جامع ترین تعبیر در قرآن از «حمد خدا» کدام تعبیر است؟
پاسخ اجمالی
یکی از معانی مهم قرآنی که بارها در قرآن و با عبارات مختلف ذکر شده و مورد تأکید قرار گرفته، مسئله حمد خداوند است. به طور خلاصه می توان گفت که حمد خداى سبحان در آغاز پنج سوره قرآن آمده است:
1 – سوره حمد: در این سوره خداوند با وصف این که پروردگار عالمیان است، مورد ستایش قرار گرفته است.[1]
2 – سوره انعام: در این سوره، با عنوان خالق آسمان ها و زمین و جعل کننده تاریکی ها و نور، حمد شده است.[2]
3 – سوره کهف: خداوند در این آیه، به عنوان نازل کنند کتاب آسمانی بر پیامبر اسلام(ص)، ستوده شده است.[3]
4 – سوره سبأ: در این سوره خداوند مالک آنچه که در آسمان و آنچه که در زمین است مدح شده است.[4]
5 – سوره فاطر: خدایی که آفریننده آسمان ها و زمین است و کسی است که فرشتگان را پیام رسان خود قرار داده است.[5]
و نیز تعداد بسیاری از آیات دیگر قرآن نیز ناظر به حمد خدا به همراه توصیفات گوناگونی از حضرت حق می باشند.
با مقایسه این معانی و توصیفات؛ برخی از مفسران معاصر گفته اند: جامع ترین حمد در بین آیات مختلف قرآن، آیه دوم سوره حمد؛ یعنی عبارت «الْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ» است؛ زیرا عبارت «العالمین» شامل همه عالم خلقت، اعم از آسمان ها و زمین و عالم مجردات و مادیات و عالم تشریع و تدوین می شود.[6]
منبع:اسلام کوئست
پی نوشت:
[1]. «الْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَلَمِینَ».
[2]. «الحْمْدُ للهِ الَّذِى خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَ النُّورِ».
[3]. «الحْمْدُ للهِ الَّذِى أَنزَلَ عَلىَ عَبْدِهِ الْکِتَابَ».
[4]. «الحَمْدُ للهِ الَّذِى لَهُ مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَا فىِ الْأَرْضِ وَ لَهُ الحَمْدُ فىِ الآخِرَةِ».
[5]. «الحَمْدُ للهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلَئکَةِ رُسُلاً».
[6]. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، محقق: اسلامی، علی، ج 1، ص 336، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ هشتم، 1388ش. البته این تعریف شامل آیات دیگری که عبارت «الحمد لله رب العالمین» در آنها وجود دارد نیز خواهد شد.
