مقام معرفت را درجات و مراتب بسیار است بل بی‌حدّ است؛ و هر عارفی از عارفان بالله به مرتبه‌ای از انوار معرفت حق نائل می‌شود؛ لیکن مراتب کلّی معرفت را می‌توان به چهار دسته منقسم کرد:
1- معرفت عوام که به تقلید و تبعیّت از بزرگان عارفان حقیقی است.
2- معرفت علماء حقّه که به مقام «علم الیقین» از توجّه به آیات آفاقی و انفسی الهی رسیده‌اند.
3- مقام معرفت «عین الیقین» که برای اولیاء اهل مکاشفه و علماء ربّانی و عارفان کامل است که در معرفت، به مرتبه‌ی شهودند و خدا را به چشم باطن بینند؛ و عالم، حجاب خدا در نظر آنان نیست، بلکه آینه‌ی خداست. و آن‌ها به حقیقت به لسان شهود گویند:
«در هر چه نظر کردم، سیمای تو می‌بینم»…
4- مقام «حق الیقین» و معرفت فنا و فناءِ در فناست که خاص برخی انبیا و اولیاست…
منبع: کتاب پندهای آسمانی، ص 100