منظور از «دون الله» چیست؟
پاسخ اجمالی
«دون» در لغت، دارای معانی متعددی است؛ مانند: غیر، حقیر، پائین، جلو و عقب –[1]
در قرآن کریم حدود 74 بار عبارت «دون الله» تکرار شده است که به معنای «غیر»، «به جُز» و نیز در مواردی «به جای خدا» است؛ یعنی هرچه غیر خداوند باشد – در این جا برخی از آیات قرآن را به عنوان نمونه ذکر می کنیم:
1 – «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْدادا»؛[2] بعضى از مردم، معبودهایى غیر از خداوند براى خود انتخاب می کنند –
2 – «وَ إِنْ کُنْتُمْ فی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلى عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ»؛[3]و اگر درباره آنچه بر بنده خود (پیامبر) نازل کرده ایم شک و تردید دارید، [دست کم] یک سوره همانند آن بیاورید؛ و گواهان خود را – غیر خدا- براى این کار، فرا خوانید اگر راست می گویید!
3 – «أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْض وَ ما لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا نَصیرٍ»؛[4] آیا نمی دانستى که حکومت آسمان ها و زمین، از آن خداست؟! [و حق دارد هر گونه تغییر و تبدیلى در احکام خود طبق مصالح بدهد؟!] و غیر خدا، ولى و یاورى براى شما نیست – [و اوست که مصلحت شما را می داند و تعیین می کند] –
4 – «وَ مَنْ یَتَّخِذِ الشَّیْطانَ وَلِیًّا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْراناً مُبیناً»؛[5] و هر کس، شیطان را بجاى خدا ولىّ خود برگزیند، زیانِ آشکارى کرده است –
منبع:اسلام کوئست
پی نوشت:
[1] – ر -ک: فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، محقق، مخزومى، مهدى، سامرائى، ابراهیم، ج 8، ص 72، قم، انتشارات هجرت، چاپ دوم، 1410ق؛ ازهرى، محمد بن احمد، تهذیب اللغة، ج 14، ص 127، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، 1421ق –
[2] – بقره، 165 –
[3] – بقره، 23 –
[4] – بقره، 107 –
[5] – نساء، 119 –