«زنجيرزنى»، از هندوستان و پاكستان به ايران آمده است. از آنجا كه برخى به وضع نامناسبى با زنجير عزادارى كرده و موجب زخمى شدن بدن و خون آمدن آن مى‌گشت، برخى از علما به حرمت آن فتوا دادند؛ ولى اگر اين عمل به شيوه‌اى انجام شود كه موجب صدمه به بدن و تقبيح عاقلان نگشته و زمينه را براى وهن آموزه‌هاى عاشورا فراهم نسازد، اشكالى ندارد؛ چنان كه در عموم عزادارى‌هاى ايران در خصوص زنجيرزنى، به دليل رعايت شؤون عزادارى اين نوع سوگوارى رايج است.[1]
اصل سنت «سينه زنى» در ميان عرب‌ها رايج بوده و بعدها به صورت موجود درآمده است كه با انتخاب نوحه‌هاى سنگين، حركات دست بر سينه مى‌خورد. اين‌گونه عزادارى ابتدا به صورت فردى بوده و زمانى كه سوگوارى علنى و گسترده شد ـ خصوصا در زمان صفويه ـ به شكل گروهى درآمده است.[2]
«تعزيه»، عبارت است از مجسم كردن و نمايش دادن واقعه جانسوز عاشورا. ظاهرا اين نوع عزادارى در دوره كريم‌خان زند در ايران معمول و در زمان صفويه رايج شد و در زمان ناصرالدين شاه گسترش يافت منشأ آن هم مشاهدات شاه در سفرهاى خود از تئاترهاى اروپا بوده كه اين امر، نمايش‌دهى را در واقعه عاشورا عينى ساخته است. بايد توجّه داشت كه اجراى تعزيه، مخصوص ايران نبوده و در كشورهاى اسلامى و شيعى ديگرى نيز اين سنت مورد توجّه بوده است و با سبك‌هاى گوناگون و اعتقادات و مراسم مختلف و ابزار و ادوات ديگرى اجرا مى‌شود؛ از جمله در هند و پاكستان كه رواج بيشترى دارد.[3]
«علامت»، از ابزار و وسايل عزادارى امام حسين (عليه‌السلام) است كه در هيئت‌ها و دسته‌هاى مذهبى به كار گرفته مى‌شود. اين ابزار پس از ارتباط ايران با اروپايى‌ها در عصر قاجار، از آيين‌هاى مذهبى مسيحيت اقتباس شده است. اين ابزار، نماد و مظهرى است كه گاهى عزاداران را از محتوا و اصل عزادارى و اقامه شعائر دينى بازمى‌دارد.[4]
نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها
نویسنده:گروه مؤلفان
[1] – موسوعة العتبات المقدسة، ج 8، ص 378.
[2] – موسيقى مذهبى ايران، ص 26.
[3] – همان، ص 33ـ35 و درآمدى بر نمايش و نيايش در ايران، ص 86، كيهان فرهنگى، مهر63، ص27.
[4] – فرهنگ عاشورا، ص 346.