ولی فقیه نیز مانند هر مقام بلند مرتبه‌ای –که در هر جامعه‌ای کار می‌کند- به تنهایی در تمامی کارها وارد عمل نمی‌شود. به عبارت دیگر او وظایف و کار ویژه‌های معیّنی دارد و از شیوه‌ها و مجاری مختلفی متناسب با نیازهای جامعه، استفاده می‌کند. فرق اساسی ولیّ فقیه با دیگر رهبران، این است که او در مسائل سیاسی و اجتماعی، باید براساس رهنمودهای دینی و هنجارهای الهی قدم بردارد.
از همین رو علاوه بر دارا بودن تقوا، مدیریّت، سیاست‌مداری و… باید فقیه و اسلام‌شناس باشد و بتواند در موارد نیاز، پاسخ دین به مسائل عصری را کشف و استنباط و براساس آن جامعه را هدایت و رهبری کند.
از طرف دیگر اسلام دینی جامع و واقع‌نگر است و بر مصالح واقعی انسان در هر عصر و زمانی تأکید دارد. بنابراین تکیه‌گاه اساسی ولایت فقیه که احکام الهی است هیچ‌گونه نارسایی و ناتوانی در برخورد با توسعه جوامع بشری ندارد، بلکه مهمترین هدایتگر آن به سوی توسعه‌ای متناسب با کمالات انسانی و پیراسته از یکسو نگری افراطی توسعه‌ی مادی است.
منبع: دین و سیاست، ولایت فقیه، جمهوری اسلامی؛ دفتر نشر معارف – تدوین و تألیف: حمیدرضا شاکرین، غلیرضا محمدی