«اجتهاد» در لغت به معناى تلاش و كوشش تا سرحد توانایى است ؛ به گونه اى كه با تحمل رنج و سختى همراه باشد. در اصطلاح فقه عبارت است از: «به كار بردن تلاش و كوشش خویش در راه به دست آوردن احكام شرعى از راه ها و منابعى[1] كه نزد فقیهان اسلام، معمول و متعارف است». در نتیجه مجتهد كسى است كه بتواند احكام را از روى دلیل به دست آورد و طبق رأى و نظر خویش عمل كند.[2]
«تقلید» به معناى پیروى و دنباله روى است و در اصطلاح فقهى عبارت است از: «عمل كردن به آنچه مجتهد در مسائل شرعى فتوا مى دهد».
گفتنى است: اگر چه واژه تقلید به معناى پیروى بدون چون و چرا، خوشایند نیست ؛ اما در آموزه هاى فرهنگ اسلامى، مقلد كسى است كه از حاصل تلاش علمى مجتهد استفاده مى كند و مسؤولیت درستى و نادرستى استنباط احكام را بر عهده مجتهد مى گذارد و چه بسا كاربرد واژه «تقلید» (برگرفته از «قلادة» به معناى گردن بند)، به این منظور باشد.
منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف: سید مجنبی حسینی
[1] – اين منابع عبارت است از: كتاب، سنت، اجماع و عقل.
[2] – لسان العرب، ماده، جهد ؛ التنقيح فى شرح العروة الوثقى، الاجتهاد و التقليد ، ص 20.