با پژوهشی اندک در قرآن و روایات و دیدگاه برخی از روان‌شناسان و پزشکان، می‌توان موارد ذیل را از حکمت‌های حرمت موسیقی دانست:
1 – گرایش به فساد: غنا و آواز مطرب و لهوی، انسان را به سوی شهوت و فساد اخلاقی می‌کشاند و از راه پرهیزکاری باز می‌دارد. مجلس غنا و موسیقی، معمولاً مرکز مفاسد گوناگون است. در حدیثی از نبی اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) آمده است: «غنا نردبان زنا است»[1].
امام صادق (علیه السّلام) فرمود: «خانه‌ای که در آن غنا باشد، از فساد و فحشا مصون نخواهد بود»[2]. و نیز: «غنا باعث پیدایش روح نفاق است»[3]. روح نفاق همان آلودگی به فساد و کناره‌گیری از تقوا است. در تفسیر روح المعانی سخن یکی از سران قبایل را نقل می‌کند که به آن‌ها می‌گفت: از غنا بپرهیزید که حیا را کم می‌کند؛ شهوت را می‌افزاید؛ شخصیت را در هم می‌شکند؛ جانشین شراب می‌شود و همان کاری را می‌کند که مستی انجام می‌دهد[4].
2 – غفلت از یاد خدا: قرآن یکی از عوامل گمراهی را «لهو الحدیث»[5] دانسته است. «لهو» چیزی است که انسان را چنان مشغول کند که باعث غفلت و بازماندن از کارهای مهم‌تر شود. گوش دادن به غنا قساوت قلب می‌آورد[6] و در نتیجه باعث فراموشی خدا و معنویت می‌شود. از این رو در روایات اسلامی از «لهو الحدیث» به «غنا» تفسیر شده است[7]؛ چه این‌که شنیدن غنا و موسیقی آن‌چنان اراده را سست و غریزه جنسی شخص را تحریک می‌کند که از یاد خدا و قیامت باز می‌ماند. در روایتی نبی اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: هر کس به غنا و موسیقی (لهوی) گوش فرا دهد قطعه‌ای از سرب (روز قیامت) در گوش او آب می‌شود[8] و شاید این تعبیر کنایه از آن است که گوش او از شنیدن سخن حق کر می‌شود.
3 – زبان‌بخشی غنا بر اعصاب: به گواهی برخی از پزشکان، غنا و موسیقی آثار زیان‌باری بر روی اعصاب دارد[9] و در حقیقت یکی از عوامل مهم تخدیر اعصاب به شمار می‌رود. مواد مخدر گاهی از راه دهان و نوشیدن وارد بدن می‌شوند (مانند شراب)؛ زمانی از راه بوییدن (مانند هروئین)؛ گاه از راه تزریق (مانند مرفین) و از راه حس شنوایی به جان و روان آدمی منتقل می‌شود (مانند غنا و موسیقی). از این رو بعضی از آهنگ‌ها چنان افراد را در نشئه فرو می‌برد که حالتی شبیه به مستی به آن‌ها دست می‌دهد. البته گاهی به این حد و مرحله نمی‌رسد؛ ولی تخدیر خفیف ایجاد می‌کند و در پی آن آثار زیان‌باری روی اعصاب بر جای می‌گذارد و شخص را دچار افسردگی و مبتلا به فشار خون می‌کند[10].
باید دانست که هر موسیقی و آهنگی شاید برای اعصاب زیان‌بار نباشد؛ بلکه موسیقی تند و استفاده زیاد و افراط در آن باعث تخدیر اعصاب می‌شود؛ با وجود این پیامدهای منفی معنوی آن حتّی در سایر موارد نباید کوچک شمرده شود.
منبع: پرسشها و پاسخهای دانشجویی احکام موسیقی؛ دفتر نشر معارف – تدوین و تألیف: سید مجتبی حسینی (مطابق با نظر ده تن از مراجع عظام)
[1]. «الغناء رقیة الزنا»: بحار الانوار، ج 76، باب 99، (باب الغناء).
[2]. «بیت الغنائ لا تؤمن فیه الفجیعة»: کافی، ج 6، (باب الغناء).
[3]. «الغناء یورث النفاق»: وسائل الشیعه، ج 12، باب 99، (ابواب ما یکتسب به).
[4]. به نقل از: تفسیر نمونه، ج 17، ص 24.
[5]. لقمان (31)، آیه 6.
[6]. امام صادق فرمود: «ان الملاهی تورث قساوة القلب»: مستدرک الوسائل، ج 13، ص 118.
[7]. وسائل الشیعه، ج 12، باب 99، (ابواب ما یکتسب به).
[8]-. «من استمع الی الله و یذاب فی اذنه الآنک»: وسائل الشیعه، ج 5، ص 348.
[9]. عبد الکریم عکاس، الغنا فی الاسلام، ص 151.
[10]. تفسیر نمونه، ج 17، ص 24؛ الغنا فی الاسلام، ص 151.