دعا داراى مرزهاى تعريف شده اى است و تنها در چارچوب همان مرزها اثر گذار خواهد بود و خارج از آن تأثيرى نخواهد داشت. از جمله مهم ترين مرزها عبارتند از:
1 – همخوانى با سنن و قوانين الهى؛ خداوند متعال عوالم هستى و موجودات را بر اساس قوانين و نظام خاصى آفريده است و تدبير امور طبق همان سنن است. از اين رو اگر كسى دعايى كند كه خلاف اين سنن و نظام باشد نبايد در انتظار تحقق آن باشد چنانكه حضرت على (علیه السّلام) در پاسخ به پرسش صوحان عبدى كه سؤال نمود: كدام دعا بيراهه تر است؟ امام فرمود: «دعاى كسى كه براى تحقق آن چه ناشدنى است دعا كند».[1] و نيز از ايشان نقل شده است كه: من در دعا گفتم: خداوندا! مرا به هيچ يك از بندگانت نيازمند مساز.[2]
2 – همخوانى با نظام تشريع؛ خداوند متعال براى انسان قوانينى را وضع كرده كه ما از آن به نظام تشريع ياد مى كنيم اين نظام همان بايدها و نبايدها و همان حسن و قبح و همان خوشايندها و به آيندها است. يكى از مرزهاى دعا همين قوانين تشريعى است. بر اين اساس آدمى نمى تواند از خداوند عمل قبيح يا برآيند و يا نبايدى را طلب كردن امور قبيح نهى شده است.[3]
دفتر نشر معارف/مؤلفان:محمدرضا کاشفی و سیّد محمد کاظم روحانی
[1] – الامالى، ص 435.
[2] – بحارالانوار، ج 93، ص 325.
[3] – نگا: بحارالانوار، ج 47، ص 249.