يكى از آداب مجلس علم آن است كه معلم به متعلّمان و مخاطبان درود فرستد و سلام كند. اين ادبى است كه ذات اقدس اله در سوره مباركه انعام به ما آموخت، فرمود: «وَ إِذا جاءَكَ الَّذِينَ يُؤمِنُونَ بِآياتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ»[1] يعنى وقتى مؤمنين براى فراگيرى علوم الهى به محضر تو آمدند بگو سلامٌ عليكم. مخاطبانى كه در مجلس رسول اكرم (صلی الله علیه وآله) شرف حضور داشتند دو گروه بودند. متوسطين آنها سلام را از خود پيغمبر و برخى از آنها سلام را از خدا دريافت مى كردند. البته سلام خدا همان اعطاى سلامتى است. اين طور نيست كه خدا لفظاً به كسى سلام كند، و مهمترين نوع سلامتى هم، سلامتى دل است.
اگر دلى از ياد غير خدا خالى بود چنين دلى سالم است. وقتى ظرف دل سالم بود جا براى مظروف وجود دارد و آنگاه است كه علوم و معارف را در چنين ظرفى مى ريزند. بنابراين ذات اقدس اله اول به انسان ظرف مى دهد بعد ظرفيت و در نهايت مظروف عطا مى كند.
از طرف ديگر سلامت دل در شكستن دل است و لذا اگر انسان حالى پيدا كرد كه دلش شكست بايد شاكر باشد، اگر مطلبى فرا گرفت بايد شاكر باشد چون همه اينها از عطاياى الهى است. به هر حال سلامت دل نيمى از راه است براى اينكه ظرف سالم، مادامى كه تهى از مظروف باشد سودى ندارد.
اينكه ما در عرض ادب به پيشگاه معصومين (علیهم السلام) در زيارت ها مى خوانيم السلام عليكم و رحمة اللّه و بركاته اين سلامت مربوط به سلامت قلب و ظرف است و آن رحمتى كه مسئلت مى كنيم ناظر به مظروف است.
در واقع از خدا دو چيز طلب مى كنيم: يكى سلامت ظرف دل و دوم داشتن مظروف خوب، يعنى از خدا مى خواهيم كه رحمت و بركات خود را بر قلب ما، نازل كند و قلب ما را از ياد غير خود تطهير نمايد.
منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:آیت اللّه عبداللّه جواد آملی/پرسش وپاسخ دانشجویی
[1] – سوره انعام 6: آيه 54.