در ماه مبارك رمضان، همه الطاف ملكوتى و آسمانى و همه عوامل انسانى و زمينى دست به دست هم مى دهند تا شرايط مناسبى فراهم آورند تا مؤمنان ـ به ويژه اولياى الهى، هر چه بيشتر به سير معنوى بپردازند و از الطاف پروردگار و اسماى الهى بيشتر بهره مند شوند.
چنين حركت دسته جمعى، در ماه هاى ديگر وجود ندارد. در اين ماه ناهنجارى ها و گناهان در سطح جامعه كاهش مى يابد و مناجات ها و راز و نيازها، از خانه ها و مسجدها به آسمان بلند مى شود. چنين فضاى معنوى، تأثير روشنى در سفر معنوى سالكان و اولياى الهى دارد و باز شدن درهاى رحمت خدا را به ارمغان مى آورد و غل و زنجير شدن ابليس و شيطان صفتان را به دنبال دارد.
بديهى است چنين فرصتى، براى اولياى خداوند ـ كه حقايق عالم ملكوت را مشاهده و نزول پيوسته فرشتگان را در اين ماه درك مى كنند ـ بسيار لذت بخش است و به پايان رسيدن آن، بسيار نگران كننده و اندوه بار است.
براين اساس پيشواى سالكان و امام ساجدان، در هنگام وداع با ماه رمضان، به خداى خويش چنين عرضه مى دارد: «و ستايش خداى را شايسته است كه يكى از راه هاى رضوانش را ماه خودش (ماه رمضان) قرار داده است: ماه اسلام، طهارت، پاكسازى درونى و ماه قيام. ماهى كه در آن قرآن به عنوان كتاب راهنمايى مردم، همراه با حجت هاى روشن هدايت و برهان هاى جدا كننده حق از باطل، نازل شده است. پس خداوند برترى ماه مبارك رمضان بر ديگر ماه ها را، از اين راه نشان داده كه در آن محرمات زياد و و فضيلت هاى آشكار و مشهورى مقرر شده است. لذا از باب بزرگداشت اين ماه، چيزهايى را كه در ديگر ماه ها حلال است، در ماه رمضان حرام شمرده و به جهت تكريم آن، خوردنى ها و نوشيدنى ها را ممنوع فرموده است و براى آن وقت خاصى مشخص كرده كه نه اجازه مى دهد، در اين وقت تقديمى صورت گيرد و نه تأخيرى.
فضيلت يك شب از شب هاى اين ماه را بر فضيلت هاى شب هاى هزار ماه ديگر ترجيح داده و نام آن را شب قدر نهاده است كه در آن، فرشتگان و جبرئيل در مورد هر امرى، با اجازه پروردگار نازل مى شوند. شبى كه تا طلوع سپيده شب، سلامت و هنگام نزول بركات هميشگى است بر هر كس از بندگانش كه بخواهد و آنچه كه حكم و فرمانش اقتضا كند. خداوندا! بر محمد و آل او درود فرست و توفيق شناخت فضيلت اين ماه و بزرگداشت حرمت آن را و نيز خوددارى از آنچه در آن ممنوع فرموده اى، به ما الهام فرما و ما را يارى كن كه ماه رمضان را ـ با نگه داشتن اعضا و جوارح از ارتكاب گناهان و به كارگيرى آنها در آنچه كه موجب خشنودى تو مى شود ـ روزه بگيريم. تا با گوشمان، به صداهاى بيهوده گوش نكنيم و با ديدگانمان به سمت امور لهو سرعت نگيريم. دست به سوى ممنوعى نبريم و قدم به سمت حرامى برنداريم و شكم ما پر نشود؛ مگر از آنچه حلال فرموده اى و زبان ما چيزى نگويد مگر آنچه خود گفته اى. خود را به زحمت نيندازيم؛ مگر در آنچه ما را به ثواب نزديك مى سازد و به چيزى نپردازيم؛ مگر آنچه كه ما را از عقاب تو مصون مى دارد. پس تمام اين امور را از ريا و سمعه خالص گردان تا به غير از تو، كسى را شريك نگيريم و در كارهايمان مرادى غير از تو برنگزينيم.
خداوندا! بر محمد و آل او درود فرست و ما را بر قيام به نماز ـ همراه با حدودى كه براى آن مشخص فرموده اى و واجباتى كه در آن مقرر و وظيفه هايى كه براى آن تعيين كرده اى و اوقاتى كه براى آن در نظر گرفته اى ـ موفق بدار.
خداوندا! تو در زمره برگزيده اين وظايف و اعمال ويژه از واجبات، ماه رمضان را قرار دادى؛ ماهى كه آن را از ساير ماه ها ممتاز نمودى و از بين همه زمان ها و ايام، آن را انتخاب كردى. آن را بر همه اوقات سال، به نزول قرآن و نور مقدّم داشتى و ايمان را در اين ماه مضاعف نمودى و روزه را در آن واجب گردانيدى و بندگان را به قيام در آن براى عبادت ترغيب فرمودى و شب قدر را ـ كه از هزار شب بهتر است ـ در آن تجليل كردى.»[1]
نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها
نویسنده:گروه مؤلفان
[1] – صحيفه سجاديه، تدوين محسن غرويان، صص 265 و 269، چ اول، 1382.