عملكرد خبرگان رهبرى در انتخاب مقام معظم رهبرى، براساس احراز دقيق و كامل شرايط و صلاحيت هاى مذكور در آموزه هاى اسلامى و اصل پنجم و اصل يكصدونهم قانون اساسى، صورت پذيرفت. در اينجا به صورت خلاصه به پاره اى از ويژگى ها و صلاحيت هاى حضرت آيه اللّه خامنه اى براى احراز منصب رهبرى نظام، كه مد نظر خبرگان رهبرى در شناسايى و معرفى ايشان به عنوان ولى فقيه جامع الشرايط و شايسته ترين فرد براى رهبرى بود، اشاره مى شود:
يك. صلاحيت علمى
يكم. تأييد اجتهاد از سوى مراجع بزرگوار:
اجتهاد آيه اللّه خامنه اى از سوى بسيارى از مراجع و بزرگان ـ از جمله حضرت امام (رحمه الله) ـ از قبل تصديق شده بوده است. چنانكه حضرت امام (رحمه الله) بارها صلاحيت ها و صفات والاى شخصيت ايشان را در تعابيرى مختلف بيان كرده بودند و مى فرمايند: «… جناب عالى را يكى از بازوهاى تواناى جمهورى اسلامى مى دانم و شما را چون برادرى، كه آشنا به مسائل فقه و متعهد به آن هستيد و از مبانى فقه مربوط به ولايت مطلقه فقيه جداً جانب دارى مى كنيد، مى دانم و در بين دوستان و متعهدان به اسلام و مبانى اسلامى، از جمله افراد نادرى هستيد كه چون خورشيد، روشنى مى دهيد».[1] و آيه اللّه فاضل لنكرانى، از مراجع عظام تقليد نيز مى فرمايد: «بنده به عنوان كسى كه هم عضو مجلس خبرگان هستم و هم اين كه آشنايى با آيه اللّه خامنه اى دارم، عرض مى كنم كه ايشان اهل نظر و اهل اجتهاد هستند… به نظر من ايشان يك فقيه و يك مجتهد است».[2]
دوّم. تأييد جامعه مدرسين:
همه رساله هاى عمليه نوشته اند كه اگر دو نفر عادل خبره به اجتهاد كسى شهادت دهند، اجتهاد او قابل قبول است؛ اين در حالى است كه جامعه مدرسين حوزه علميه قم ـ كه مركب از ده ها مجتهد مطلق و چندين مرجع تقليد است ـ ايشان را به مرجعيت پذيرفتند. همچنين در اساسنامه جامعه مدرسين آمده است: چيزى به عنوان نظر آن جامعه معتبر است كه حداقل شانزده تن از اعضا آن را امضا كرده باشند. بنابراين اعلاميه جامعه مدرسين به اين معنا است كه حداقل شانزده تن از مجتهدان و خبرگان در فقه، ايشان را مرجع مى دانند.
سوّم. درس خارج مقام معظم رهبرى:
شركت بسيارى از فضلاى حوزه در درس خارج ايشان در حالى كه همگى به وزانت علمى ايشان شهادت مى دهند؛ دليل بر بنيه علمى نيرومند و ملكه اجتهاد ايشان است. اين توان علمى سابق بر رهبرى و حتى رياست جمهورى ايشان است؛ نه اينكه ايشان پس از رهبرى، درس خوانده و به اين رتبه از دانش رسيده باشند.[3]
دو. صلاحيت اخلاقى (عدالت و تقواى لازم)
صلاحيت اخلاقى مقام معظم رهبرى نيز از امورى است كه در رفتار و عملكردهاى فردى و اجتماعى ايشان ـ از زمان كودكى، جوانى و مبارزات سياسى ـ و نيز مسئوليت هاى متعددى كه در بعد از انقلاب در شرايط حساس داشته اند به روشنى قابل اثبات بوده و تمام اشخاصى كه از نزديك با معظم له در ارتباط اند، گواه بر اين مدعا هستند. چنانكه آيه اللّه العظمى بهاءالدينى (رحمه الله) از علما و عرفاى بزرگ معاصر مى فرمايند: «… از همان زمان، رهبرى را در آقاى خامنه اى مى ديدم، چرا كه ايشان ذخيره الهى براى بعد از امام بوده است. بايد او را در اهدافش يارى كنيم.بايد توجه داشته باشيم كه مخالفت با ولايت فقيه، كار ساده اى نيست».[4]
سه. توانايى هاى شخصى
در بند سوم اصل يكصد و نهم «بينش صحيح سياسى و اجتماعى، تدبير، شجاعت، مديريت و قدرت كافى براى رهبرى» از جمله شرايط و صفات رهبر دانسته شده است.
يكم. مقصود از «بينش صحيح سياسى و اجتماعى» آن است كه رهبر، آن چنان از مسائل و موضوعات و قضاياى سياسى آگاه باشد كه بر آن اساس، هم قادر به اداره امور جامعه باشد و هم در جهت گيرى هاى ظريف بين المللى، تصميمات بجا، شايسته و مفيد به حال جامعه اتخاذ كند.
دوّم. «مديريت و تدبير» عبارت از مجموعه استعدادهايى است كه در شرايط خاص، در رهبرى بارز و ظاهر مى شود و او را در اجراى وظايف سنگين خود يارى مى كند. كشف اين استعدادها از جمله مواردى است كه در تعيين رهبر، به يقين بايد مورد توجه خاص قرار گيرد.
سوّم. «قدرت و شجاعت» نيز از جمله شرايطى است كه يا از برجستگى هاى علمى و اخلاقى ناشى مى شود و يا آنكه در زمره استعدادهاى درونى رهبر به شمار مى رود. به هر حال مقام شامخ رهبرى چنين مراتبى را مى طلبد و به هنگام تعيين و انتخاب رهبرى، بايد به اين موضوع توجه جدّى داشت.
مقام معظم رهبرى تاكنون توانايى هاى فوق العاده اى در راستاى رهبرى و مديريت جامعه، خصوصاً در مواقع بحرانى و سرنوشت ساز، از خود بروز داده اند. از ديگر سو ايشان از بينش صحيح سياسى و اجتماعى و قدرت و شجاعت بالايى برخوردار مى باشند. اين مهم با مرورى بر سوابق و فعاليت هاى فرهنگى، سياسى و مبارزاتى ايشان در قبل از انقلاب، و همچنين، پيشينه مديريتى و سوابق درخشان ايشان در شوراى انقلاب، مجلس خبرگان رهبرى، مجلس شوراى اسلامى، دوران رياست جمهورى، سخت ترين شرايط ناشى از جنگ و محاصره هاى بين المللى، بيش از يك دهه رهبرى نظام و با موفقيت بيرون آمدن از فراز و نشيب ها و مشكلات متعدد داخلى و بين المللى، به خوبى قابل اثبات است و مبين كارآمدى، شجاعت، صلابت در سخن و پايدارى در هدف، تدبير و مديريت تواناى ايشان در مسئوليت هاى خطير مى باشد.[5]
آخرين مرحله اى كه شايسته است مورد توجه قرار گيرد، انتخاب قانونى ايشان از سوى خبرگان رهبرى است. اين انگاره خود متأثر از دو عامل است كه هر كدام به تنهايى، مهم ترين دليل بر شايستگى ايشان براى رهبرى نظام اسلامى است:
1 – دارا بودن شرايط لازم براى رهبرى در حضرت آيه اللّه خامنه اى و احراز اين شرايط از سوى خبرگان، به عنوان بهترين و شايسته ترين فردى كه قدرت و توانايى رهبرى نظام را دارد. اين مسئله از سوى اكثريت قاطع اعضاى مجلس خبرگان تأييد شد.
2 – تأكيد امام خمينى (رحمه الله) بر شايستگى آيه اللّه خامنه اى براى رهبرى نظام؛ حضرت امام در موارد متعددى به شايستگى ايشان تصريح كرده اند. حجت الاسلام و المسلمين هاشمى رفسنجانى در مجلس خبرگان رهبرى در سال 68 در حضور شاهدان اين قضيه را نقل كرد: در قضاياى مهدى هاشمى همراه با آقايان خامنه اى، موسوى اردبيلى و ميرحسين موسوى خدمت امام (رحمه الله) رسيديم و سيد احمد خمينى نيز حضور داشت، در آنجا به امام گفتيم: شما با اقدامات خود ما را درباره رهبرى آينده در بن بست قرار مى دهيد. امام با اشاره به آقاى خامنه اى فرمود: «در ميان شما كسى است كه شايسته رهبرى است و شما در بن بست قرار نخواهيد گرفت». مرحوم حجت الاسلام سيداحمد خمينى (رحمه الله) نيز نقل نموده كه امام راحل فرمود: «آقاى خامنه اى شايسته رهبرى است»؛ و همچنين ايشان خطاب به مقام معظم رهبرى مى گويند: «حضرت امام بارها از جناب عالى به عنوان مجتهدى مسلم و بهترين فرد براى رهبرى نام بردند».[6]
تبريك و تمجيد علما و شخصيت ها:
پس از اين انتخاب، مراجع بزرگوار تقليد، علما و شخصيت هاى مذهبى، سياسى، فرهنگى و…، هر يك در پيام ها، سخنرانى ها، مصاحبه ها، با تمجيد فراوان از اين انتخاب، آن را «هدايتى الهى»، «انتخابى شايسته»، «مايه دل گرمى و اميدوارى ملت ايران و يأس دشمنان» شمرده، از ايشان با عنوان «شخصيتى ممتاز»، «واجد همه شرايط رهبرى» و «صالح ترين فرد براى اين منصب» نام بردند.[7] به عنوان نمونه آيه اللّه العظمى اراكى (رحمه الله) در پيامى به مقام معظم رهبرى فرمودند: «انتخاب شايسته حضرت عالى به مقام رهبرى جمهورى اسلامى ايران، مايه دلگرمى و اميدوارى ملت قهرمان ايران است».[8] و آيه اللّه العظمى گلپايگانى (رحمه الله) در بخشى از پيام خود خطاب به ايشان چنين مى نگارد: «از خداوند متعال مسألت دارم كه تأييدات خود را بر شما در منصب حساس رهبرى جمهورى اسلامى ايران مستدام بدارد»[9] و آيه اللّه يوسف صانعى نيز چنين بيان مى نمايد: «آيه اللّه خامنه اى، نه تنها مجتهد مسلّم مى باشد، بلكه فقيه جامع الشرايط واجب الاتباع مى باشد».[10] و آيه اللّه العظمى ميرزا هاشم آملى نيز چنين بيان داشت: «انتخاب شايسته شما از سوى مجلس خبرگان، موجب اميد و آرامش گرديد؛ چرا كه شما شخصيتى متفكر، عارف به اسلام و صاحب درايت و تدبير هستيد».[11]
پی نوشت ها
[1] – صحيفه نور، ج 20، ص 173.
[2] – روزنامه رسالت 22/3/68 ؛ و جهت آشنايى بيشتر با ساير ديدگاه ها ر.ك: زندگينامه مقام معظم رهبرى، مؤسسه فرهنگى قدر ولايت، ص 242.
[3] – به عنوان نمونه، ر.ك: سخنان آيت اللّه فاضل لنكرانى، پيشين ؛ زندگينامه مقام معظم رهبرى، پيشين.
[4] – آيت بصيرت، ص 131.
[5] – احمد جنتى، نشريه دانشگاه امير كبير، ويژه مجلس خبرگان دوره سوم، ص38 ؛ حسن صدرىمازندرانى، حكايت نامه سلاله زهرا عليهاالسلام، قم: مشهور، 1381.
[6] – روزنامه رسالت 16/3/1368.
[7] – پرسش ها و پاسخ هايى درباره مجلس خبرگان رهبرى، پيشين.
[8] – روزنامه جمهورى اسلامى 22/3/68.
[9] – على مؤمن، قيادة آيه اللّه الخامنه اى، ص91.
[10] – حكايت نامه سلاله زهرا عليهاالسلام، ص225.
[11] – قيادة آيه اللّه الخامنه اى، پيشين، ص 92.