پس از شهادت شدن امام حسين عليه‌السلام و اصحاب وي در سرزمين كربلا، قبيله بني‌اسد پيكر ايشان و اصحابش را دفن نمودند. بني‌اسد يكي از قبايل عرب بود كه در نزديكي كربلا سكني گزيده بودند. آنان براي قبر امام نشانه‌اي در نظر گرفتند كه عبارت بود از يك درخت سدر كه در نزديكي قبر امام كاشتند. در زمان بني‌اميه شيعيان به زيارت قبر امام مي‌آمدند و قبر مشخص بود.
بناهاي پيشين
نخستين ساخت بناي آرامگاه امام حسين عليه‌السلام را به مختار بن ابي‌عبيده ثقفي، (پس از قيامش) نسبت مي‌دهند كه مصالح آن از گچ و آجر بوده و در نزديكي آن مسجدي بوده‌است كه اين آرامگاه در عهد بني عباس بدستور هارون الرشيد ويران شد و خانه‌هاي شيعيان همجوار آن خراب گشته و قبر را شخم زدند و درخت سدره‌اي كه بني‌اسد جهت علامت قبر كاشته‌بودند را بريدند. پس از آن در زمان مامون كه براي راضي كردن شيعيان خراسان، تصميم گرفت خلافت را به علي بن موسي الرضا عليه‌السلام واگذارد، شيعيان فرصت يافتند بر روي قبر امام حسين عليه‌السلام آرامگاهي بنا كنند كه بناي اين آرامگاه هم در سال ۲۳۲ قمري به دستور متوكل عباسي همراه با خانه‌هاي اطراف آن ويران شد و زمين آن شخم زده‌شد و در آن كشت صورت گرفت. همانگونه كه حمدالله مستوفي آورده‌است:
«آن‌را مشهدي حائري خوانند جهت آن‌كه به عهد متوكلِ خليفه آب در او بستند تا خراب شود، آب حيرت آورد و زمين گور خشك ماند».
متوكل به دست فرزندش منتصر، در سال ۲۴۷ قمري به قتل رسيد. منتصر نيز همانند مامون، برخلاف پدرش، به شيعيان امنيت و رفاه داد و باز آرامگاه حسيني را بنا نمود و در كنار آن گل‌دستهٔ بلندي بنا نهاد. حدود ۲۸۰ ق داعي‌الصغير فرمانرواي طبرستان و از نوادگان زيد بن علي بن حسين به بازسازي و گسترش آن پرداخت.
بناي كنوني
آخرين بازسازي ساختمان حرم امام حسين عليه‌السلام در سال ۳۷۱ قمري توسط عضدالدوله ديلمي از آل بويه به سرانجام رسيد. وي دستور ساخت همه عتبات را صادر كرد. بناي حرم امام حسين عليه‌السلام در سال ۳۶۷ قمري شروع شد و در سال ۳۷۱ قمري به پايان رسيد. اين آرامگاه داراي گنبدي بر بالاي قبر امام حسين عليه‌السلام است. ساختمان اصلي آن همچنان باقي مانده و در آتش سوزي سال ۴۰۷ قمري براثر افتادن شمع، تنها تزيينات داخلي آن از بين رفت ولي چون در ساختمان اصلي آرامگاه و ستون‌ها چوب بكار نرفته بود، برپا ماند. در حقيقت بناي اصلي آرامگاه امام از آثار معماري آل بويه مي‌باشد كه بعدها از تعرض مغولان نيز در امان ماند.
منبع:پرسمان