امام: نماز شكسته است و روزه صحیح نیست.
آیات عظام بهجت، صافى، فاضل و نورى: اساتید و دانشجویان، اگر در كمتر از ده روز، حداقل یك بار، بین وطن و دانشگاه رفت و آمد داشته باشند و این وضعیت، تا مدتى ادامه داشته باشد – به طورى كه نزد عرف «سفر» كار آنان شمرده شود – نماز ایشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزه صحیح است.
تبصره 1 – آیه اللّه صافى مدت لازم براى صدق شغل سفر را حداقل چهار ماه رفت و آمد مى داند.
تبصره 2 (سفر اول) – تمامى دانشجویان و اساتید مذكور، هرگاه بیش از ده روز در وطن خود بمانند، در اولین مسافرت به محل درس و تدریس، باید نماز را شكسته بخوانند و روزه نگیرند. اما پس از یك رفت و برگشت میان وطن و محل تحصیل، به وظیفه خود، مانند كثیرالسفر عمل كنند و نماز را كامل بخوانند و روزه را بگیرند.
تبصره 3 – به فتواى آیه اللّه بهجت، سفر اول با طى مسیر هشت فرسخ، تحقق مى یابد. از این رو اگر فاصله محل درس و تدریس از وطن، بیش از هشت فرسخ باشد، در همان اولین مسافرت نیز نمازشان در محل تحصیل، كامل و روزه صحیح است.
آیه اللّه تبریزى: دانشجو اگر در مدت كمتر از ده روز، بین وطن و دانشگاه رفت و آمد كند، باید احتیاط كند ؛ یعنى، نماز را تمام و شكسته بخواند و اگر روزه گرفت، صحیح است و قضا ندارد. استاد اگر هر هفته، براى تدریس، به حدّ مسافت شرعى مسافرت مى كند – چنانچه مدت تدریس، دو ماه یا زیادتر باشد – باید نماز را تمام بخواند و روزه بگیرد.
تبصره. با توجه به اینكه آیت اللّه تبریزى در این مسئله احتیاط واجب دارند، مقلدان ایشان مى توانند در این مسئله به فتواى مرجع تقلید مساوى و یا اعلم بعدى رجوع كنند و نمازشان را تمام بخوانند و روزه بگیرند.
آیه اللّه سیستانى: 1 – كسانى كه حداقل سه روز در هفته و یا ده روز در ماه [اگرچه به طور پراكنده] در رفت و آمد باشند و این برنامه براى مدتى [به طور مثال شش ماه در یك سال و یا حداقل سه ماه در چندسال تحصیلى] ادامه یابد، كثیرالسفر محسوب مى شوند و نمازشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزه شان صحیح است.
2 – كسانى كه سه سال یا بیشتر و هر سال حداقل 15 روز در ماه و یا 6 ماه در سال [اگرچه به طور پراكنده] در محل تحصیل و خوابگاه اقامت داشته باشند، آنجا در حكم وطن آنهاست و تا ادامه این وضعیت همواره در محل تحصیل، نمازشان كامل و روزه شان صحیح است [در بین راه نماز شكسته است] .
تبصره 1 – در هر دو صورت اگر در دو هفته اول، قصد اقامت ده روز نكنند، باید احتیاط نمایند ؛ یعنى، نمازشان را هم تمام و هم شكسته بخوانند و روزه را هم بگیرند و هم قضا نمایند.
تبصره 2 – با توجه به اینكه آیه اللّه سیستانى، رجوع به مرجع تقلید مساوى را جایز مى داند، مقلدان ایشان مى توانند در این مسئله به مرجع مساوى دیگر، مراجعه كنند كه نماز را كامل و روزه را صحیح مى داند.
آیه اللّه خامنه اى: اساتید و دانشجویان بورسیه و مأمور به تحصیل، اگر در كمتر از ده روز، حداقل یك بار بین وطن و دانشگاه رفت و آمد داشته باشند، نماز آنان تمام و روزه ایشان صحیح است ؛ اما دیگر دانشجویان، نمازشان شكسته و روزه آنها صحیح نیست.
تبصره. با توجه به اینكه آیه اللّه خامنه اى در مسئله رجوع به مرجع مساوى، احتیاط واجب دارند، دانشجویان مى توانند در این مسئله به مرجع تقلید مساوى دیگر، مراجعه كنند ؛ [به شرط اینكه مرجع تقلید جدید] رجوع به مرجع مساوى را جایز دانسته باشد و نماز دانشجوى مسافر را تمام و روزه او را صحیح بداند (مانند آیه اللّه بهجت).
آیه اللّه مكارم: 1 – كسانى كه حداقل سه روز در هفته در رفت و آمد باشند و این برنامه حداقل دو ماه ادامه مى یابد، كثیرالسفر محسوب مى شوند و نمازشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزه شان صحیح است.
2 – كسانى كه دو سال یا بیشتر و هر سال حدود سه – چهارماه [اگرچه به طور پراكنده] در محل تحصیل یا تدریس و خوابگاه اقامت داشته باشند، آنجا در حكم وطن آنهاست و تا ادامه این وضعیت همواره نمازشان كامل و روزه شان صحیح است [در بین راه نماز شكسته است] .
آیه اللّه وحید: اگر در هفته حداقل چهار روز بین وطن و دانشگاه رفت و آمد كند و این كار براى مدت یك سال یا بیشتر ادامه داشته باشد، آنجا در حكم وطن است. نماز در آنجا تمام و روزه صحیح است و در بین راه باید احتیاط كند ؛ یعنى، نماز را تمام و شكسته بخواند و روزه بگیرد و قضاى آن را نیز به جا آورد و اگر رفت و آمد سه روز باشد، در این مورد نیز باید احتیاط كند.[1]
منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف: سید مجنبی حسینی
[1] – دفتر: همه مراجع.