اختلاف نظر مراجع تقليد در ثبوت اول ماه، امرى نيست كه تازه به وجود آمده باشد ؛ بلكه در گذشته نيز اين مسئله، در نزد ايشان مورد فكر و نظر بوده است. عوامل متعددى باعث اختلاف نظر گرديده است كه موارد ذيل را مى‌توان از مهم‌ترين آنها دانست:
1 – اعتبار اتحاد افق ؛ عده‌اى بر اين باورند كه اگر هلال ماه، در نقطه‌اى از كره زمين ديده شود – كه افق در آنجا با جاهاى ديگر تفاوت داشته باشد ولى در شب مشترك باشند – اول ماه در آن مكان‌ها ثابت مى‌شود. در مقابل اين نظريه، فقهايى هستند كه اتحاد در افق را معتبر مى‌دانند و معتقدند: اگر هلال ماه در شهرى ديده شود كه افق آن، با شهر يا كشور ديگر اختلاف داشته باشد، اول ماه از نظر شرعى براى شهر دوم ثابت نمى‌شود. بديهى است طبق نظر اول به طور معمول، اول ماه يك روز زودتر ثابت مى‌شود.
2 – اعتبار حكم حاكم ؛ حجيت و نفوذ حكم حاكم ميان فقيهان، نظرى مشهور است ؛ ولى برخى از آنان، حكم حاكم را در رؤيت هلال ماه معتبر نمى‌دانند.
3 – شهادت بيّنه نزد حاكم ؛ گاه مجتهد جامع‌شرايط، از شهادت كسانى كه ماه را ديده‌اند، اطمينان پيدا مى‌كنند و بر اين اساس ثبوت اول ماه را اعلام مى‌دارند. چه بسا ممكن است به جهت فقدان برخى شرايط، براى مجتهد ديگرى اين اطمينان حاصل نشده باشد.
اختلاف فقيهان در امور ياد شده، به جهت اختلاف در يك سرى از مبانى نظرى و اصول فكرى است كه آرا و افكار متفاوتى را برمى‌تابد. نظريه‌پردازى مختلف در ادبيات و اصول فقه، برداشت متفاوت از آيات و روايات و اختلاف نظر در سند احاديث و شناخت راويان، به طور طبيعى موجب تفاوت در بعضى از فتاوا مى‌شود.
منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف: سید مجنبی حسینی/پرسش وپاسخ دانشجویی