در بحار الانوار رواياتى نقل شده است كه تعداد پيامبران را 124 هزار نفر ذكر كرده است. شمارى از اين روايات عبارت است از:
1 – حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) مى فرمايد: «خداوند 124 هزار پيامبر آفريده و من گرامى ترين آنان نزد خداوند هستم… و 124 هزار وصى آفريده كه على (علیه السلام) گرامى ترين آنان نزد خداوند و بهترين ايشان است.[1]
2 – امام زين العابدين (علیه السلام) فرمود: «هر كس دوست دارد 124 هزار پيامبر با او مصافحه كنند، امام حسين (علیه السلام) رادر نيمه شعبان زيارت كند؛ چرا كه ارواح پيامبران از خداوند، براى زيارت حضرتش اذن مى گيرند و به آنان اجازه داده مى شود و پنج نفر از ايشان اولواالعزم هستند».[2]
3 – ابوذر از پيامبر خدا (صلی الله علیه وآله) سؤال كرد: پيامبران چند نفرند؟ حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) فرمود: «124 هزار پيامبر…».[3]
4 – شيخ صدوق قدس سره در كتاب اعتقادات مى فرمايد: «عقيده ما (شيعه اماميه) در تعداد انبيا اين است كه آنان 124 هزار نفرند و هر كدامشان وصى اى دارند».[4]
علامه طباطبائى در الميزان، بعد از ذكر روايت ابوذر در تعداد انبيا، مى فرمايد: «قسمت اول اين حديث – كه مشتمل بر تعداد پيامبران است – از مشهورات است كه شيعه و سنى در كتابهايشان نقل كرده اند. صدوق در خصال و امالى از حضرت رضا (علیه السلام) ، از پيامبر خدا (صلی الله علیه وآله) و از زيد بن على از اجدادش از اميرالمؤمنين (علیه السلام) و ابن قولويه در كامل الزيارة و سيد در اقبال از امام سجاد (علیه السلام) و در بصائر الدرجات از امام باقر (علیه السلام) روايت كرده اند.[5]
از سوى ديگر انس بن مالك از پيامبر خدا (صلی الله علیه وآله) روايت كرده است كه: «من به دنبال هشتاد هزار پيامبر مبعوث شده ام كه چهار هزار نفر آنان از بنى اسرائيل بودند». برخى اين روايت را چنان توجيه كرده اند كه روايت در صدد حصر تعداد پيامبران نيست و تنها بزرگان انبيا را ذكر كرده است.
در منابع موجود نام تعداد بسيار اندكى از پيامبران به چشم مى خورد. دلايل اين مسئله عبارت است از:
1 – اكثر انبيا شريعت مستقل نداشتند و به شريعت پيامبر ديگر دعوت مى كردند؛ مثل حضرت لوط در زمان حضرت ابراهيم. اين پيامبران خودشان به طور مستقيم از خداوند وحى دريافت مى كردند؛ ولى از سوى وى مأمور به شريعت پيامبر ديگرى بودند.
2 – بسيارى از انبيا معروف نبودند و براساس روايات، بر يك شهر يا روستا و يا يك خانواده مبعوث شدند.
اسامى پيامبرانى كه در قرآن آمده عبارت است از: آدم، نوح، ادريس، هود، صالح، ابراهيم، لوط، اسماعيل، يسع، ذوالكفل، الياس، يونس، اسحاق، يعقوب، يوسف، شعيب، موسى، هارون، داود، سليمان، ايوب، زكريا، يحيى، اسماعيل صادق الوعد، عيسى (علیهم السلام) و محمد (صلی الله علیه وآله) . افزون بر اين، در قرآن گاه به نام هايى برمى خوريم كه پيامبريشان محل بحث است؛ مانند ذى القرنين، عمران پدر مريم و عزير.
در بعضى آيات نيز اوصاف پيامبرى ذكر شده ولى نامش بيان نگشته است؛ مثل آيات 243 و 246 سوره «بقره» كه به ترتيب در مورد حزقيل و اشموئيل است يا آيه 259 سوره «بقره» كه در مورد ارميا يا عزير مى باشد. همچنين آيه 65 كه در مورد خضر است؛ اگر چه پيامبرى جناب خضر محل بحث است.[6]
در روايات نيز نام برخى انبيا آمده است: همچون اشعى، حيقوق يا حبقوق، دانيال، جرجيس، حنظله و خالد.[7]
پی نوشت ها
[1] – بحارالانوار، ج 11، ص 30.
[2] – همان، ص 58.
[3]– همان، ص32.
[4] – همان، ص 28.
[5] – الميزان، ج 2، ص 144.
[6] – الميزان، ج 2، ص 140.
[7] – بحارالانوار، ج 14 و 12.