تحلیلی از ازدواج حضرت امام حسن عسکری علیه السلام
ماجراي ازدواج آن بزرگوار از جمله رخدادهايي بود که در زمان پدر اتفاق افتاد و آن گونه که از منابع بر ميآيد در اين زمينه چهار نظريه وجود دارد.
بررسی قیامها و شورشهای دوران امام هادی علیه السلام
دوران امامت امام هادی(ع) با برخوردهای اعتقادی، مناقشه‌های علمی، تبعيضهای قومی، فشارهای اقتصادی و سياسی، و هرج و مرج گرايی دولتمردان عباسی مصادف بود، كه قلمرو حكومت آنان را به صحنه درگيريهای مختلف گروه ها، احزاب و جنبشها مبدل ساخت. اين جنبشها را از حيث انگيزه دينی يا غير دينی به دو دسته «آشوب» و […]
امامت امام جواد علیه السلام
یکی از مسائلی که در مباحث کلامی مربوط به امامت، جایگاه ویژه‌ای یافت این بود که آیا ممکن است کسی پیش از بلوغ به مقام امامت برسد؟ این مسئله از آن هنگام که امام جواد (ع) در سال 203 به امامت رسیدبه صورت جدّی‌تری در محافل علمی ـ کلامی مطرح می‌شد تا بعدها در سال 220 در رابطه با امامت امام هادی علیه‌السلام و پس از آن حضرت مهدی (عج) حدّت آن به اوج خود رسید.
نسبت تاریخ شناسی و علم کلام در حوزه امام‌شناسی: مورد امام رضا علیه السلام
در باور شیعیان، امامان از شان قدسی و آسمانی برخوردارند. شانی که ایشان را بهره‌مند از برخی ویژگی‌های فراطبیعی مي‌نماید. برخورداری از علم غیب، عصمت و کرامات، برخی از این توانایی‌های فراطبیعی است که در اعتقاد شیعیان نسبت به امامان (ع) همواره مورد تاکید است. این ویژگی‌ها موجب شده است که برخی از افعال امامان در قالب پدیده‌ها و رویدادهای طبیعی و قاعده‌مند قرار نگیرد. همانند آگاهی از آینده، مصونیت از گناه و یا کراماتی که به ایشان نسبت داده مي‌شود.
تاریخ شناسی دانشی است که مهم‌ترين ویژگی آن، طبیعی و قاعده‌مند دیدن پدیده‌ها و رویدادهای انسانی است. در این دانش ـ با تکیه بر ابزار و امکاناتی که برای تاریخ شناسان به اعتبار این دانش فراهم است ـ سوژه‌ها بالضروره طبیعی و قاعده‌مند دیده مي‌شوند، از آن رو که امکان ارائه توصیف و تحلیل‌های تاریخی (= طبیعی و قاعده‌مند) از آنان فراهم شود.
براساس آنچه گفته آمد، مساله این مقاله این است که: چگونه مي‌شود از تاریخ امامان (ع)، که علاوه بر مقام اثباتی مشترک با دیگر انسان‌ها، از مقام ثبوتی نیز برخوردارند، یک بررسی تاریخی به معنای طبیعی و قاعده‌مند دیدن افعال آنان، ارائه کرد؟ آیا ارائه بررسی تاریخی از فعل امامان مستلزم نفی شان فراتاریخی (= ثبوتی) ایشان است؟ و یا اینکه مي‌شود شان ثبوتی و اثباتی این انسان‌های قدسی را در درون پژوهشی تاریخی جمع کرد؟ مصادیق مورد استناد در این نوشتار مربوط به زیست نامه امام رضا (ع) است.
شرح حال پنج تن از فرزندان امام کاظم علیه السلام
در مورد فرزندان ذکور امام کاظم(ع)، پژوهشهای درخور توجه انجام نگرفته است. تحقیقات موجود، بیشتر تک نگاری است که این تک نگاری طبیعتاً همه فرزندان ذکور را شامل نیست، بلکه به فرزندان معروف آن حضرت مانند احمد بن موسی(ع)، حمزه، هارون و حسین بن موسی(ع) پرداخته است؛ از این رو سوالات زیادی درمورد آنان باقی می ماند که باید به آنها پاسخ داده شود.
معرفی کتاب «سیره امام صادق علیه السلام در برخورد با اهل سنت»
کتاب «سیره امام صادق(ع) در برخورد با اهل سنت» در چهار بخش تنظیم شده است. بخش نخست این کتاب، «سیره علمی امام صادق(ع)» نام دارد و از سه فصل با عناوین «خطوط کلی سیره علمی امام صادق(ع)»، «سیره امام صادق(ع) در برخورد با مذاهب و گروههای اهل سنت» و «سیره امام صادق(ع) در برخورد با بزرگان اهل سنت» تشکیل شده است
امام باقر(علیه السلام) و هويت بخشي به فرهنگ شيعه
چشمه جاري شکافنده علوم در بيابان تفتيده دانش جوشيدن گرفت و جان جويندگان علم و معرفت را از زلال پر برکت خود سيراب ساخت و بدين سان بود که شيعه نشان افتخار ديگري بر گردن آويخت و بر اين پيشواي معصوم خود باليد.
مناجات امام سجاد علیه السلام : روایات تربیتی و اخلاقی
پروردگارا، بر محمد و خاندانِ او درود فرست و ما را از آرزوهای دور و دراز نگاهدار و آرزوها را با راستیِ کردار بر ما کوتاه کن، تا در این آرزو نباشیم که ساعتی را پس از ساعتی دیگر زنده باشیم و روزی را به روز دیگر رسانیم و نَفَسی را به نَفَسی دیگر بپیوندیم و گامی را پس از گامی برداریم. ما را از قریب آرزوها بپای و از شرّ آن در امان دار.
معرفي كتاب «لؤلؤ و مرجان: در شرط پلة اول و دوم منبر روضه خوانان»
به بهانة انتشار مجدد كتاب لؤلؤ و مرجان اثر محدث نوري (ره) و با توجه به موضوع كلي مقالات اين شماره از فصلنامه، به معرفي اين كتاب پرداختيم. تجديد چاپ اين كتاب در يكصدمين سالگرد مؤلف فرهيختة آن، در پي چاپهاي مكرر قبلي، نشان از اهميت ويژهاي است كه جامعة پژوهشگران و مبلغان شيعه براي اين اثر قائل است.
آیا امام حسن علیه السلام همسران زیادی داشتند؟
آنچه از نقلهای مختلف در تاریخ به دست می‌آید این است كه آن حضرت حداكثر 8 الی 10 همسر كه تعدادی از آنها به صورت كنیز و ملك یمین بوده داشته‌اند. ولی متأسفانه در كتابهای تاریخی بعضی از مورخین 250 و بعضی 300 و حتی تا 400 همسر برای ایشان ذكر می‌كنند كه این حرف شایعه‌ای بیش نیست.
کتابشناسی خطبه های حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام
تألیف سیدعبدالحسین دستغیب شیرازی، قم، کتاب فروشی داوری، 1398، 400 ص، جیبی.
در این کتاب، که دارای دو مجلّد است، ضمن بررسی مسئله غصب «فدک»، مطالب مهمی که به این عنوان مطرح شده اند، تشریح گردیده اند. نویسنده در این کتاب، نکات فراوانی در ذیل صدها محور درباره تصریحات و تلویحات مستفاد از عبارات خطبه بیان نموده است. این کتاب دارای بخش ها و فصول تفکیک شده نیست، ولی مطالب با سرفصل های متعدد و روشن از هم جدا شده اند. این کتاب دارای ویژگی های خطابی با نثری ساده و تأثیرگذار می باشد. نویسنده مقدّمه ای طولانی برای شرح موقعیت ها و واقعیت های مقارن خطبه و صفات و حرکات و سکنات خطیب عنوان نموده و در هر قسمت، با نقل عبارات این خطبه، موضوع اصلی در هر فراز را اصل قرار داده و مطالب مفید و پراکنده ای در ذیل آن موضوع در شرح آن عنوان کرده است. علم توحید، غرض از آفرینش، خداشناسی و خداپرستی، کتاب های آسمانی و بندگی خدا، گواهی به رسالت حضرت رسول صلی الله علیه و آله ، صفات خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله ، نمونه هایی از احکام اجتماعی اسلام و فلسفه احکام بعضی از محورهای کلی هستند که در این کتاب به آن ها پرداخته شده است.
معرفی و نقد کتاب الصحیح من سیره الامام علی علیه السلام
نويسنده کتاب «الصحيح من سيرة الامام علي(علیه السلام) من الولادة الي الخلافة» يا «المرتضي من سيرة المرتضي» در 25 صفر سال 1364 هـ.ق در روستاي دير قانون در منطقه جبل عامل به دنيا آمد و در روستاي عیثا الجبل رشد کرد و باليد.
خواندن و نوشتن را نزد پدر آموخت و تا سن 17 سالگي که در زادگاهش بود از کتاب¬خانه شخصي پدر استفاده‌هاي زيادي برد. از سال 1382هـ.ق تا 1388 هـ.ق را با مشغوليت به علوم ديني در حوزه نجف اشرف به سر برد و آنگاه به قم مهاجرت کرد.شروع کار او در پژوهش‌هاي تاريخي را مي‌توان در انگيزه اش در ورود به کارهاي تاريخي ـ پژوهشي جتسجو کرد. نقطه نظر ايشان بسيار قابل توجه است که:
«هيچ گاه براي من دنياي تحقيقات به عنوان يک دنیاي علمي محض مطرح نبود و در پاسخ به احساسات بلند پروازانه و ديگر حالات نفساني نيز به آن گام نگذاشته‌ام و به عنوان حرفه نيز آن را انتخاب نکرده‌ام … تحقيقاتي که بتواند در ارائه خدمت به انسانيت توفيق بيشتري بيابد و در پيشبرد زندگي به سوي هدف والاتر … موفق باشد. انرژي بيشتري خواهد داشت. از اينجاست که همواره … از آن به عنوان يک وظيفه شرعي و انساني نگريسته‌ام»
آنه ماری شمیل و کتاب محمد رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم
آنه ماری شیمل، در هفتم آوریل 1922م، در شهر ارفورت آلمان چشم به جهان گشود. وی، پس از گذراندن دوره دبیرستان، در رشته زبان و ادبیات عربی و علوم اسلامی در دانشگاه برلین به تحصیل ادامه داد. پس از آن، در وزارت امور خارجه در مقام مترجمی کار کرد. از سال 1946 در دانشگاه ماربورگ به تدریس در رشته های فوق پرداخت و در همین دانشگاه دکترای تاریخ ادیان را نیز گذراند.
آیا می توانم فاطمه زهرا سلام الله علیها را مادر صدا کنم؟
پرسش کسی که افتخار اولادی پیامبر اکرم (ص) را ندارد و جزو سادات نیست، با توجه به علاقه ای که به بانوی اول خلقت حضرت فاطمه زهرا (س) دارد، آیا می تواند ایشان را مادر صدا کند؟ و در توسّل به ایشان و درد دل کردن با ایشان به آن بانوی بزرگوار مادر بگوید ؟ […]