این آیه در ادامه آیات قبل است که به توصیف نعمت های بهشتی می پردازد، و از آن جا که نعمت هاى جهان دیگر قابل وصف نیست -هر قدر هم الفاظ گویا و رسا باشد- در این آیه به صورت سربسته مى فرماید: «وَ إِذا رَأَیْتَ ثَمَّ رَأَیْتَ نَعِیماً وَ مُلْکاً کَبِیراً»؛[1] و هنگامى که آن جا را مى نگرى، نعمت ها و ملک عظیمى را مى بینى.
مفسران قرآن در معنای «ملک کبیر» نظریاتی را ارائه کرده اند که در این جا به تعدادی از آنها اشاره می شود.
1 – برخی از مفسران می گویند ملک کبیر یعنی ملکی که فانی و زایل شدنی نیست؛ یعنی ملکی که هرگز از بین نمی رود. این نظر مستند به روایتی از امام صادق(ع) است. آن حضرت در این باره فرمود: «وَ مُلْکاً کَبِیراً، لا یزول و لا یفنى».[2] به عبارتی مراد از ملک کبیر، ملکی همیشگى و ابدی است در به دست آوردن آرزوها؛ به معناى ملک دائمى و ابدى و توأم با تحقق تمام آرزوها است.[3]
2 – بعضى گفته اند: ملک وسیع، یعنى که نعمت هاى بهشتى از جهت زیادى قابل وصف نیست.[4]
3 – عده ای معتقدند: مراد از ملک کبیر، اجازه خواستن فرشتگان از بهشتیان و درود فرستادن بر آنها است؛ یعنی فرشتگان به هنگام وارد شدن بر بهشتیان از آنها اجازه می گیرند، و با سلام به آنها تحیت و خوش آمد مى گویند.[5]
4 – گروهی بر آنند که مقصود از ملک کبیر آن است که بهشتیان چیزى را اراده نمی کنند، مگر آن که فوراً آن را به دست می آورند.[6]
5. بعضى نیز گفته اند: دورترین آنها به فاصله هزار سال نگاه می کند در ملک خویش مى بیند نقطه دور و آخر آن را، چنانچه می بیند نقطه نزدیک آن را؛ یعنی پائین ترین فرد بهشتى از جهت رتبه و درجه، قلمرو ملکش به اندازه ای است که وقتى نگاه مى کند فاصله هزار سال راه را مى بیند.[7]
منبع:اسلام کوئست
پی نوشت:
[1]. انسان، 20.
[2]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 623، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ دوم، 1413 ق.
[3]. ر. ک: مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 623؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 25، ص 369، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1374ش.
[4]. به نقل از: همان.
[5]. سیوطى، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج 6، ص 301، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، قم، 1404 ق؛ طوسى، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 215، دار احیاء التراث العربى، بیروت،
[6]. ابن جوزى، ابوالفرج عبدالرحمن بن على، زاد المسیر فی علم التفسیر، ج 4، ص 380، دار الکتاب العربی، بیروت، 1422 ق.
[7]. حقى بروسوى، اسماعیل، تفسیر روح البیان، ج 10، ص 274، دارالفکر، بیروت، بى تا.