پيامبران و امامان بدان جهت كه بندگان شايسته خداوند هستند، سزاوار احترام و محبت هستند.
احترام و ابراز ارادت به آنان، بدان جهت نيست كه براى آنان در مقابل خدا، مقام و ارزشى مستقل قائل باشيم؛ بلكه آنان مستقل از خدا هيچ ندارند و همه عظمت آنان و عشق و محبت ما به ايشان، ناشى از آن است كه آنان در اوج معرفت، بندگى و عبوديت حضرت حق قرار دارند و مورد عنايت خاص پروردگار مى باشند.
بوسيدن ضريح امامان (علیهم السّلام) و اولياى الهى، برخاسته از عشق و محبت نسبت به آنان است؛ همان گونه كه عاشق، هر چيزى را كه منتسب به معشوق است، مى بويد و مى بوسد و به سينه مى چسباند.
براى زائر امام معصوم (علیه السّلام) ، خود سنگ و چوب ارزشى ندارد. بوسيدن ضريح و در و ديوار حرم، از آن جهت است كه منسوب به محبوبش؛ يعنى، امام معصوم (علیه السّلام) است.
به تصريح قرآن كريم، حضرت يعقوب، لباس يوسف را بر چشم خود نهاد و بينايى خود را باز يافت: «فَلَمّا أَنْ جاءَ الْبَشِيرُ أَلْقاهُ عَلى وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِيراً قالَ أَلَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّى أَعْلَمُ مِنَ اللّهِ ما لا تَعْلَمُونَ»؛[1] «پس چون مژده رسان آمد، آن پيراهن را بر چهره او انداخت، پس بينا گرديد. گفت: آيا به شما نگفتم كه بى شك من از [ عنايت ]خدا چيزهايى مى دانم كه شما نمى دانيد؟».
تبرّك و استشفا به پيراهن يوسف، نمونه اى از تبرّك و استشفا به چيزى است كه به شكلى منسوب به اولياى الهى است.
بر اساس روايات معتبر نزد شيعه و سنى، اصحاب پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) هنگام وضو گرفتن ايشان، هجوم مى آوردند تا هر كسى قطره اى از آب وضوى ايشان را به عنوان تبرّك برگيرد؛ به گونه اى كه نمى گذاشتند قطره اى از آب وضوى پيامبر (صلی الله علیه وآله) بر زمين بريزد و اگر به كسى چيزى نمى رسيد، از رطوبت دست ديگرى استفاده مى كرد.[2] اگر تبرّك جستن به قطرات آب، شرك و حرام بود، وظيفه آن حضرت نهى و بازداشتن اصحاب از اين عمل بود.
سيره اصحاب، تبرّك جستن به ظرف غذاى پيامبر (صلی الله علیه وآله) ، چاه هايى كه آن حضرت از آن آب نوشيده اند و… ـ چه در زمان حيات ايشان و چه بعد از رحلت ايشان ـ بوده است.[3]
بنابراين بوسيدن و تبرّك جستن، بدون اعتقاد به الوهيت يا ربوبيت (فاعليت استقلالى) شرك نيست. بر اساس داورى وهابيان ـ كه صرف بوسيدن و تبرّك جستن به آثار اولياى الهى شرك و حرام است ـ پيامبر اكرم و اصحابشان و نيز يعقوب نبى و همه انسان ها ـ حتى خود وهابيان كه فرزندان خود را مى بوسند ـ مرتكب شرك و حرام شده اند!!
دفتر نشر معارف/مؤلفان:محمدرضا کاشفی و سیّد محمد کاظم روحانی
[1] – يوسف 12، آيه 96.
[2] – صحيح بخارى، ج 1، ص 33 و ج 7، ص 50؛ مسند احمد، ج 4، ص 329 و 330.
[3] – صحيح بخارى، ج 3، ص 35؛ كتاب المغازى؛ فضائل اصحاب النبى، باب مناقب على بن ابيطالب؛ صحيح مسلم، كتاب الجهاد السير، ح 132؛ صحيح مسلم، كتاب الحج، ح 323 و 326؛ مسند احمد، ج 5، ص 68.