بر اساس روایات این نکته مسلّم است که پیامبر اسلام(ص) در اذان به نبوّت خود گواهی می‌داد، چرا که پیامبر(ص) همچون سایر افراد باید به احکام و تکالیف شرعی عمل نماید، مگر این‌که دلیل خاصی داشته باشیم که آن حضرت نسبت به حکم خاصی تکلیف ندارد و در مورد اذان نه تنها چنین دلیلی نداریم، بلکه روایات فراوانی داریم که پیامبر اکرم(ص) هنگام اذان به وحدانیّت خداوند و نبوّت خود به‌طور یقین و آشکارا گواهی می‌دادند. در این‌باره به چند نمونه از روایات بسنده می‌شود.
امام باقر(ع) فرمود: «در شب معراج آن‌گاه که پیامبر به بیت المعمور رسید، وقت نماز شد، جبرئیل اذان و اقامه گفت، پیامبر جلو ایستاد، فرشتگان و پیامبران پشت سر حضرت به صف ایستادند [و نماز را به جای آوردند]». کسی از امام باقر(ع) پرسید: جبرئیل چگونه اذان گفت؟ امام(ع) فرمود: «الله اکبر، أشهد ان لا إله إلاّ الله، أشهد أن محمّداً رسول الله… (تا آخر اذان)».( طوسى، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام، محقق و مصحح: موسوی خرسان، حسن، ج 2، ص 60، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.) روشن است وقتی تشریع اذان با این جملات باشد، اذان پیامبر(ص) نمی‌تواند به شیوه‌ی دیگری باشد. به همین جهت، نحوه‌ی اذان گفتن پیامبر اکرم(ص) با اذان گفتن جبرئیل و امّت پیامبر تفاوتی ندارد.( ر.ک: سبحانی، جعفر، الاعتصام بالکتاب و السنة، ص 27، مؤسسه امام صادق(ع)، قم، چاپ اول، بی تا.)
امام حسین(ع) فرمود: از پدرم علی بن أبی طالب(ع) شنیدم که فرمود: «خداوند ملکی را فرستاد و پیامبر را به معراج برد، در آن‌جا فرشته‌ای که پیش از آن در آسمان دیده نشده بود و از آن پس هم دیده نشده، اذان و اقامه گفت. آن‌گاه جبرئیل به پیامبر(ص) گفت: این‌گونه برای نماز اذان بگو».(دعائم الاسلامی قاضی نعمان بن محمد، تمیمی، دارالمعارف، قاهره، ج 1، ص 142.)
به علاوه، احکام برای عموم مسلمانان است، و پیامبر اکرم(ص) مقدّم بر همه و اولی‌تر از همه در عمل به احکام است. بین ایشان و سایر مردم از این جهت تفاوتی نیست، مگر بعضی حقوق یا تکالیف خاص که باید مستند به دلیل باشد. لذا اذان و اقامه‌ی پیامبر(ص) همانند اذان و اقامه دیگران بوده است.
اما در مورد ذکر اشهد ان علیا ولی الله باید گفت گفتن این ذکر مستحب است پس گفتن آن واجب نیست تا گفته شود که امیرالمومنین یا پیامبر اکرم آن را در اذان و اقامه می گفتند یا نه. البته شواهدی وجود دارد که این ذکر در میان برخی صحابه زمان پیامبر خدا(ص) گفته می شده و پیامبر اکرم(ص) نیز آنرا تایید نموده اند.
حضرت آيت الله سيداسماعيل مرعشي در كتاب اهميت اذان واقامه و سومين شهادت , دو حديث را از كتاب (السلافه في امر الخلافه ) كه اثر محقق و دانشمند بزرگ اهل سنت شيخ عبدالله مراغي مصري است نقل مي كند و از اين دو حديث برمي آيد كه شهادت سوم(اشهد ان علیا ولی الله) از زمان رسول خدا وجود داشته است:
1- سلمان فارسي در عصر پيامبر در اذان و اقامه بعد از گواهي به يكتايي خدا و رسالت پيامبر(ص ) به ولايت اميرمؤمنان علي (ع ) نيز شهادت مي داد. يكي ازاصحاب به محضر رسول خدا(ص ) رسيد و عرض كرد: اي رسول خدا, امروز موضوعي را شنيدم كه قبلا نشنيده بودم . پيامبر فرمود: آن موضوع چيست ؟ او عرض كرد: سلمان اذان ميگفت . شنيدم او بعد از گواهي به يكتايي خدا و رسالت پيامبر (شهادتين ) به ولايت علي (ع ) گواهي داد (اين ماجرا بعد از حجه الوداع پس از ماجراي غدير رخ داد). پيامبرفرمود: سمعتم خيرا; چيز خوبي شنيده ايد.
2- نيز در مورد ابوذر غفاري روايت شده , يكي از اصحاب نزد پيامبر(ص ) آمد و عرض كرد: اي رسول خدا، ابوذر در اذان بعد ازشهادت به رسالت پيامبر(ص ) به ولايت علي شهادت مي دهد و مي گويد: (اشهد ان علياولي الله ) پيامبر فرمود: كذلك اونسيتم قولي في غدير خم من كنت مولاه فعلي مولاه فمن ينكث فانما ينكث علي نفسه ; همين گونه است . مگر سخن مرا در غدير خم فراموش كرده ايد كه گفتم هر كس من رهبر او هستم پس علي (ع ) رهبر او است . هر كس پيمان را بشكند قطعا به خودش آسيب رسانده است.
منبع:پرسمان