«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا قُمتُم إِلَى الصَّلاةِ فَاغسِلُوا وُجُوهَكُم وَ أَیدِیكُم إِلَى المَرافِقِ وَ امسَحُوا بِرُؤوسِكُم وَ أَرجُلَكُم إِلَى الكَعبَینِ… »؛[1] «اى كسانى كه ایمان آورده اید، چون به [عزم] نماز برخیزید، صورت و دستهایتان را تا آرنج بشویید ؛ و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پیشین [هر دو پا] مسح كنید…».
«وضو» در لغت به معناى نظافت و پاكیزه كردن است و در اصطلاح فقه عبارت است از: «شستن مخصوص ؛ كه مى توان آن را به دو صورت انجام داد: ترتیبى و ارتماسى.
وضوى ترتیبى بدین صورت است كه به قصد قربت و اطاعت از فرمان خدا، ابتدا صورت و سپس دست راست و بعد دست چپ رابشوید. آن گاه با رطوبتى كه از شستن دست بر كف آن باقى مانده، سر را مسح كرده و سپس پاى راست و در پایان پاى چپ را مسح نماید».
وضوى ارتماسى عبارت است از فرو بردن صورت و دست ها در آب، به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین. گاهى ممكن است بین این دو شیوه تلفیق شود ؛ به این معنا كه صورت را ارتماسى و دست ها را ترتیبى بشوید. این شكل از وضو نیز صحیح است. باید دانست كه وضو براى برخى از كارها واجب و براى بعضى دیگر مستحب است.
وضو داراى دو فایده روشن است: بهداشتى و معنوى. از نظر بهداشتى شستن صورت و دست ها – آن هم پنج بار یا سه بار در شبانه روز – اثر قابل ملاحظه اى در نظافت بدن دارد. مسح بر سر و پاها – كه شرط آن رسیدن آب به موها یا پوست سر است – سبب مى شود این اعضا را نیز پاكیزه بداریم. ضمن اینكه تماس آب با پوست بدن، اثر خاصى در تعادل اعصاب (سمپاتیك و پاراسمپاتیك) دارد. از نظر معنوى وضو چون با قصد قربت و براى رضاى خدا انجام مى گیرد، اثر تربیتى و اخلاقى دارد ؛ زیرا مفهوم باطنى وضو این است: «از فرق تا قدم در راه اطاعت تو گام بر مى دارم».[2]
منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف: سید مجنبی حسینی
[1] – مائده 5 ، آيه 6.
[2] – مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج 4، ص 291.