الف) پیشگویی‌های پیامبران پیشین

آگاهی از شهادت امام حسین (علیه السلام) در میان انبیای الهی و امت‌های گذشته، سابقه‌ی طولانی داشته است. در این باره اخبار بسیاری در کتاب‌های تاریخی و حدیثی شیعه و سنی وجود دارد که نمونه‌هایی از آن‌ها را در این‌جا ذکر می‌کنیم:

۱٫‍ ابن عباس از امیر المؤمنین (علیه السلام) حدیثی را درباره‌ی عبور حضرت عیسی (علیه السلام) از سرزمین کربلا نقل می‌کند که حضرت (در بخشی از این حدیث) می‌فرماید: «عیسی (علیه السلام) [هنگام عبور از کربلا] نشست و شروع به گریه کرد و حواریون نیز با وی نشستند و گریه کردند؛ اما علت گریه‌ی حضرت عیسی (علیه السلام) را نمی‌دانستند. از این رو به حضرت گفتند: ای روح و کلمه‌ی خدا، سبب گریه‌ی شما چیست؟ حضرت فرمود: آیا می‌دانید این‌جا چه سرزمینی است؟ گفتند: نه. فرمود: این‌جا زمینی است که در آن، فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) احمد و فرزند آزاد زن پاک و مبرّا از هر گونه پلیدی و آلودگی، که شبیه مادرم [مریم] است، کشته شده و در آن دفن می‌شود…».^[۱]

2. سَماعَه بن مَهْران می‌گوید که از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که فرمود: «آن کسی که خداوند در کتابش درباره‌ی او فرموده: وَ اذْکرْ فِی الْکتَابِ اِسْمَاعِیلَ اِنَّهُ کانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَ کانَ رَسُولاً نّبِیّاً؛ ” و در این کتاب از اسماعیل یاد کن؛ زیرا که او درست وعده و فرستاده‌‌ای پیامبر بود” پیامبری از پیامبران بوده [که خدا او را به سوی قومش برانگیخت]، پس قومش بر او مسلط شده، پوست سر و صورتش را کندند. آن‌گاه خدا فرشته‌ای را نزد او فرستاد و گفت: پروردگار جهانیان به تو سلام می‌رساند و می‌فرماید: آنچه را قومت با تو کردند، دیدم. پس هر چه می‌خواهی، از من بخواه. اسماعیل (علیه السلام) گفت: ای پروردگار جهانیان حسین بن علی بن ابی‌طالب [در ابتلا به بلاها و مصیبت‌ها]، برای من اسوه و الگوست. امام صادق فرمود: او پیامبری غیر از اسماعیل پسر ابراهیم [خلیل] بوده است».^[۲]

ب) اِخبار جبرئیل از جانب خدا درباره‌ی شهادت امام حسین (علیه السلام)

۱٫‍ ام سلمه می‌گوید: «حسن (علیه السلام) و حسین (علیه السلام) در خانه‌ی من نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بازی می‌کردند که جبرئیل آمد و گفت: ای محمد؛ پس از تو، امت تو این فرزندت را خواهند کشت و با دستش اشاره به حسین (علیه السلام) کرد. رسول خدا (علیه السلام) گریه کرد و او (حسین) را در آغوش کشید…».^[۳]

۲٫‍ ابو بصیر می‌گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که فرمود: «هنگامی که حسین (علیه السلام) نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بود، ناگاه جبرئیل بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) وارد شد و عرضه داشت: ای محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ آیا او را دوست داری؟ حضرت فرمود؟ آری. جبرئیل گفت: امت تو او را خواهند کشت. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از این سخن بسیار غمگین شد. پس جبرئیل گفت: آیا دیدن خاکی که حسین (علیه السلام) بر روی آن کشته می‌شود، تو را شادمان می‌کند؟ حضرت فرمود: بلی. پس جبرئیل فاصله‌ی بین محل نشستن رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و کربلا را فرو برد؛ به طوری که این دو قطعه زمین این‌گونه به هم متصل شدند (و دو انگشت سبابه‌ی خویش را به هم چسباند). آن‌گاه جبرئیل با دو بال خود، مقداری از تربت کربلا را برداشته و به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) داد. سپس به یک چشم بر هم زدن، زمین را گستراند (و به حالت اول برگرداند). رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: خوشا بر تو ای خاک، و خوشا به حال کسی که در تو [ای کربلا] کشته می‌شود».^[۴]

3. ابو سلمه از عایشه نقل می‌کند: «رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) حسین (علیه السلام) را بر زانوی خود نشانده بود و او را می‌بوسید. جبرئیل عرضه داشت: آیا این پسرت را دوست داری؟ حضرت فرمود: آری. جبرئیل گفت: امت تو بعد از تو او را خواهند کشت. در این هنگام چشمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) پر از اشک شد. جبرئیل عرض کرد: آیا می‌خواهی خاکی را که حسین (علیه السلام) بر روی آن کشته خواهد شد، نشانت دهم؟ حضرت فرمود: بلی. آن‌گاه جبرئیل قدری از خاک زمینی را که حسین (علیه السلام) بر روی آن کشته خواهد شد، به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نشان داده و گفت: این زمین، طَف خوانده می‌شود».^[۵]
4. محمد بن صالح می‌گوید: «هنگامی که جبرئیل به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) خبر داد که امتش حسین بن علی (علیه السلام) را خواهند کشت، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: آیا این تقدیر برگشت‌پذیر نیست؟ جبرئیل گفت: نه، چون این امری است که خداوند آن را مقدّر کرده است».^[۶]
5. ابن عباس می‌گوید: «فرشته‌ای که محضر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و حضرت را از شهادت حسین (علیه السلام) آگاه کرد، جبرئیل روح الامین بود. او در حالی که بال‌هایش را باز کرده بود و گریه و فریاد می‌کرد، مقداری از تربت حسین (علیه السلام) را که بویی چون مشک داشت، با خود آورده بود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: آیا امتی که فرزند مرا (و یاد فرمودند فرزند دختر مرا) می‌کشند، رستگار می‌شوند؟ جبرئیل عرض کرد: خداوند آن‌ها را دستخوش اختلاف می‌کند و دل‌هایشان یکی نمی‌شود».^[۷]

ج) پیشگویی‌های پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) که از طریقِ اخبار الهی، از شهادت فرزندش حسین (علیه السلام) در آینده خبر داشت، در مناسبت‌های مختلف، از این موضوع سخن گفته و حتی در بعضی از احادیث به صراحت نام قاتل فرزندش حسین را متذکر شده است.

۱٫‍ اَنس بن حارث می‌گوید: شنیدم پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرمود: «همانا این فرزند من (حسین (علیه السلام)) در زمینی از عراق کشته می‌شود. پس هر کس از شما آن‌جا بود، باید او را یاری کند».^[۸]

2. امام باقر (علیه السلام) از ام سلمه نقل می‌کند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «حسین زمانی کشته می‌شود که سفیدی مو بر او چیره شود».^[۹]
3. ابن عباس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) روایتی را نقل می‌کند که در بخش پایانی آن، حضرت می‌فرماید: «به خدا سوگند، بعد از من فرزندم حسین را خواهند کشت. خداوند شفاعت مرا هرگز نصیب آنان نگرداند».^[۱۰]
4. عبدالله بن محمد صنعانی از امام باقر (علیه السلام) نقل می‌کند که حضرت فرمود: «هر گاه حسین (علیه السلام) نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌رفت، حضرت او را به [سینه‌ی] خود می‌چسباند و سپس به امیر المؤمنین (علیه السلام) می‌فرمود: او را نگاه دار و آن‌گاه خم شده، او را می‌بوسید و می‌گریست. حسین (علیه السلام) می‌پرسید: ای پدر، چرا گریه می‌کنی؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرمود: ای پسر عزیزم؛ جای شمشیرها را می‌بوسم و گریه می‌کنم. حسین (علیه السلام) گفت: ای پدر، من کشته می‌شوم؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود؟ آری به خدا سوگند، تو، پدر، و برادرت کشته خواهید شد. عرض کرد: قتلگاه ما از هم جدا خواهد بود؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: آری پسر عزیزم».^[۱۱]
5. امام حسین دو ساله بود که پیامبر به سفر رفتند. در میان راه در محلی توقف کردند و کلمه‌ی استرجاع را بر زبان راندند و چشمانشان پر از اشک شد. از ایشان علت آن را سؤال کردند. فرمودند: جبرئیل درباره‌ی زمینی که در کنار فرات قرار دارد و نامش کربلاست، برایم خبر آورد که فرزندم حسین پسر فاطمه در آن کشته می‌شود. به ایشان گفتند: چه کسی او را می‌کشد ای رسول خدا؟ فرمود: مردی به نام یزید و گویا من محل به خاک افتادن و محل دفن او را می‌بینم^[۱۲]

[۱]. … عن ابن عباس، عن امیر المؤمنین (علیه السلام) [فی حدیث یذکر فیه مرور عیسی (علیه السلام) بأرض کربلاء] قال: «فَجَلَسَ عِیسَى (علیه السلام) وَ جَلَسَ الْحَوَارِیُّونَ مَعَهُ فَبَکَى وَ بَکَى الْحَوَارِیُّونَ وَ هُمْ لَا یَدْرُونَ لِمَ جَلَسَ وَ لِمَ بَکَى؟! فَقَالُوا: یَا رُوحَ اللَّهِ وَ کَلِمَتَهُ، مَا یُبْکِیکَ؟ قَالَ: أَ تَعْلَمُونَ أَیُّ أَرْضٍ هَذِهِ؟ قَالُوا: لَا. قَالَ: هَذِهِ أَرْضٌ یُقْتَلُ فِیهَا فَرْخُ الرَّسُولِ أَحْمَدَ وَ فَرْخُ الْحُرَّهِ الطَّاهِرَهِ الْبَتُولِ شَبِیهَهِ أُمِّی، وَ یُلْحَدُ فِیهَا…» (محمد جواد محمودی، ترتیب الامالی، ج ۵، ص ۱۵۸، ۱۷۷؛ شیخ صدوق، الامالی، تحقیق قسم الدراسات الاسلامیه مؤسسه البعثه، ص ۶۹۵، مجلس ۸۷، ح ۵).

[۲]. … عَنْ سَمَاعَهَ بْنِ مِهْرَانَ‏ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ (علیه السلام) یَقُولُ: إِنَّ الَّذِی قَالَ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ: «وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِسْماعِیلَ إِنَّهُ کانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ کانَ رَسُولًا نَبِیَّا» (مریم، ۵۴)؛ سَلَّطَ اللَّهُ عَلَیْهِ قَوْمَهُ، فَکَشَطُوا وَجْهَهُ وَ فَرْوَهَ رَأْسِهِ؛ فَبَعَثَ اللَّهُ إِلَیْهِ مَلَکاً فَقَالَ لَهُ: إِنَّ رَبَّ الْعَالَمِینَ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ [إِنَّهُ] قَدْ رَأَیْتُ مَا صَنَعَ بِکَ قَوْمُکَ، فَسَلْنِی مَا شِئْتَ. فَقَالَ: یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ لِی بِالْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) أُسْوَهٌ. قَالَ: أَبُو عَبْدِ اللَّهِ وَ لَیْسَ هُوَ إِسْمَاعِیلَ بْنَ إِبْرَاهِیمَ‏ (شیخ مفید، الامالی، تحقیق حسین استاد ولی و علی اکبر غفاری، ص ۳۹ – ۴۰)، مجلس ۵، ح ۷ با کمی تفاوت در تعبیرات و تفصیل بیشتر و اختلاف در سندها ابن قولویه‌ی قمی، کامل الزیارات، تحقیق نشر الفقاهه، باب ۱۹، ص ۱۳۷ – ۱۳۹).

[۳]. … عن أمّ سلمه قالت کان الحسن و الحسین –رضی الله عنهما- یلعبان بین یدی النّبی (صلی الله علیه و آله و سلم) فی بیتی، فنزل جبرئیل (علیه السلام) فقال: یا محمّد‌ إنّ أمّتک تقتل ابنک هذا من بعدک، فأومأ بیده الی الحسین (علیه السلام) فبکی رسول الله و ضمّه الی صدره… (طبرانی، المُعجَم الکبیر، تحقیق حمدی عبد المجید سلفی، ج ۳، ص ۱۰۸). نزدیک به این مضامین، روایات بسیاری از ام سلمه نقل شده است (ر. ک: همان، ص ۱۰۸ – ۱۱۰؛ محمد جواد محمودی، ترتیب الامالی، ج ۵، ص ۱۶۱؛ شیخ صدوق، الامالی، تحقیق قسم الدراسات الاسلامیه مؤسسه العبثه، ص ۲۰۳، مجلس ۲۹، ح ۳).

[۴]. … عَنْ أَبِی بَصِیرٍ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام)، قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: «بَیْنَا الْحُسَیْنُ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم) إِذْ أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ فَقَالَ: یَا مُحَمَّدُ، أَ تُحِبُّهُ؟ قَالَ: نَعَمْ. قَالَ: أَمَا إِنَّ أُمَّتَکَ سَتَقْتُلُهُ. فَحَزِنَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم) لِذَلِکَ حُزْناً شَدِیداً، فَقَالَ جَبْرَئِیلُ: أَ یَسُرُّکَ أَنْ أُرِیَکَ التُّرْبَهَ الَّتِی یُقْتَلُ فِیهَا؟ قَالَ: نَعَمْ. قَالَ: فَخَسَفَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) مَا بَیْنَ مَجْلِسِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم) إِلَى کَرْبَلَاءَ حَتَّى الْتَقَتِ الْقِطْعَتَانِ هَکَذَا- وَ جَمَعَ بَیْنَ السَّبَّابَتَیْنِ- فَتَنَاوَلَ بِجَنَاحَیْهِ مِنَ التُّرْبَهِ، فَنَاوَلَهَا لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم)، ثُمَّ دَحَا الْأَرْضَ مِنْ طَرَفِ الْعَیْنِ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): طُوبَى لَکَ مِنْ تُرْبَهٍ، وَ طُوبَى لِمَنْ یُقْتَلُ فِیکَ» (محمد جواد محمودی، همان، ص ۱۶۲؛ شیخ طوسی، الامالی، تحقیق قسم الدراسات الاسلامیه مؤسسه البعثه، ص ۳۱۴، مجلس ۱۱، ح ۸۵؛ ابن قولویه‌ی قمی، کامل الزّیارات، تحقیق نشر الفقاهه، باب ۱۷، ص ۱۲۹ – ۱۳۰، ح ۵؛ با کمی تفاوت محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۴۴، ص ۲۲۸، ۲۳۵).

[۵]. … عَنْ أَبِی سَلَمَهَ عَنْ عَائِشَهَ: أَنَّ رَسُول‏ الله (صلی الله علیه و آله و سلم) أَجْلَسَ حُسَیْناً عَلَى فَخِذِهِ فَجَعَلَ یُقَبِّلُهُ، فَقَالَ جَبْرَئِیلُ: «أَ تُحِبُّ ابْنَکَ هَذَا؟ قَالَ: نَعَمْ. قَالَ: فَإِنَّ أُمَّتَکَ سَتَقْتُلُهُ بَعْدَکَ، فَدَمَعَتْ عَیْنَا رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم) فَقَالَ لَهُ: إِنْ شِئْتَ أَرَیْتُکَ مِنْ تُرْبَتِهِ الَّتِی یُقْتَلُ عَلَیْهَا؟ قَالَ: نَعَمْ، فَأَرَاهُ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) تُرَاباً مِنْ تُرَابِ الْأَرْضِ الَّتِی یُقْتَلُ عَلَیْهَا وَ قَالَ: تُدْعَى الطَّفَّ» (محمد جواد محمودی، همان، ص ۱۶۶؛ شیخ طوسی، همان، ص ۳۱۶ – ۳۱۷، مجلس ۱۱، ح ۸۹؛ به همین مضمون ابن سعد، «ترجمه الحسین (علیه السلام) و مقتله»، فصلنامه‌ی تراثنا، ش ۱۰، ص ۱۵۵٫ برای آگاهی بیشتر از مأخذ این حدیث ر. ک: محمد جواد محمودی، همان، پاورقی ص ۱۶۶). «طَف» به معنای کناره‌ی رود و ساحل آن است و در این‌جا، مقصود سرزمینی در ساحل فرات است که امام حسین (علیه السلام) با یارانش در آن‌جا به شهادت رسیده‌اند.

[۶]. … عن محمّد بن صالح: أنّ رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) حین أخبره جبرئیل أنّ امته ستقتل حسین بن علی (علیه السلام)، فقال (علیه السلام): یا جبرئیل، أفلا أراجع فیه؟ قال: لا، لأنّه امرٌ قَدْ کَتَبَهُ الله (ابن عساکر، تاریخ مَدینه دِمَشْق الکبیر، ج ۱۴، ص ۱۹۶؛ همو، ترجمه الامام الحسین (علیه السلام) من تاریخ مَدینه دِمَشق، تحقیق محمد باقر محمودی، ص ۱۸۵).

[۷]. … عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: الْمَلَکُ الَّذِی جَاءَ إِلَى مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله و سلم) یُخْبِرُهُ بِقَتْلِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) کَانَ جَبْرَئِیلَ الرُّوحَ الْأَمِینَ مَنْشُورَ الْأَجْنِحَهِ بَاکِیاً صَارِخاً قَدْ حَمَلَ مِنْ تُرْبَتِهِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) وَ هُوَ تَفُوحُ کَالْمِسْکِ؛ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم) وَ تُفْلِحُ أُمَّهٌ تَقْتُلُ فَرْخِی أَوْ قَالَ فَرْخَ ابْنَتِی؟ قَالَ جَبْرَئِیلُ: یَضْرِبُهَا اللَّهُ بِالاخْتِلَافِ فَیَخْتَلِفُ قُلُوبُهُمْ. (ابن قولویه‌ی قمی، کامل الزّیارات، تحقیق نشر الفقاهه، باب ۱۷، ص ۱۳۱، ح ۷؛ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۴۴، ص ۲۳۷).

[۸].  … عن أنس بن الحارث یقول: سمعتُ رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) یقول: «إنَّ ابْنِی هذا – یَعنِی الحُسَیْنَ – یُقْتَلُ بِاَرْضٍ مِنَ العِراقِ فَمَنْ اَدْرَکهُ مِنْکمْ فَلْیَنْصُرْهُ» (طبری، ذخائر العُقْبی فی مناقب ذوی القُرْبی، ص ۱۴۶؛ ابن کثیر، البِدایه و النّهایه، تحقیق مکتب تحقیق التراث، ج ۸، ص ۲۱۷؛ ابن عساکر، تاریخ مَدینه دِمَشْق الکَبیر، تحقیق علی عاشور الجنوبی، ج ۱۴، ص ۲۱۷؛ همو، ترجمه الامام الحسین من تاریخ مَدینه دِمَشق، تحقیق محمد باقر محمودی، ص ۲۳۹؛ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۴۴، ص ۲۴۷٫ برای آگاهی از منابع بیشتر این خبر، ر. ک: ابن سعد، «ترجمه الحسین و مقتله»، فصلنامه‌ی تراثنا، ش۱۰، پاورقی ص ۱۶۱).

[۹]. عن ابی جعفر (علیه السلام) عن امّ سلمه قالت: قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): «یُقتل الحسین (علیه السلام) حِینَ یَعلوهُ القَتیر» (طبرانی، المُعجَم الکبیر، تحقیق حمدی عبد المجید سلفی، ج ۳، ص ۱۰۵). طبرانی در ذیل این خبر می‌گوید: «قَتیر» به معنای «سفیدی مو» است.

[۱۰]. عن ابن عباس قال: قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): … وَ ایْمُ اللَّهِ لَیَقْتُلُنَ‏ بَعْدِی‏ ابْنِیَ‏ الْحُسَیْنَ‏ لَا أَنَالَهُمُ اللَّهُ شَفَاعَتِی (محمد جواد محمودی، ترتیب الامالی، ج ۵، ص ۱۶۷؛ با اندکی تفاوت ابن قولویه‌ی قمی، کامل الزیارات، ص ۱۴۶٫ برای اطلاع از منابع بیشتر این حدیث، ر. ک: محمد جواد محمودی، همان، پاورقی ص ۱۶۷ – ۱۶۸).

[۱۱]. … عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّنْعَانِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا دَخَلَ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) جذَبَهُ إِلَیْهِ ثُمَّ یَقُولُ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ أَمْسِکْهُ ثُمَّ یَقَعُ عَلَیْهِ فَیُقَبِّلُهُ وَ یَبْکِی ،فَیَقُولُ یَا أَبَهْ لِمَ تَبْکِی فَیَقُولُ یَا بُنَیَ‏ أُقَبِّلُ‏ مَوْضِعَ‏ السُّیُوفِ‏ مِنْکَ‏ وَ أَبْکِی‏ قَالَ یَا أَبَهْ وَ أُقْتَلُ قَالَ إِی وَ اللَّهِ وَ أَبُوکَ وَ أَخُوکَ وَ أَنْتَ قَالَ یَا أَبَهْ فَمَصَارعنَا شَتَّى قَالَ نَعَمْ یَا بُنَیَّ …) (ابن قولویه قمی، همان، باب ۲۲، ص ۱۴۶ – ۱۴۷؛ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۴۴، ص ۲۶۱ و ج ۹۷، ص ۱۱۹).

[۱۲]. لَمَّا أَتَى عَلَى الْحُسَیْنِ سنتان مِنْ مَوْلِدِهِ خَرَجَ النَّبِیُّ فِی سَفَرٍ لَهُ فَوَقَفَ‏ فِی‏ بَعْضِ‏ الطَّرِیقِ‏ وَ اسْتَرْجَعَ وَ دَمَعَتْ عَیْنَاهُ فَسُئِلَ عَنْ ذَلِکَ فَقَالَ هَذَا جَبْرَئِیلُ یُخْبِرُنِی عَنْ أَرْضٍ بِشَطِّ الْفُرَاتِ یُقَالُ لَهَا کَرْبَلَاءُ یُقْتَلُ بها وَلَدِیَ الْحُسَیْنُ بْنُ فَاطِمَهَ فَقِیلَ لَهُ مَنْ یَقْتُلُهُ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ رَجُلٌ اسْمُهُ یَزِیدُ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَى مَصْرَعِهِ وَ مَدْفَنِهِ (سید بن طاووس، الملهوف علی قبلی الطفوف، تحقیق فارس تبریزیان، ص ۹۳؛ با اندکی اختلاف ابن اعثم، کتاب الفتوح، تحقیق علی شیری، ج ۴، ص ۳۲۵).