در رابطه با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف)، دعاها و زیارت‌های فراوانی نقل شده که در کتب ادعیه موجود است و در کتابی به نام صحیفه مهدیه نیز گرد آمده است. به بعضی از این دعاها و زیارت‌ها اشاره می‌شود.
1 – دعای ندبه؛ مهم‌ترین دعاها در عصر غیبت، دعای ندبه است که سفارش فراوانی به خواندن آن شده است. صدر الاسلام همدانی در کتاب تکالیف الانام می‌گوید: از خواص دعای ندبه این است که اگر در جایی با حضور قلب و اخلاص تمام و توجه به مضامین عالی آن خوانده شود، عنایات و توجّه به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) را به آن مکان جلب می‌کند، بلکه آن حضرت در آن‌جا حضور می‌یابد، چنان‌که در بعضی جاها اتّفاق افتاده است[1].
علامه مجلسی نیز در کتاب زاد المعاد با سند معتبر از امام صادق (علیه السّلام) نقل می‌کند: «قرائت دعای ندبه در اعیاد چهارگانه: روز جمعه، عید فطر، عید قربان و عید غدیر» مستحب است»[2].
2 – دعا برای ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) در روز جمعه؛ شیخ طوسی آن را در مصباح المتهجد نقل کرده است: «اللَّهُمَّ اجْعَلْ صَلَاتَكَ وَ صَلَاةَ صلوات مَلَائِكَتِكَ وَ رُسُلِكَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُم» یا بگوید: «اللَّهُمَّ صَلَّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم»[3].
3 – صلوات ضرّاب اصفهانی؛ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ سَيِّدِ الْمُرْسَلِينَ وَ خَاتَمِ النَّبِيِّين… اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ الْمُحْيِي سُنَّتَكَ الْقَائِمِ بِأَمْرِك…». این دعا در چند کتاب از کتاب‌های معتبر و با سندهای معتبر روایت شده است و همیشه می‌توان آن را خواند[4].
4 – صلوات بر امام زمان عج؛ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ وَ ابْنِ أَوْلِيَائِكَ الَّذِينَ فَرَضْتَ طَاعَتَهُم… اللَّهُمَّ الهم انْتَصِرْ بِهِ لِدِينِكَ وَ انْصُرْ بِهِ أَوْلِيَاءَكَ وَ أَوْلِيَاءَهُ…»[5].
5 – دعای فرج «الهی عَظُمَ البَلاء»؛ مرحوم کفعمی در کتاب البلد الامین دعایی را بر حضرت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) نقل می‌کند که آن حضرت این دعا را به مردی زندانی یاد داد و بعد از خواندن، او از زندان آزاد شد: «اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاء…»[6].
6 – دعای افتتاح؛ «اللَّهُمَّ إِنِّي أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِكَ وَ أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّكَ…» علامه مجلسی می‌گوید: با سند معتبر روایت شده که امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) خطاب به شیعیان فرمود: این دعا را در تمام شب‌های ماه مبارک رمضان بخوانید؛ زیرا فرشتگان به آن گوش فرا می‌دهند و برای خواننده این دعا، طلب بخشش می‌کنند»[7].
7 – حضرت صادق (علیه السّلام) در روایتی به یکی از اصحابش فرمود: در زمان غیبت، دعای غریق بخوانید. راوی پرسید: دعای غریق چگونه است؟ حضرت فرمود: این چنین است: «يا اللّه يا رحمن يا رحيم يا مقلّب القلوب ثَبِّت قَلبي عَلى دينِك»[8].
8 – زراره از امام صادق (علیه السّلام) پرسید: اگر من زمان غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) را درک کردم و در آن زمان واقع شدم، چه کاری انجام دهم؟ حضرت فرمود: ای زراره! اگر این زمان را درک کردی، پیوسته این دعا را بخوان:
«اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِيَّكَ اللَّهُمعَرِّفْنِي رَسُولَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي»[9]؛ «خدایا! خودت را به من بشناسان، چون اگر خویش را به من نشناسانی پیامبرت را نمی‌شناسم. خدایا! فرستاده‌ات را به من بشناسان، چون اگر او را به من نشناسانی، حجّتت را نمی‌شناسم، خدایا! حجّت خود را به من بشناسان وگرنه گمراه خواهم شد و از دینم منحرف می‌گردم».
9 – دعای عهد؛ «اللَّهُمَّ رَبَّ النُّورِ الْعَظِيمِ وَ رَبَّ الْكُرْسِيِّ الرَّفِيع…»؛ امام صادق (علیه السّلام) در مورد این دعا می‌فرماید: «هر کس چهل صبح این دعا را بخواند از یاوران حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) خواهد بود و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، خداوند او را از قبر بیرون می‌آورد تا در خدمت آن حضرت باشد و حق تعالی به هر کلمه از این دعا هزار حسنه به او عطا می‌کند و هزار گناه او را می‌بخشد»[10].
10 – زیارت آل یاسین که دارای مضمون عالی و محتوای ارزنده‌ای است. این زیارت مورد تأکید امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشّریف) است و خود می‌فرماید: «هر گاه خواستید توجّه کنید به وسیله ما به سوی خداوند و به سوی ما –چنان‌که خدای تعالی فرموده است- چنین بگویید: «سَلامٌ عَلى آلِ ياسِين، السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا دَاعِيَ اللَّهِ وَ رَبَّانِيَّ آيَاتِه…»[11].
11 – دعای فرج: «اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّك…»؛ شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان این دعا را در اعمال شب 23 ماه مبارک رمضان ذکر کرده است.
12 – دعای «اللّهُم ارزُقنی توفیقَ الطاعَة وَ بَعدَ المَعصیة…»؛ این دعا در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی آمده است[12].
منبع: پرسشها و پاسخهای دانشجویی مهدویت پیش از ظهور؛ دفتر نشر معارف – تدوین و تألیف: رحیم کارگر
[1]. تکالیف الانام فی غیبة الامام، ص 197.
[2]. زاد المعاد، ص 491.
[3]. مصباح المتهجد، ص 284.
[4]. همان، ص 406؛ البلد الامین، ص 120؛ دلائل الامامة، ص 549.
[5]. مصباح المتهجد، ص 405.
[6]. البلد الامین، ص 607؛ مزار شهید، ص 231.
[7]. زاد المعاد، ص 110؛ مصباح المتهجد، ص 577.
[8]. برای مطالعه بیشتر ر. ک: اثبات الهداة، ج 3، ص 475، ح 6؛ مهج الدعوات، ص 396.
[9]. بحار الانوار، ج 52، ص 146، ح 70؛ جمال الاسوع، ص 314.
[10]. مفاتیح الجنان، ص 1061؛ زاد المعاد، ص 488؛ البلد الامین، ص 124.
[11]. مفاتیح الجنان.
[12]. ر. ک: مکیال المکارم در فوائد دعا برای حضرت قائم عج، سید محمد تقی موسوی اصفهانی، ج 2.