شايد ما نيز اگر به جاى شما بوديم و دچار گرفتارىهاى وسواس مىشديم و آن را از اسلام مىدانستيم، مىگفتيم خوش به حال غيرمسلمانان؟! شما خود مىدانيد كه اسلام هرگز چنين دستوراتى را نداده است و در سيره هيچ يك از پيشوايان دين نيز، چنين برنامههايى ديده نمىشود (كه به جهت پاكى و نجسى، عرصه را بر خود و اطرافيانشان تنگ كنند)! با توجه به اينكه شما تحصيل كرده هستيد، يك نكته اساسى را با شما درميان مىگذاريم: آيا براى نماز، مكلّف به پاكى واقعى لباس و بدن هستيم يا به پاكى ظاهرى؟!
توضيح آنكه اگر ندانيم لباس و بدن ما نجس است و با آن نماز بخوانيم، آيا نماز ما صحيح است يا خير؟ به فتواى همه علما، چنين كارى صحيح است؛ چون طهارت بدن و لباس شرط ظاهرى است، نه واقعى؛ يعنى، لازم نيست در واقع لباس و بدن پاك باشد؛ بلكه همين مقدار كه ندانيم نجس است، كافى است (هر چند واقعاً نجس باشد). از همين رو قاعدهاى در فقه مطرح است به نام «اصل طهارت»؛ مقتضاى اين اصل آن است كه هر چيزى پاك است؛ مگر آنكه بدانيم نجس است. از طرفى تفحص و جست و جو در موضوعات لازم نيست.
پس در آغاز بايد آنچه را كه به صورت نادرست درك كردهايد، تصحيح كنيد، تا زمينه براى اصلاح حالت وسواس فراهم گردد. يقين شما در مورد نجس شدن چيزها معتبر نيست. بنابراين به آن هرگز اعتنا نكنيد و براى مدتى اين گونه فرض كنيد كه اساساً شما تكليفى در مورد نجاست و طهارت نداريد؛ چه اينكه از نظر شرعى، هر تكليفى كه موجب مشقّت باشد، ساقط مىشود.
به ترديدهاى خود توجه نكنيد، چيزى را كه نمىدانيد پاك است يا نجس، پاك بدانيد و همان گونه كه گفته شد به خود تلقين كنيد كه اگر نجس هم باشد، من تكليفى ندارم. براى بعد از زمان بهبودى، الان فكر نكنيد؛ شما فعلاً تكليفى نداريد.
در اين رابطه، برنامهاى براى شما عرضه مىشود، اگر واقعاً خواهان نجات خود و زندگىتان هستيد دقيقاً آن را اجرا كنيد:
1 – هر موقع آرامش داشتيد – به ويژه شبها در موقع خوابيدن – اين جملات را با خود تكرار كنيد (تا دو ماه): «من كاملاً قادر هستم بر مشكل وسواس خويش غلبه كنم و با استعانت از خداوند، از همين فردا در اين مسير قدم خواهم برداشت»؛ «من مىتوانم بر اين عادت ناپسند غلبه كنم و سلامت و بهداشت روانى خود و خانوادهام را تضمين كنم». «هرگز اسلام و قرآن دستورات غيرقابل اجرا و مشقّتآور نداده است. من هم از همين فردا مثل بقيه مردم رفتار خواهم كرد و از وسوسههاى شيطان دورى خواهم كرد».
2 – هر شب كارهاى روزانه خود را كنترل و تعداد موارد مثبت و منفى را يادداشت كنيد. روز بعد سعىكنيد از تعداد موارد منفى (عمل به وسواس) كاسته و بر موارد مثبت بيفزاييد؛ اين كار را نيز تا دو ماه ادامه دهيد.
3 – صله رحم زياد كنيد؛ با خويشان خود خيلى گرم بگيريد و اظهار محبت كنيد. حتى الامكان با آنها هم غذا بشويد و در صورت امكان هر هفته يك بار به صورت خانوادگى به تفريح برويد.
4 – در مراسم مذهبى (مانند نماز جماعت و…) شركت فعال داشته باشيد و با ديگر شركت كنندگان بسيار دوستانه و صميمى برخورد كنيد.
5 – با اهل خانه با احترام و صميميت برخورد كنيد و در برابر هيچ حركتى از آنان، حساسيت و واكنش تند نشان ندهيد.
6 – خود را از ديگران، نه برتر بدانيد و نه كمتر.
7 – در حد امكان به ورزش بپردازيد.
8 – حتى الامكان بكوشيد دوستان خوبى براى خود پيدا كنيد و روابط صميمانه و مشاركتهاى علمى و عملى را پايه گذارى كنيد.
9 – در مورد حمام رفتن و آب كشيدن به برنامه زير عمل كنيد.
الف. اول با خود مشخص كنيد كه مثلاً يك لباس معمولى يا نجس را چند بار و در چه مقدار زمان مىشوييد و آب مىكشيد ؛ سپس آن را بنويسيد (فعلاً فرض مىكنيم شش بار و از نظر زمانى پانزده دقيقه)؛
ب. حالت روحى خود را پس از اين مقدار شستن ثبت كنيد (مثلاً آيا بعد از اين همه شستن، باز لباس را پاك مىدانم يا نجس؟ آيا با خيال راحت از آن دست مىكشم يا با دغدغه خاطر؟) ؛
ج. تصميم قطعى بگيريد كه از زمان و تعداد دفعات شستن، كم كنيد (مثلاً شش دفعه را به چهار بار و پانزده دقيقه را به ده دقيقه تغيير دهيد) ؛
د. بعد از عمل شستن به خود بگوييد. به خدا قسم! پاك پاك است و ديگر بهتر از اين نمىشود. اگر نجس هم باشد، هيچ اشكالى ندارد ؛ وظيفه من اين است كه همين را بپوشم.
10 – ورزش آرام و پياده روى را فراموش نكنيد.
11 – همواره به خود با جديت كامل تلقين كنيد كه من سالم سالم هستم و هيچ مشكلى ندارم.
12 – با خانواده، دوستان و ديگران بسيار گشاده رو، خندان و گرم برخورد كنيد. مطالب خوبى بگوييد و با آنان بخنديد (حتماً اين عمل را انجام دهيد).
13 – به سرگرمىهاى هنرى سالم، بپردازيد و فرصتهاى خود را با مطالعه و برنامههاى مفيد ديگر پر كنيد و فرصتى براى هجوم افكار وسواسى باقى نگذاريد.
14 – ذكر خدا را بسيار بگوييد و سورههاى «الناس» و «فلق» را زياد بخوانيد. نسبت به مواردى كه ترديد داريد (مثلاً ممكن است تصور كنيد كه به خاطر شيوه عملى آنها تمام خانه و وسايل آن نجس باشد؛ بدانيد كاملاً حكم شرعى، خلاف اين است. شما بايد تمام خانه و وسايل را پاك بدانيد و فقط مواردى را كه نجس شدن آن را عيناً و دقيقاً با چشم خود ديدهايد، نجس بدانيد. حتى از نظر شرعى نسبت به موارد مشكوك لازم نيست تحقيق كنيد كه آيا پاك است يا نجس؛ بلكه از نظر شرعى اصل در همه چيز «طهارت» است، حتى در بسيارى از جاها وضع خيلى بدتر از خانه شما است.
بر اساس روايات متعددى در اين زمينه، درباره مطالب خيلى حادى از ائمه عليهمالسلام سؤال مىكردند و با آنكه بسيارى از آنها، از خوردنىها هم بوده است؛ در همه موارد حكم طهارت جارى مىكردند. در اين مورد اكيداً توصيه مىشود، به احساسات و گرايشهاى روحى خود توجه نكرده و كاملاً طبق همين وظيفه عمل كنيد؛ مطمئن باشيد هيچ مسئلهاى ندارد. حتى اگر موردى واقعاً هم نجس بوده – چون به حكم ظاهرى شرعى عمل كردهايد – هيچ مشكلى نداريد.