سید مهدی موسوی، جلد یکم تبارشناسی، صفحه 15؛ توسط علی فاطمی اقتباس شده است.