تفسیر آیه «فاغرینا بینهم العداوه و البغضاء»

این آیه «فاغرینا بینهم العداوه و البغضاء»، مربوط به چه داستانی است و چه پیامی به ما می دهد؟

پاسخ اجمالی

الف. در آیه: «وَ مِنَ الَّذینَ قالُوا إِنَّا نَصارى‏ أَخَذْنا میثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلى‏ یَوْمِ الْقِیامَةِ وَ سَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِما کانُوا یَصْنَعُون»،[1] به پیمان شکنى نصارا و عواقب آن اشاره شده است، و می فرماید: گروهی از کسانى که ادعاى نصرانیت می کنند، با این که از آنها پیمان وفادارى گرفته بودیم، دست به پیمان شکنى زدند و قسمتى از دستوراتى را که به آنها داده شده بود، به دست فراموشى سپردند. آنها نیز با خدا پیمان بسته بودند که از حقیقت توحید منحرف نشوند و دستورات الهى را به دست فراموشى نسپارند و نشانه‏هاى آخرین پیامبر را کتمان نکنند.

همان گونه که می دانید؛ حضرت عیسى بن مریم(ع) پیامبر رحمت بود و مردم را به صلح و صفا مى ‏خواند. آنها را تشویق مى ‏کرد نسبت به آخرت توجه کامل داشته باشند و از لذائذ دنیا و زخارف دل فریب آن پرهیز کنند، و… .

اما پیروانش بر خلاف، عهد و پیمان خود عمل کردند، مواعظ و تذکرات آن حضرت را از یاد بردند، و چون چنین کردند خداى تعالی به جاى صلح و صفا، کینه و دشمنى را در دل هاشان ثابت کرد، و به جاى برادرى و دوستى که عیسى(ع) آنان را به آن مى ‏خواند، دشمنى و کینه توزى را در دل هاشان مستقر نمود، و این نتیجه قهرى اعمال ناشایست آنها است، و در باره آنان فرمود: «فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلى‏ یَوْمِ الْقِیامَةِ»، این عداوت و دشمنی که خداى تعالى نام برده، جزو ویژگی های امت‏هاى مسیحى شده و در دل آنها ثابت و پایدار گردیده است، هم چنان که آتش آخرت هم سرنوشت حتمى آنها است، و از آن گریزی ندارند.[2]

شایان توجه است که این یک ضابطه و قانون کلّى است، و یهود و نصارا و مسلمانان، در آن مشترک هستند. مسلمانان، نیز پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) به سبب اختلافى که پیدا کردند، و از مسیر و برنامه‏ ای که آن حضرت وصیّت کرده بود، خارج شدند: تفرّق و دشمنى از آن روز شروع شده، و تا امروز ادامه دارد، برخلاف همدیگر پیوسته فعالیّت و کوشش کرده، و با زبان و نوشتن و عمل و نقشه، یکدیگر را تضعیف و تحقیر مى‏نمایند. و این تنازع و تدافع تا روز قیامت ادامه پیدا خواهد کرد، مگر آن که پیش از رسیدن آن روز براى درک حقیقت و سعادت خود، قیام کنند، و خیر و صلاح و موفّقیّت و خوشبختى خود را بخواهند، و از راه هاى خلاف و خودخواهى و تعصّب و انحراف دست بکشند.[3]

ب. برخی پیامهایی که این آیه برای ما دارد این است:

1 – از پیامدهاى تلخ پیمان شکنى دیگران عبرت بگیرید، و بر حذر باشید که مثل آنها شوید؛ چراکه بین شما دشمنى و بغض واقع مى ‏شود و در آخرت هم خداوند شما را بر آن مؤاخذه مى‏ کند.

2 – نتیجه‏ فراموشى دستورات الهى تفرقه و عداوت است.

3 – تفرقه و دشمنى، از عذاب ‏هاى الهى است.

4 – همه کارهای انسان ها و امت ها زیر نظر خداوند است، و تمام آنها پاداش و کیفر خواهد داشت.[4]

منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[1]. مائده، ۱۴، «و از کسانى که گفتند که ما نصرانى هستیم پیمان گرفتیم. پس قسمتى از اندرزهایى را که به آنها داده بودیم فراموش کردند و ما نیز میان آنها تا روز قیامت کینه و دشمنى افکندیم. به زودى خدا آنان را از کارهایى که مى‏کنند آگاه خواهد ساخت».

[2]. ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏5، ص 241، دفتر انتشارت اسلامی، قم، 1417ق.

[3]. مصطفوى، حسن، تفسیر روشن، ج 7، ص 8، مرکز نشر کتاب، تهران، 1380 ش.

[4]. قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج ‏3، ص 48، مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن، تهران، 1383 ش.