شيخ مفيده (ره) در كتاب الارشاد انبوهى از اين نشانه ها و علايم را به طور فشرده نقل كرده است. به نظر او مهمترين نشانه ها عبارت است از:
1 – جنبش ارتجاعى سفيانى.
2 – قتل سيد حسنى.
3 – جنگ قدرت بنى عباس.
4 – گرفتن خورشيد در نيم روز ماه رمضان.
5 – شكافته شدن زمين و فرورفتن تجاوزكاران.
6 – فرورفتن زمين در مشرق و مغرب.
7 – توقف خورشيد به هنگام نيم روز در وسط آسمان.
8 – طلوع خورشيد از مغرب.
9 – قتل نفس زكيه پشت دروازه كوفه در زمره هفتاد تن از شايستگان.
10 – بريده شدن سر مردى از بنى هاشم در ميان ركن و مقام.
11 – ويران شدن ديوار مسجد كوفه.
12 – حركت پرچم هاى سياه از طرف خراسان.
13 – قيام جنبش يمنى.
14 – آشكار شدن مرد مغربى و تصرف سرزمين شام به وسيله لشگر او.
15 – فروآمدن ترك ها در جزيره.
16 – فروآمدن روميان در رمله.
17 – طلوع ستاره اى درخشان و نورانى بسان ماه و آن گاه انعطاف خاص آن.
18 – پديدار شدن سرخى در آسمان و گسترش آن در آفاق آسمان.
19 – پيدايش ستون آتشى در مشرق به مدت سه تا هفت روز.
20 – قيام امت عرب و بركنار شدن زمامداران عرب به وسيله ملت هاى خويش و به دست گرفتن زمام امور كشورها به وسيله مردم.
21 – خروج جهان عرب از سيطره عجم (احتمالاً غربى ها).
22 – كشته شدن رهبر مصر به دست مردم.
23 – انهدام شام و اختلاف سه جريان سياسى در آن.
24 – ورود پرچم هاى قيس و عرب به مصر و پرچم هاى «كنده» به خراسان.
25 – ورود سپاهى از سوى مغرب و رسيدن به آنها به دروازه شهر حيره.
26 – شكستن ديوار فرات و جريان يافتن آب در كوچه هاى كوفه.
27 – خروج شصت پيامبر دروغين.
28 – خروج دوازده امام دروغين.
29 – به آتش كشيده شدن مرد گران قدرى از بنى عباس بين جلولا و خانقين.
30 – ايجاد پل ارتباط ميان كوفه و بغداد.
31 – وزش بادى سياه در آغاز روز.
32 – ترس و ناامنى فراگيرى كه همه عراق و بغداد را فرا مى گيرد.
33 – مرگ سريع و دردناك و نقص و زيان در اموال و جان و ثمرات.
34 – آفت ملخ نابهنگام و بهنگام كشاورزى.
35 – برداشت كم محصولات زراعى.
36 – جنگ قدرت ميان عجم (غيرعرب) و خونريزى بسيار در ميان آنان.
37 – شورش بردگان بر ضد برده داران و كشتن آنان.
38 – مسلمان شدن گروهى از بدعت گذاران و به صورت ميمون و خوك درآمدن آنان.
39 – تسلط كشورهاى عقب مانده به كشورهاى زورمندتر و ثروتمند.
40 – طنين افكن شدن ندايى از آسمان و رسيدن آن به گوش جهانيان به زبان هاى گوناگون.
41 – پديدار شدن چهره و سينه اى در كره خورشيد.
42 – زنده شدن گروهى از مردگان و بازگشت آنان به دنيا به گونه اى كه مردم آنان را شناخته و با آنان ديدار مى كنند[1]. … آن گاه است كه (مردم) از ظهور آن امام موعود در مكه مكرمه و بيت اللّه آگاه مى گردند و با شور و شوق و اخلاص به يارى او مى شتابند.[2]
در رابطه با اين علايم و نشانه ها، توجه به چند نكته بايسته است:
1 – باورداران به مصلح كل امام عصر(عج)، بايد همواره چشم انتظار ظهور آن حضرت باشند و با بهره گيرى از اصل انتظار، آمادگى هاى لازم را براى يارى و همراهى با امام موعود خويش كسب كنند. اين كه هنوز بعضى از نشانه ها تحقق نيافته باشند، هرگز به معناى نفى لزوم انتظار در هر روز و شب نيست.
2 – علايم و نشانه هاى ظهور، چيزهايى هستند كه تا واضح نشوند، حضرت صاحب الزمان ظاهر نمى شود و حدوث هر يك از آنها، دليل اين است كه ايام فرج تا اندازه اى نزديك شده است ؛ اما دلالتى ندارد كه بعد از حدوث آن علامت، بلافاصله حضرت صاحب الامر ظهور كند ؛ ولى در مورد بعضى از آنها (مانند قيام سيد حسنى، و خروج سفيانى و…)، تصريح شده كه مقارن ظهور آن حضرت واقع مى شود.
3 – خداوند امر ظهور امام زمان را تنها در يك شب، مقرر خواهد فرمود و در اين صورت نيازى به مقدمات طولانى نخواهد بود، بلكه بسيارى از نشانه هاى ذكر شده در روايات ممكن است طى همان يك شب و روز تحقق يابد.
4 – بعضى از علايم و نشانه ها، به طور اعجاز و خارق العاده واقع مى شوند تا صحت ادعاى مهدى موعود(عج) را تأييد كنند و اهميت مسئله و فوق العاده بودن اوضاع را به جهانيان اعلام دارند. حكم اين علايم با ساير معجزات يكسان است و به صرف اين كه با جريان عادى سازگار نيست، نبايد آنها را مردود شناخت.
5 – يكى از دلايل ذكر اين نشانه ها در روايات، آشنا شدن مردم با شرايط ويژه اى است كه قبل از قيام جهانى امام مهدى(عج) پديد مى آيد. آشنايى مردم با اين ويژگى ها، مى تواندعامل مهمى در شناسايى مدعيان دروغين مهدويت و رسوايى فرصت طلبانى باشد كه از جهالت مردم تحت پوشش نام مهدى(عج) سوء استفاده مى كنند!
6 – احاديث اهل بيت (علیهم السلام) علايم ظهور را به دو قسم تقسيم كرده اند:
يكى از آنها علايم حتمى است كه به هيچ قيد و شرطى مشروط نيست و قبل از ظهور بايد واقع شود.
قسم دوم ؛ يعنى، علايم غيرحتمى، حوادثى است كه به طور مطلق و حتم از نشانه هاى ظهور نيست ؛ بلكه مشروط به شرطى است كه اگر آن شرط تحقق يابد، مشروط نيز محقق مى شود.
پی نوشت ها
[1] – الارشاد، ص 356 ؛ بحارالانوار، ج 52، ص 220.
[2] – ر.ك: محمدكاظم قزوينى، امام مهدى از ولادت تا ظهور، ص 293 و 294.