زُراره از اصحاب امام محمّد باقر (ع)، از آن حضرت دربارهی تعداد نمازهای واجب سؤال میکند. حضرت میفرماید: «پنج نماز در شبانهروز واجب است، سپس سؤال میکند که آیا در قرآن نامی از پنج نمازی که در شبانه روز واجب است بخوانیم، برده شده است؟
امام باقر (ع) فرمودند: «آری. خداوند به پیامبرش میفرماید: «أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّيْلِ»[1]به پا دار نماز را از دُلوک شمس تا نیمهی شب».
دلوکِ شمسْ ظهر است، یعنی وقت زوال خورشید که بر حسب ظاهر، خورشید از نیمهی آسمان عبور میکند، و غَسَقِ لَیلْ تاریکی شب و نیمهی شب است. این روایت شامل نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا میشود.
بعد امام (ع) ادامهی این آیه را توضیح میدهند: «قُرْآنَ الْفَجْرِ» ودر صبحگاهان نیز نماز صبح بخوان، که نماز صبح، مشهود فرشتگان است. «إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً»[2].
بنابراین در این عبارت کلّی، به پنج نماز اشاره شده و در روایتی که ذکر شد، امام (ع)، استشهاد میکنند به آیهی 114 از سورهی هود که خداوند میفرماید: «وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ» دو طرف روز که یکی صبح باشد و دیگری مغرب، به پادار «وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ» و این نماز عشاء میباشد. همینطور خداوند در سورهی مبارکهی بقره آیهی 238 میفرماید: «حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى» مواظب نمازهایتان باشید، بخصوص نماز وسطی.[3]
بعضی نماز وسطی را به ظهر و بعضی به عصر نسبت میدهند و هر دو قول روایت دارد. پس ای نآیات قرآن، طبق فرمودهی امام باقر (ع) به زرارهف وقتهای نمازهای پنجگانه را بیان میکند.
إنشاءالله سعی کنیم به آیاتی که در قرآن دربارهی نماز داریم عمل کنیم و در نمازمان کوشا باشیم و نماز را اوّل وقت بخوانیم. مبادا وسوسههای شیطان ما را از این فرضیهی الهی باز دارد.
منبع: کتاب لحظه های عروج؛ انتشارات پیام هادی علیه السلام
[1]ـ سورهی اسراء، آیهی 78.
[2] ـ همان.
[3]ـ کافی، ج 3، ص 271، ح 1. سند حدیث صحیح است (مرآة العقول، ج 15، ص 18).