انتفاع و بهره انسان‌ها از حضرت مهدي (عج) در زمان غي بت کبري چگونه متصور است؟ پاسخ اين سؤال را امام صادق(ع) از پدر بزرگوارش از امام سجاد(ع) نقل مي کند. که حضرت فرمود: ما اهل بي ت، امام مسلمي ن و حجت‌هاي خدا بر جهاني ان و آقاي مؤمني ن هستي م، ما مولاي مسلمي ن و پناه اهل زمي ن هستي م همانگونه که ستارگان پناه اهل آسمانند، به وسي له ما از برخورد آسمان به زمي ن جلوگي ري مي شود مگر اينکه به اذن خدا باشد، به وسي له ما باران مي بارد و رحمت خداوند بر همه چي ز سايه مي گستراند و زمي ن برکات خود را خارج مي سازد و اگر ي کي از ما اهل بي ت در زمي ن نباشي م زمي ن اهل خود را مي بلعد، سپس فرمود: از زماني که خداوند آدم را خلق کرد زمي ن را از حجت خالي نگذاشت، آن حجت ي ا ظاهر شناخته شده بوده ي ا غائب و در پس پرده بعد از اين هم زمي ن تا روز قي امت از حجت خالي نمي ماند و اگر اينگونه نباشد مردم خداي تعالي را پرستش نمي کنند، سلي مان (راوي حدي ث) مي گوي د: چگونه مردم از حجت غائب بهره‌مند مي شوند؟ حضرت فرمود: همانگونه که از خورشي د بهره‌مند مي شوند هنگامي که در پشت ابر است.»[1]
وجوه تشبي ه حضرت مهدي (ع) به خورشي دي که ابر آن را پوشانده متعدد است، اينک هشت وجه را از مجلسي نقل مي نمايي م و بقي ه وجوه را خود اضافه کرده و ي ک نکته بسي ار مهم در پايان ذکر خواهي م کرد.
1 – نور وجود و علم و هدايت حضرت به خلق مي‌رسد همانگونه که نور خورشيد از پس ابر به زمين مي‌رسد.
2 – در اثر اين روشنايي مردم به چاه نمي‌افتند، اگر امام زمان(عج) نبود لاستحق الخلق بقبائح اعمالهم انواع العذاب (مردم به واسطه بدي اعمالشان مستحق عذاب‌هاي گوناگون مي‌گشتند.) و ما کان الله ليعذبهم و انت فيهم،[2] اي رسول، خداي تعالي تا وقتي که تو در ميان مردم هستي آنان را عذاب نمي‌کند.
هر چه ارتباط معنوي مردم با حضرت بيشتر باشد بيشتر از گرفتاري‌هاي معنوي دور مي‌شوند و خلاصه اينکه فايده‌هاي روز به آنان مي‌رسد و ضررهاي تاريکي از آنان دور مي‌گردد.
3 – همانگونه که وقتي خورشيد پشت ابر است مردم انتظار بيرون آمدنش را مي‌کشند غيبت امام عصر(عج) به انسان‌ها حالت انتظار مي‌بخشد و حالت انتظار سازنده است.
4 – منکر وجود حضرت مانند منکر خورشيد است هنگامي که پشت ابر پنهان گشته.
5 – گاهي پشت ابر رفتن خورشيد براي مردم نافع‌تر است. حجت خدا هم گاهي اگر غايب باشد براي مردم منفعتش بيشتر است مثلاً منافقين و معاندين شناخته مي‌شوند (مانند هنگامي که مسئول ناصالحي بر مسند امور تکيه زند چرا که اين امر موجب مي‌شود بر ما خود را نشان دهند)
6 – براي کساني که با ضعف باصره مستقيماً به خورشيد نگاه کنند ظهور خورشيد مضر است و موجب کوري آنان مي‌گردد. نگاه مستقيم به حجت خدا هم گاهي براي کساني که ضعف ايمان دارند کوري مي‌آورد زيرا اعمال حضرت محکم و متشابه دارد (پيامبر اکرم(ص) در نماز واجب از قبله برگشت، مؤمنين نيز برگشتند و چون و چرا نگفتند)
7 – خورشيد پشت ابر هم که باشد نفعش براي همه عمومي است مگر کسي که کور باشد، حضرت هم نفعش به همه مي‌رسد و رحمتش رحمانيه است مگر کسي کور باطني باشد.
8 – شعاع نور خورشيد حتي اگر پشت ابر باشد به اندازة راه‌هاي نفوذ خانه‌ها وارد آنها مي‌شود، هر مقدار روزنه و پنجره بيشتر و بزرگتر باشد و موانع و پرده‌ها کمتر، نور بيشتر وارد خانه مي‌شود، نفوذ نور وجود حضرت حجت(ع) نيز در جان آدميان چنين است.[3]
9 – خورشيد، مرکز منظومة شمسي است حتي اگر پشت ابر باشد امام زمان(ع) هم قلب عالم امکان است حتي اگر غائب باشد.
10 – ابر موجب مي‌شود مردم قدر و ارزش خورشيد را بدانند، غيبت هم موجب مي‌شود مردم قدر امام زمان(عج) را بدانند.
11 – ابر موجب مي‌شود کساني که آمادگي مستقيم خورشيد را ندارند اگر مي‌خواهند آن را ببينند خود را مجهز و آماده کنند، غيبت هم اين فرصت را به انسان‌ها مي‌دهد.
12 – خورشيد پشت ابر باعث مي‌شود لکه‌ها کمتر ديده شوند در حالي که اگر ظاهر باشد هر لکه‌اي پيدا است حتي اگر بر روي صفحة سياه باشد چه رسد به اينکه بر روي صفحة سفيد باشد. غيبت امام زمان(عج) هم موجب مي‌شود عيب‌هاي انسان‌ها و خلق براي مدتي مخفي بماند ولي اگر ظهور کند به واقع و حقيقت امر حکم خواهد کرد.
13 – ابر نه تنها سبب نمي‌شود انسان‌ها خورشيد را فراموش کنند بلکه توجه آنها را به خورشيد بيشتر مي‌کند. غيبت نيز باعث فراموش شدن آرمان نمي‌‌گردد.
14 – هيچ‌گاه ابر يک دفعه از روي خورشيد کنار نمي‌رود بلکه خروج خورشيد از پشت ابر تدريجي است، ظهور امام زمان(عج) هم تدريجي است. ظهور صغري و ظهور کبري دروغند، هر چه موانع بيشتر کنار رود حضرت بيشتر جلوه مي‌نمايد تا جايي که تمام رخ ظهور فرمايد.
15 – ابر و خورشيد براي هميشه با هم نيستند بالاخره ابر از مقابل خورشيد کنار مي‌رود بالاخره روزي غيبت امام زمان(عج) تمام مي‌شود و او خواهد آمد.
16 – هواي ابري غمگين است، دل انسان مي‌گيرد مخصوصاً دل غريب‌ها و بي‌کسها هواي ابري عشق‌ساز است، هواي ابري عاشق‌کش است، عشق را شعله‌ور مي‌کند غيبت امام زمان(عج) نيز همچون هواي ابري عشق‌ساز و حيران‌کننده عشاق است.
17 – خورشيد در پشت ابر خودش مقصر نيست، شرايط، ابر را بر روي خورشيد آورده، امام زمان هم در غيبتش مقصر نيست، اعمال ما باعث غيبت وجود حضرت شد، فما يحبسنا عنهم الا ما يتصل بنا مما نکرهه[4] ما را از مردم حبس نکرده مگر انجام کارهاي ناشايستي که از آنان به ما مي‌رسد.
18 – مهمترين وجه شباهت حضرت مهدي(ع) به خورشيدي که ابر آن را پوشانده اين است که خورشيد سبب حيات در کرة زمين است حتي اگر پشت ابر باشد يا شب باشد.
امام زمان(عج) واسطه فيض بين خدا و عالم امکان است. اين السبب المتصل بين الارض و السماء؛ او به اذن خداوند باعث حيات بشري و جمادي و حيواني و نباتي شده، او پناه جهانيان در همه بليات است به واسطه آن حضرت باران مي‌بارد و رحمت رحمانيه خداوند بر همه جهان گسترده گشته و اگر او نبود زمين برکات خود را حبس مي‌نمود و امکان حيات در جهان ممکن نبود همانگونه که اگر خورشيد نبود زندگي در اين کرة خاکي محال مي‌گشت.
و اين مسئله مهمترين وجه است که به نظر مي‌رسد روايت مذکور مستقيماً به آن تصريح مي‌نمايد.
سوتيترها
همانگونه که وقتي خورشيد پشت ابر است مردم انتظار بيرون آمدنش را مي‌کشند غيبت امام عصر(عج) به انسان‌ها حالت انتظار مي‌بخشد و حالت انتظار سازنده است.
خورشيد، مرکز منظومة شمسي است حتي اگر پشت ابر باشد امام زمان(ع) هم قلب عالم امکان است حتي اگر غائب باشد.
مهمترين وجه شباهت حضرت مهدي(ع) به خورشيدي که ابر آن را پوشانده اين است که خورشيد سبب حيات در کرة زمين است حتي اگر پشت ابر باشد يا شب باشد.
منبع:پرسمان
پي‌نوشت
*. عليرضا مستشاري.
[1]. بحارالانوار، ج 23، ص 5، ح 10.
[2]. انفال/ 33.
[3]. بحارالانوار، ج 52، ص 92، ذيل حديث 8.
[4]. همان، ج 53، ص 176، ح 8.