در جواب اين سوال بايد به چند نكته توجه كرد :
1 – حضرت علي عليه السلام امام معصوم و رفتارهايش براي همه حجت است و اگر دست به عملي زد آن عمل؛ عمل درست خواهد بود .
2 – هدف اصلي از جنگ صفين اين نبود كه فقط معاويه كشته شود بلكه هدف اصلي اين بود كه ريشه فساد از بين برود و اين هدف محقق نمي شود مگر با شكست كامل دشمن و اگر دشمن بطور كامل شكست نخورد نمي توان به اين هدف رسيد و شكست كامل با شكست تفكر است نه يك شخص .
3 – معاويه نماينده تفكر خاصي است و تا آن تفكر هست همواره معاويه هايي هم هست و چنين نيست كه با كشته شدن يك معاويه آن تفكر از بين برود .
علي عليه السلام هم نماينده تفكر خاصي است و با كشته شدن او اين تفكر از بين نمي رود بلكه پس از او افراد ديگري به جاي او مي نشينند .
تفكري كه معاويه نماينده آن بود تا آخر دوران حاكميت امويان ادامه يافت و تفكري كه علي عليه السلام نماينده آن است تا امروزادامه يافته است .
پس با كشته شدن يك نفر؛ مكتب و تفكر از بين نمي رود.
4 – مالك اشتر سر سوزني راضي به كشته شدن حضرت علي عليه السلام نبود و براي همين؛ فوري دست از جنگ كشيد و نزد امام آمد . نه تنها مالك اشتر بلكه ياران باوفاي ديگر امام هم راضي به كشته شدن امام نبودند و آنان همواره حافظ و مراقب جان امام بودند تا كوچكترين صدمه به امام نرسد .
5 – ما نمي توانيم بگوييم كه اگر مالك اشتر به جنگ ادامه مي داد و امام هم در اين سمت با نيروهاي خودش مي جنگيد ؛ معاويه كشته مي شد بلكه اگر امام با نيروهاي خود درگير مي شد در اين صورت مالك براي كمك به امام به سمت امام بر ميگشت ودر نتيجه باز هم معاويه نجات مي يافت .
6 – اين نكته را هم به خاطر داشته باشيم كه چنين نيست كه حضرت علي عليه السلام به تنهايي شر دشمن را از اين افراد كوتاه كند بلكه آنان بايد خودشان سرنوشتشان را تعيين كنند نه ايكه انان بنشينند و امام كار آنان را انجام بدهد . حالا كه اينهمه نيرو جنگ را نمي خواهند امام نمي تواند جنگ را ادامه بدهد . امام وقتي مي تواند بجنگد كه نيروهايش بخواهند و اگر نخواهند نمي تواند بجنگد گرچه او مي تواند به قدرت خدايي دشمن را در يك چشم برهم زدن نابود كند ولي امام اين كار را نمي تواند بكند بلكه آن حضرت بر اساس ظاهر عمل مي كند نه بر اساس قدرت غيبي.
7 – در اينگونه حوادث بايد توجه داشته باشيم كه همه چيز در اختيار انسان نيست بلكه اراده و خواست خدا هم در ميان است گرچه ما وظيفه داريم بر پايه تدبير خودمان حركت بكنيم .
منبع: پرسمان