پاسخ به اين سؤال، دشواراست، زيرا عوامل گوناگونى مىتواند موجب اضطراب و نگرانى افراد شود و هر كس با توجه به شخصيت خود و شرايط زمانى و مكانى و شغلى و نيز ميزان آسيبپذيرى و قوت و ضعف سيستم ايمنى، دچار اضطراب و نگرانى مىشود؛ در حالى كه ممكن است همين شرايط، براى فرد ديگرى اضطرابزا نباشد. بنابراين نمىتوان عوامل اضطراب را دقيقا مشخص كرد. در تعريف «اضطراب» آمده است: «اضطراب ترسى است مبهم كه عامل آن مشخص نيست».
به طور كلى مىتوان گفت: حوادث ناگوار دوران كودكى، حوادث غيرمنتظره در زمان حاضر، بيمارىهاى سخت، عدم مهارتهاى كافى براى بر عهده گرفتن مسئوليت و نبود مهارتهاى اجتماعى و ارتباطى را مىتوان از جمله عوامل روانشناختى اضطراب برشمرد.
علاوه بر اين، ضعف اعتقادات و باورهاى دينى يا ضعف ايمان، گناهان و انجام ندادن تكاليف شرعى و دورى از امور معنوى، مىتواند زمينه بروز اضطراب را در فرد به وجود آورد.
براى درمان اضطراب ابتدا بايد ريشههاى آن را از طريق جلسات روان درمانى، جستجو كرد و سپس به درمان آن پرداخت كه بيان آن در اين نوشتار نمىگنجد.
اما از نظر دينى راه مقابله با اضطرابها و نگرانىها عبارت است از:
تقويت ايمان، دورى از گناه، شناخت تكليف و انجام وظايف دينى، ذكر و ياد خدا، اُنس با قرآن، «ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى ذِكْرِ اللّهِ…»[1] خواندن ادعيه، با توجه به معانى آنها، معاشرت با افراد مؤمن و متقى، شركت در مجالس مذهبى.
آنچه گفته شد بيشتر جنبه كلى دارد و درمان اضطراب يا هر بيمارى روانى ديگر، نياز به جلسات مشاوره حضورى دارد تا ابتدا مشكل و علل آن شناسايى و سپس راههاى مقابله با آن ارائه شود.
درباره اينكه آيا ازدواج مىتواند نگرانى و اضطراب را از بين ببرد يا كاهش دهد؟ بايد گفت: كه اين امر بستگى به اين دارد كه علت اضطراب و نگرانى چيست؟ اگر علت آن تنهايى، نيازهاى عاطفى و نيازهاى جنسى باشد، به طور قطع ازدواج – در صورتى كه با معيارهاى صحيح و با فرد مناسب انجام گيرد – موجب كاهش اضطراب و حتى از بين رفتن نگرانىها مىشود. اما اگر ريشه و علل اضطراب، عواملى غير از نيازهاى مربوط به ازدواج باشد، معلوم نيست از طريق ازدواج بتوان آن مشكلات را حل و نگرانىها را برطرف كرد بنابراين لازم است با مراجعه به مشاور مسائل و مشكلات خود را مطرح كنيد تا راهكارهاى مناسب براى مقابله با اضطراب و نگرانى ارائه شود.
پی نوشت
[1] – زمر 39، آيه 23.