حقایق ملکوتی و مجرّد اشیاء در عالَم عقل
باید دانست که انواع جسمانیه‌ی این عالم طبیعی که دائماً در تبدّل و تغیّر هستند و هر صورت که روی مادّه قرار دارد، گذرنده و تمام شدنی است؛ و بعد از او صورت دیگری به مادّه تعلّق می‌گیرد؛ برای هر نوعی مثل جماد و نبات و انواع حیوان بلکه کروات سماویه، یک حقیقت ثابتی در […]
درجات سه‌گانه‌ی فناء فی الله
مقام «فناء فی الله» سه درجه دارد: درجه‌ی اوّل، «فناء در افعال» است که در نظر عارف سالک، جمله‌ی مؤثّرات و همه‌ی مبادی اثر و اسباب و علل -از مجرّد و مادّی و قوای طبعیه و ارادیّه- بیهوده و بی‌اثر شود؛ و مؤثّری غیر از حق و نفوذ اراده و قدرت حق در کائنات نبیند […]
مراحل چهارگانه‌ی کمال
بدان که قوّه‌ی عملیه در نفس انسانیه، کافرمای بدن جسمانی است در رسیدن به اوج سعادت و کمال، ناچار است که مراتب چهارگانه که خواهیم شرح داد به سیر و حرکت معنویه عبور نموده تا از حضیض نقص حیوانیت، به ذروه‌ی عُلیای انسانیت نائل و برخوردار شود. مرتبه‌ی اولی که او را «تجلیه» خوانند، آن […]
مراد صحیح از «وحدت وجود»
[پس از بیان چند معنی برای «وحدت وجود» و ردّ بعضی از آن‌ها، معنای صحیح و مورد نظر خویش را که چهارمین آن‌ها است بیان می‌نمایند.] تفسیر چهارم آن‌که: مراد از وحدت وجود، وحدت در نظر مردم آگاه و بیدار است که از خوابگاه طبیعت و نفس و هوی بیدار شده، به عوالم کثرت و […]
موجودات برتر از مادّه
موجودیت و هستی مجرّدات، نوعی از هستی مطلق می‌باشد که وسیع و محیط و برتر از وجودات حسّیه‌ی مادّیه است. و الحق کسانی که هستی را منحصر به مادّه و مادّی دانسته‌اند، نهایت قصور ادراک و محدودیت در تفکّر دارند. و بهترین تعبیرات این است که گفته شود: وجود حسّی و مادّی، یکی از امواج […]
ده برابر بودن جزای عمل نیک
در صورتی که شخص قصد حسنه نمود و آن عمل نیک را به جا آورد، ده برابر به او جزا می‌دهند. گویا سبب عقلی آن این است که: چون انسان، مرکّب القُوی است و بسیط نیست و قوای ادراکیه‌ی حسّیه‌ی انسان که قوای ظاهره از بصر و سمع و شم و ذوق و لمس و […]
ارتباط موت و نماز
بین موت و نماز، یک نوع ارتباط مخصوصی است. زیرا که نماز حقیقی هم، عین موت است؛ زیرا که موت، انقطاع علاقه‌ی روح است از بدن و از عالم طبیعی؛ در نماز هم انقطاع از این عالم به حضرت ربّ العزّه [است] چنان‌که در مقدّمه‌ی افتتاح صلاة، خواندن این آیه‌ی شریفه وارد است: إِنِّي وَجَّهْتُ […]
مکان نمازگزار
بایست مکان نمازگزار یا مسجد یا خانه یا جای دیگر، از زینت و زیور دنیوی دور باشد؛ بلکه وضع مکان طوری باشد که مصلّی را به یاد آخرت و عالم تجرّد وادار کند. منبع: کتاب پندهای آسمانی، ص 140
تعدّد فصول اذان
تعدّد فصول اذان، ظاهراً برای این است که ذرّات هوای نفسانی دنیوی که از عالم طبع برخاسته، و داخل در وجود آدمی است، تدریجاً به واسطه‌ی فصول اذان، از هویت مکلّف خارج شود. و هر فصلی، مقداری از هوا و توجّه به دنیا را خارج نموده تا به فصل اخیر برسد که «لا اله الّا […]
قیام نماز و قیامت
وقتی که شخص صدای مؤذّن را به گفتن اللهُ اکبر شنید، سزاوار است که در قلب خود خطور دهد که: منادی الهی در صبح قیامت، اعلام می‌کند که: ای افراد بشر، حاضر بشوید به عرصه‌ی قیامت برای قیام عند الله و حشر! و ندای مؤذّن، مردگان عالم طبیعت را که در گورستان عالم مادّی مدفون […]
انقطاع از ما سوی الله در نماز
نماز، عبور از همه‌ی کثرات امکانیه و وصول به مقام وحدت است. و نماز، انقطاع از دنیا و لوازم دنیا است بالمرّه و التجا به عالم غیر متناهی آخرت و قیامت حقیقی که قیام عند الله است می‌باشد. و باید نمازگزار از همه چیز بگذرد در حال نماز، الّا از خداوند عظیم. در خبر است […]
جلوه‌ی الهی در نماز
نمازگزار بعد از اَدای تکبیرة الإحرام حمد از ذکر صفات الهی مانند رحمن و رحیم و مالک یوم الدّین، سلطانِ عظمت الهی بر او مستولی شده و خود را در موقف نماز در حضور الهی، ناچیز و نابود تصوّر می‌نماید؛ و در اثر غلبه‌ی این حالت، به رکوع می‌رود که خضوع و کوچکی است. و […]
درجات توحید و حقیقت نماز
بدان که توحید حقیقی که نهایت کمال آدمیت و انسانیت است به طور اجمال سه موطن و مقام دارد: موطن اوّل: مقام روح است که مرکز اعتقاد و یقین است. و در این مرحله بایست خداوند را حقیقت محض بداند و ما سوی الله را موهوم تصوّر کند: أَلَا كُلُّ شَيْءٍ مَا خَلَا اللَّهَ بَاطِلٌ… […]
بهترین ارمغان از معراج
نبی اکرم اسلام از سفر معراج برای امّت مسلمان تا روز قیامت ارمغانی دارد. لذا بدان که هر چند بر طبق آیات کریمه‌ی وارده در آخر سوره‌ی مبارکه‌ی بقره و اخبار معتبره، الطاف الهیّه که در سفر معراج از حضرت احدیّت به مسلمین به توسّط حضرت رسول عنایت گردید بسیار است؛ لکن عمده و اهمّ […]