در منابع تاريخي به همراه نام برخي از ياران امام حسين(ع) آمده است كه اين گروه از موالي بوده‌اند. موالي به كساني اطلاق مي‌شود كه تحت حمايت يكي از قبيله‌هاي عرب در مي‌آمدند تا در سايه حمايت آنان بتوانند از حقوق شهروندي خود بهره‌مند گردند. اين‌گونه افراد (موالي) را ايرانيان، ساير افراد ملل مغلوبه، و يا حتي اعرابي تشكيل مي‌دادند كه داراي قوم وقبيله‌اي نيرومند نبودند تا بتوانند از حقوق اوليه خود در برابر اقوام قوي و بزرگ دفاع كنند لذا با بستن پيمان ولاء با اقوام بزرگ‌تر يا قوي‌تر زير چتر حمايتي آنان قرار مي‌گرفتند.
با توجه به نكته فوق(كه موالي فقط بر ايرانيان اطلاق نمي‌شد) بايد گفت: در ميان اسامي ياران امام حسين(ع) به 15 و يا 17 مورد از موالي برخورد مي‌كنيم كه مي‌توان به جرات گفت تعداد آنان به مراتب بيش از اين تعداد بوده اما بدليل موقعيت پست و پائين اجتماعي آنان در هيچ منبعي از آنان ياد نشده است.
با توجه به نكات فوق بايد گفت: پس از بررسي در منابع كهن تاريخي و حتي پس از آن در منابع متاخر ايراني نيز تصريحي مبني بر حضور ايرانيان در كربلا بدست نيامد.
تنها در 2 كتاب متاخر به حضور يك ايراني (آن هم به قرينه نام وي كه به ايرانيان شباهت دارد)به نام پيروز (يا: پيروزان، فيروز، فيروزان) در كر بلا اشاره شده است كه هيچگونه اعتبار و سنديتي ندارند. اين كتب عبارتند از:
1 – امام حسين و ايران، نوشته كورت فريشلر، ترجمه: ذبيح الله منصوري، انتشارات جاويدان، 1373ش، چاپ دهم. اين كتاب حالت رُمان دارد. نويسنده آلماني اين كتاب هيچگونه استناد معتبري براي مطالب خود ارائه نكرده است و معلوم نيست اين اطلاعات را از چه منبعي به دست آورده است.
2 – روضه الشهداء، نويسنده اين كتاب نيز از حضور شخصي ايراني به نام فيروز يا پيروز در كربلا خبر مي‌دهد. و به تبع اين دو كتاب، كتاب ديگري نيز بدون ذكر مشخصات وي تنها به ذكر نام «پيروزان» اشاره و وي را از شهداي كربلا دانسته است.
منبع:پرسمان