تناقض «مادامت السموات و الارض» در آیه 108 سوره هود چیست؟ مگر بعد از حیات مادی بهشت نیست؟
پاسخ اجمالی
در آیه 107 و 108 سوره مبارکه هود درباره جهنمیان همچنین کسانی که سعادتمند و خوشبخت شده اند، می خوانیم: «خالِدینَ فیها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ…»؛ یعنی هر دو گروه در جهنم و بهشت می مانند تا وقتی که آسمان و زمین پا برجاست!
حال سؤال این است که آیا چنین نیست که با برپایی قیامت، آسمان و زمین از بین رفته و آسمان دنیا نابود می شود؟ چرا که خداوند در آیات دیگر فرموده است: «در آن روز خورشید بی فروغ گشته و کوه ها به راه می افتند و از جا کنده می شوند».[1] حال با این توصیفات که نشان دهنده آن است که زمین، آسمان و هر آنچه در آنها وجود دارد در آستانه قیامت از بین خواهند رفت، چرا پروردگار در سوره هود می فرماید: بهشتیان در بهشت و جهنمیان در جهنم اند تا آسمان و زمین پابرجا است؟!
برای این سؤال چند پاسخ ارائه شده است که به دو پاسخ اشاره می کنیم:
1. تعبیر(مادام السموات و الارض) تعبیری کنایی ازخلود و ابدیت است. در کلام عرب و در دیگر زبان ها این گونه کنایات فراوان به کار برده می شود.[2]
2. در پاسخ دومی که به این سؤال داده شده است به این آیه از قرآن کریم اشاره شده است که: «در آن روز که این زمین به زمین دیگر، و آسمان ها [به آسمان هاى دیگرى] مبدل می شود، و آنان در پیشگاه خداوند واحد قهار ظاهر می گردند».[3]
با استناد به محتوای این آیه می توان گفت؛ با آن که آسمان و زمین با ساختاری که امروز مشاهده اش می کنیم، قبل از قیامت نابود خواهد شد، ولی آسمان و زمین جدیدی خلق خواهد شد؛ لذا این عبارت معنا خواهد یافت که گفته شود بهشتیان در بهشت و دوزخیان در جهنم جاویدند تا هنگامی است که آسمان ها و زمین پابرجا است.
پس مراد از آسمان ها و زمین در این دو آیه از سوره هود، آسمان ها و زمینی غیر از ساختاری است که امروز مشاهده می کنیم و بر اساس آیات قرآن، نابود خواهد شد.
بنابراین، آیاتی که سخن از برچیده شدن آسمان و زمین می کنند؛ منظور آسمان و زمین دنیا است و آیاتی که حکایت از وجود آسمان و زمین در آخرت دارد، آسمان و زمینی است که متناسب و هم سنخ با نشئه آخرت است.[4]
سمانآآااا
در روایتی نیز در تفسیر آیه «یَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ»[5] آمده است: «یعنى این زمین تبدیل می شود به زمینى که در روى آن آشکارا گناه نشده است و کوه و گیاهى ندارند بمانند همان روزى که آن را اولین بار خلق کرد».[6]
منبع:اسلام کوئست
پی نوشت:
[1]. تکویر، 1 – 3.
[2]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج9، ص 245 و 246، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1374 ش.
[3]. ابراهیم، 48.
[4]. طباطبائی، محمد حسین، المیزان، ج 11، ص 23، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
[5]. ابراهیم، 48.
[6]. عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، ج 2، ص 236 – 237، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1380ق.