نماز داراى حدود و معيارهايى است كه رعايت آنها و محافظت بر آنها، به حضور قلب در نماز كمك مى كند. هر نمازگزارى بايد اين حدود را بشناسد؛ چنان كه امام على (علیه السلام) مى فرمايد: «مَنْ اَتَى الصَّلاةَ عارِفَاً بِحَقِّها غَفَرالله لَهُ»؛[1] «كسى كه نماز به جاى آورد؛ در حالى كه عارف به حق آن باشد، خداوند او را مى آمرزد».
در واقع حق نماز، به معناى به جاى آوردن آن، با شرايط و آداب كامل است و اين نماز كامل و تمام است كه معراج انسان و موجب صعود روح او به درجات عالى است. حضرت على بن الحسين (علیه السلام) حق نماز را چنين بيان فرمود: «حق نماز اين است كه بدانى نماز، در آمدن به پيشگاه معبود يگانه است و تو در نماز پيش روى وى ايستاده اى؛ پس آن گاه كه بر اين حقيقت آگاه گرديدى، سزاوار آنى كه در نماز بايستى، ايستادن كسى كه خواهنده و ترسنده، بيمناك و اميدوار و مستمند و زارى كننده است و خداى را بزرگ مى دارد».[2]
امام صادق (علیه السلام) نيز درباره حدّ و حدود نماز مى فرمايد: «نماز، كامل نمى شود؛ جز از كسى كه داراى وضوى كاملى بوده و نماز را بى كم و كاستى تمام كند و هيچ گونه بيگانگى و دورويى و انحراف در او نباشد. خدا را بشناسد و با شناخت كامل، مقابل او بايستد. خاضع و افتاده و استوار باشد. ميان اميدوارى و نااميدى، شكيبايى و نگرانى قرار گيرد؛ يعنى، در چنان حالى باشد كه گويا وعده هاى خداوند برايش عملى مى شود و از او طلب كمك و يارى و بخشش كند. اين نماز است كه انسان را از بدى ها و زشتى ها دور مى كند».[3]
منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:رحیم کارگر/پرسش وپاسخ دانشجویی
[1] – بحارالانوار، ج 82، ص 207؛ تحف العقول، ص 117.
[2] – ر.ك: تحف العقول، ص 258؛ مستدرك سفينة البحار، ج 6، ص312.
[3] – بحارالانوار، ج 84، ص 250.