فقها بر اساس موازين خود معذورند

گزیده‌هایی از بیانات حضرت آبت الله العظمی بهجت (ره)

در عراق يكى از علما، خمر را نجس نمى  دانست، آقايى ديگر وقتى نظر ايشان را فهميد، نسبت به او در مجلسى تند شد و سخن ناسزايى هم درباره  ى او گفت. ولى بعد متوجه شد كه در ميان اقوال علما، قول به عدم نجاست وجود دارد، لذا به كربلا رفت و در جلوى در خانه  ى آن آقا ايستاد، و از مركب خود پايين نيامد و به او گفت: در مجلسى فتواى شما را نقل كردند، و من به صاحب آن فتوى بد گفتم. البتّه غرض شخصى به شما نداشتم، بلكه براى حفظ عقايد مردم بد گفتم، و الآن نزد شما آمده  ام تا از شما حلاليّت بطلبم، اگر اجازه بدهيد پياده شوم، به حرم بروم وگرنه پياده نمى شوم.

چنين قضيّه اى درباره ى شيخ بهايى ـ رحمه اللّه ـ نسبت به فتواى مرحوم مقدّس اردبيلى ـ رحمه اللّه ـ پيش آمده است. آن مرحوم در نجاست خمر توقف دارد يا فتوى به طهارت آن مى  دهد. و شيخ بهايى ـ رحمه اللّه ـ كلام تندى نسبت به مقدس اردبيلى ـ رحمه اللّه ـ مى گويد.البته مى گويند: اشتباهِ شخص بزرگ هم بزرگ است. انسان تا مى تواند نبايد نسبت به فقهايى كه فتواى شاذّ و خلاف مشهور دارند، متعرّض شود؛ زيرا آنها براساس موازين خود در آن فتوى معذورند، و در عين حال معصوم هم نيستند، لذا ممكن است از بعضى قراين يا ادلّه غفلت نمايند؛ وگرنه زحمات استاد و حقّ استادى فراموش مى  شود، چنان كه براى خيلى از افراد چنين اتفاق مى افتد.

منبع: کتاب در محضر حضرت آیت الله العظمی بهجت- جلد1 / محمد حسین رخشاد