برابر دعاى حضرت ابراهيم (علیه السلام) همه ذريه صالح و عادل آن حضرت به مقام امامت رسيدند. البته امامت دو قسم است: امامت ملكوتى كه به ولايت مربوط است؛ و امامت ملكى كه رهبرى و اداره امور را بر عهده دارد.
مهم ترين مقام همان امامت ملكوتى است. امامت ملكوتى به اين معنا است كه عقايد، اخلاق، اعمال و عبادات انسان ها كه به عالم بالا صعود مى كند: «إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ».[1] يك سلوك معنوى است كه مسلك و راهنما و صراط مستقيم و رهبر مى خواهد. صراط مستقيم همان حق ممتد است كه بين عبد و مولا كشيده شده و راهنماى قافله عظيم عقايد و اخلاق و عبادات، عقيده و خُلق و عبادت معصوم است.
يعنى نماز امام پيشاپيش نمازها است. و نمازهاى امت به دنبال آن بالا مى رود؛ عقيده امام پيشاپيش حركت مى كند و عقايد امت به دنبال آن است. اين كه گفته مى شود اگر كسى نماز اول وقت بخواند به امام زمانش اقتدا كرده است، ناظر به اين است كه چون امام زمان (علیه السلام) اول وقت نماز مى خوانند مثل اين است كه انسان به آن حضرت اقتدا كرده است؛ وگرنه امكان دارد امام در جايى تشريف داشته باشند كه افق آن متفاوت باشد. بنابراين، در شرق و غرب عالم هر كس نماز اول وقت بخواند به امام زمانش اقتدا كرده است.
پس امامت ملكوتى يعنى رهبرى اخلاق، عقايد و اعمال و بالاتر از همه اين ها رهبرى ارواح، موصوف به عقيده و خُلق و عمل امام است؛ چون تمام اين موارد صفات ارواح است و ارواح اگر بخواهند صعود كنند، روح طيب امام ـ صلوات الله و سلام عليه ـ پيشاپيش و راهنماى اين كاروان است.پس امام ارواح، روح امام است و امام عقايد و اخلاق، عقيده و خُلق امام است.
چنين امامت ملكوتى را تمام ذريّه صالح و معصوم ابراهيم (علیه السلام) دارا هستند و بالاترين و برجسته ترين آن مربوط به اهل بيت (علیهم السلام) است كه وجود مبارك صديقه كبرى (علیهاالسلام) از مصاديق بارز اين انوار پاك به شمار مى آيد. اما امامت مُلكى به معناى رهبرى امور اجرايى كه تماس با مردم و شركت در جنگ و صلح لازم دارد، به مردها مربوط است و زن ها را شامل نمى شود.
منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:آیت اللّه عبداللّه جواد آملی/پرسش وپاسخ دانشجویی
[1] – سوره فاطر35: آيه 10.