سوالات کودکان پیرامون موضوع مهدویت
اگر بچه‌ای بپرسد: ای کاش بجای امام زمان(عج)، بابانوئل ظهور می‌کرد تا همه جا را چراغانی کرده و برای همه کادو بیاورد، امّا امام زمان ما را می‌کشد، در جواب او چه بگوییم؟
رابطه حضرت یعقوب با موضوع مهدویت
یهود معتقد است که حضرت ابراهیم(ع) یهودی بوده و حضرت یعقوب(ع) نیز فرزندانش را به حفظ این دین فراخوانده است، اما روایتی وجود دارد که وصیت حضرت یعقوب(ع) را با موضوع مهدویت مرتبط می‌داند. در این مورد توضیحاتی ارائه کنید؟
وصیت حضرت یعقوب علیه السّلام با موضوع مهدویت
یهود معتقد است که حضرت ابراهیم(ع) یهودی بوده و حضرت یعقوب(ع) نیز فرزندانش را به حفظ این دین فراخوانده است، اما روایتی وجود دارد که وصیت حضرت یعقوب(ع) را با موضوع مهدویت مرتبط می‌داند. در این مورد توضیحاتی ارائه کنید؟
قیام «شروسی» در آخر الزمان
روایتی از علی بن مهزیار از امام عصر(عج) وجود دارد که در آخر الزمان، شخصی با نام «شروسی» از ارمنستان و آذربایجان به شهرری حمله کرده و جنگی طولانی را به راه می‌اندازد؟ آیا این روایت، معتبر است و آیا میشود آن‌را به انقلاب مشروطه و یا وقایعی تاریخی از این دست مرتبط دانست؟
سبک شناسی مواجهه امامان معصوم(علیه السّلام) با مدعیان دروغین مهدویت
این پژوهه با روشی توصیفی ـ تحلیلی می‌کوشد تا سبک مواجهه ائمه(ع) با مدعیان دروغین مهدویت را واکاوی کند. این جستار در پاسخ‌گویی به این پرسش که سبک مواجهه امامان معصوم(ع) با مدعیان دروغین مهدویت به چه نحوی بوده، تأکید دارد که سبک مواجهه آنان از سنخ «مدیریت بحران» بوده است؛ بدین معنا که ائمه(ع) در مقابله با مدعیان دروغین به دنبال اتخاذ تصمیماتی بودند که به کاهش روند پیدایش مدعیان و به کنترل و دفع آنان بینجامد. در این راستا با دو گونه «مدیریت دفعی در مرحله پیشینی» و «مدیریت رفعی در مرحله پسینی» روبه‌روییم. در ادامه سازوکارهای ائمه(ع) در هر قسمت بررسی میشود. بررسی‌های این مقاله مقدمه‌ای است برای پاسخ دادن به این پرسش که باید از چه الگویی برای تقابل با مدعیان دروغین مهدویت بهره جست؟
بررسی تاریخی زمینه‌های اعتقادی پیدایش واقفیه
توقف بر شخصی از اهل بیت: به عنوان آخرین امام و مهدی منتظر، مسأله بی سابقه و جدیدی نبوده است. گروهی از شیعیان که امام کاظم7 را مهدی و قائم منتظر می‌دانستند با نام واقفیه یا واقفه شناخته شدهاند. این گروه ضمن اینکه بخش وسیعی از توان و فرصت حضرت رضا7 را مصروف خود ساخته بودند، از جهات متعدد تهدیدی جدی برای تفکر اصیل شیعی به حساب می‌آمدند. به همین مناسبت واکاوی ماهیت و شخصیت‌های جریان مذکور، از زوایای مختلفی مورد توجه پژوهشگران و تحلیل‌گران مطالعات اسلامی قرار گرفته است. این پژوهشگران اغلب، انگیزهها و باورهای شخصی پایه گذاران واقفیه را عامل اصلی پیدایش این جریان برشمردهاند. اما نوشتار حاضر با روش سند پژوهی ضمن بررسی باورهای دینی و آموزه‌های اعتقادی جامعه شیعی آن روز، در پی اثبات این مدعاست که اندیشه واقفیه معاصر امام رضا7، استمرار و نسخة تکامل یافته‌ای از انحراف نخستینی است که در حاشیه دو اصل شیعی «امامت» و «مهدویت» شکل گرفته و در مقاطع مختلف ظهوری اقتضایی داشته است.
آيا رجعت را مي‌شود با آيات و روايات ثابت كرد ؟
مسئله رجعت یکی از مسائل قطعی مذهب شیعه است که بر اساس آن، گروهي از مؤمنين براي رسيدن به ثواب نصرت اولياي خدا و ديدن دولتي كه سال‌ها انتظار آن را كشيده‌اند، به این دنیا برمي‌گردند تا از ديدن دولت عدل و قسط لذت ببرند. و از طرف ديگر، گروهي از منافقين كه آمدن اين دولت را انكار كرده و كردار‌هاي زشتي انجام داده‌اند، باز مي‌گردند تاعقوبت اعمال خويش را در همين جهان بچشند و دچار خفت و خواري شوند. این مسئله، امری قطعی است که با آیات و روایات اثبات میشود. در این نگاره سعی شده است تا این دلایل بررسی شود.
مقایسه اندیشه مهدویت شیعه اثنی عشری و نظریه پایان تاریخ فوکویاما
موضوع پایان تاریخ که از آموزه های ادیان و مذاهب مختلف آن از جمله تشیع اثنی عشری است، در دوران معاصر نیز مورد توجه ویژه اندیشمندان مغرب زمین قرار گرفته است. فوکویاما از نظریه پردازانی است که اندیشه های او در این زمینه آوازه یافته است. در این مقاله پایه های نظری مهدویت در سپهر اندیشهای تشیع اثنی عشری با نظریة پایان تاریخ فوکویاما در محورهای زیر مقایسه شده است: قانونمندی تاریخ، تکامل تاریخ، کرامت انسان و سرانجام چیستی و ویژگیهای غایت تاریخ، این مقاله به این نتیجه دست یافته است که مهمترین تفاوت مبنایی این دو نظریه، در نگاه به انسان و ابعاد وجودی اوست.
واقفیه
پیدایش فرقه هاى مختلف در بین مسلمانان و شکل گیرى عقاید آنها، تحت تأثیر عوامل مختلف مذهبى و غیر مذهبى بوده است. یکى از آموزههاى دینى که در شکل گیرى عقایدِ شمار قابل توجهى از فرق اسلامى و به خصوص شیعى تأثیر داشته است، عقیده مهدویت است. اندیشه مهدویت در قالب شیعى آن با مسأله غیبت و رجعت کاملاً به هم پیوسته است و همین دستمایهاى شد براى برخى پیشوایان و پیروان فرق اسلامى تا عقاید خود را بر پایه آن بنا نهند که یکى از این فرقهها واقفیه است. واقفىگرى که یکى از ارکان اساسى آن اعتقاد به غیبت و رجعت مهدى است، در معناى عام آن، سابقهاى دیرین در تاریخ اسلام دارد و شمار قابل توجهى از فرق اسلامى با تمسک به عقیده مهدویت قایل به وقف شدهاند. واقفیه در معناى خاصّ به وقف کنندگان بر امام هفتم اطلاق مى گردد که عقیده به مهدى موعود و غیبت و رجعت او را، بر امام هفتم تطبیق دادند. در مقاله حاضر ضمن معرفى واقفیه و عقایدشان علل و عوامل پیدایش این جریان را مورد بررسى قرار مى دهیم.
مهدویت در غرب اسلامی
اندیشه مهدویت از مفاهیم مؤثر قرآنی، روایی، کلامی، سیاسی و از ارکان تاریخ اسلام است که در فرهنگ و تمدن اسلامی و بحران فراگیر و مستمر جهان اسلام، جایگاه ویژه‌ای داشته است. موعودگرایی در غرب اسلامی که سرزمین همزیستی ملل منتظر الظهور است ریشه سنتی دارد. نخستین تجربه پیدایش دولت براساس مهدویت در غرب اسلامی روی داد. گزارش تاریخی از چهارده قرن مهدویت و بررسی مبانی نظری آن، مدعیان مهدویت و دولتهای کلامی مهدوی که از اواخر قرن دوم تا اواسط قرن چهاردهم هجری با ادعای مهدویت در غرب اسلامی تأسیس شدند، موضوع بررسی این نوشتار است.
مهدویت از دیدگاه اسماعیلیان و قرمطیان
فرقة اسماعیلیه در نیمه دوم قرن دوم هجری، براساس اعتقاد به امامت اسماعیل، فرزند امام جعفر صادق(ع)، شکل گرفت. اسماعیلیان در خصوص مهدویت عقاید خاصی مطرح کردند؛ اسماعیل، نخستین کسی بود که آنان به عنوان مهدی موعود و امام هفتم معرفی کردند؛ هر چند اکثریت اسماعیلیان به مهدویت محمد بن اسماعیل معتقد شدند و او را امام هفتم و پایان دهنده دور ششم دانستند. به طرف‌داران این اعتقاد «قرمطی» اطلاق شد. قرمطیان در ابتدا و برای مدت کوتاهی به مهدویت احمد بن محمد بن حنفیه گرویدند و سپس به مهدویت محمد بن اسماعیل بازگشتند.
عبیدالله مهدی، نخستین خلیفه فاطمی، با اجرای اصلاحاتی، مهدویت خویش را مطرح کرد. در دوره المعز، خلیفه چهارم فاطمی، بازگشت محدود به مهدویت محمد بن اسماعیل با تغییراتی مطرح شد. در زمان الحاکم، دروزیان معتقد به الوهیت الحاکم شدند و با ناپدید شدن وی در 411ﻫ، غیبت و رجعت وی را باور کردند.
در مقالة حاضر روند اعتقاد به مهدویت در فرقة اسماعیلیه و شعب آن بررسی میشود.
انکار مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف انکار خداوند است!
برگرفته از کتاب «سلسلة الاحادیث الصحیحة» ج 4 ص 43
