شفاعت در لغت به معنای وساطت در رسانیدن نفع یا دفع ضرر به کسی یا نوعی سببیت و تاثیر است و از مباحث کلامی است.شفاعت از اموری است که برای نیل به مقاصد و احتیاجات زندگی از آن استفاده می شود. شفاعت در اصطلاح آن است که شخص آبرومندی از بزرگی بخواهد که از کیفر مجرمی بگذرد یا بر پاداش خدمتگذاری بیفزاید،(بنابراین شفیع از مولی درخواست نمی کند که از مقام عبودیت صرف نظر کند بلکه از یکی از راهها مانند متوسل شدن به صفات مولی استفاده می کند). فلسفه وجودی شفاعت همانند توبه است،یعنی تنها روزنه ی امیدی است برای گنهکاران که بدانند راه بازگشت به سوی خداوند هنوز باز است و یاس و ناامیدی بر آنان غلبه نکند، نه اینکه باعث جری شدن افراد برای انجام گناه باشد. شفاعت در میان امم پیشین و حتی در میان مشرکان وجود داشته زیرا شفاعت ریشه در عقائد دینی دارد و ماخوذ به اعتقاد داشتن به جهان دیگر است. در قرآن آیاتی به این مسئله اشاره کرده است. آنچه از تحلیل معنای شفاعت بدست می آید این است که شفاعت موجب لغو اصل علیت نخواهد شد بلکه آن را تاکید می کند و خدای سبحان مبدا نخستین هر سبب و تاثیر است و سببیت به او منتهی می شود و این شفاعت تکوینی است. و اما شفاعت تشریعی شفاعت در دنیا و شفاعت در آخرت که در عالم تکلیف و مجازات است، که بخشی آمرزش خداوند یا تقرب در دنیا را می طلبد و بخشی به پاداش و بخشی به عذاب تعلق دارد.این شفاعت بر دو قسم است،شفاعت در دنیا که شفاعت کنندگان در این قسمت کنندگان در این قسمت چند گونه اند:توبه ،ایمان ،عمل صالح ،قرآن ،ملائکه،مومنان، و قسم دیگر: شفاعت در قیامت است که شفاعت کنندگان در این قسمت عبارتند از: پیامبران،ملائکه ،شهداء،مومنین،فاطمه زهرا(سلام الله علیها) ،دانشمندان،حافظان قرآن،خویشاوندان،همسایگان،امین بودن فرد،توسل ،روزه،صلوات. و اما شفاعت مثبت که همان وساطت نیکو است که شر را از مومنی دفع یا خیری را به سوی او جلب می کند.آیات قرآن در این زمینه به چند قسم تقسیم می شوند:شفاعت برای خداست و حق مختص او می باشد و شفاعت برای فرشتگان در روز رستاخیز است. اما شفاعت منفی که بر سه قسم است، که شامل خیال های بیهوده یهود که باطل و بی اساس است و گروهی که پیوند ایمانی خود را با شفیعان روز قیامت قطع کرده اند و بنابر این از شفاعت آنان محروم هستند و بالاخره بت های مصنوعی عرب جاهلی که پست تر از آنند که درباره پرستندگان خود شفاعت کنند.آیات بسیاری در این زمینه وجود دارد.از شرایط شفاعت می توان از: اذن الهی،رضایت خدا نسبت به فرد مورد شفاعت و رضایت خدا نسبت به شفیع نام برد. شفاعت شنوندگان عبارتند از :اصحاب یمین که تعریف دقیق از آنان ارائه نشده بلکه خصوصیات جهنمیان بیان شده تا بوسیله آن تا حدودی به صفات اصحاب یمین برسیم،در مورد جهنمیان بیان شده :نماز نمی خواندند، به مسکینان طعام نمی دادند، روز قیامت را تکذیب می کردند. دیگر شفاعت شوندگان ،کسانی هستند که از خداوند عهد گرفته اند،اینان کسانی هستند که ایمان دارند ولی عمل صالح ندارند،آنان بخاطر اعمال بدشان داخل جهنم می شوند ولی طبق آیات قرآن بخاطر داشتن عهد،شفاعت می شوند و از آتش نجات می یابند. عده ای از شفاعت محروم هستند مانند: کافران ،ستمگران ،ناصبی ها، افرادی که فرزندان رسول اکرم(صل الله علیه و آله) را آزار داده اند،کسانی که نماز را سبک شمرده اند و به شفاعت اعتقاد ندارند. بنابراین شفاعت نه تنها باعث تشویق به گناه نمی شود بلکه از گناه جلوگیری می کند،در واقع شفاعت ایجاد امید می کند و باعث ایجاد رابطه معنوی با اولیاء الله می شود. آیات مربوط به شفاعت چند گونه است: آیاتی که شفاعت را بطور مطلق نفی می کند،آیاتی که فقط خداوند را به عنوان شفیع معرفی می کند،آیاتی که شفاعت را مشروط به اذن خداوند می داند،آیاتی که برای شفاعت شونده شروطی را بیان می کند. بحث شفاعت در روایات نیز فراوان مطرح شده است. از جمله گروههایی که شفاعت را تکذیب می کنند وهابیان هستند که موسس ابن مذهب محمدبن عبدالوهاب است. عقائد آنها عمدتا نفی عقائد و اعمال دیگر مسلمانان و اتهام شرک به دیگرمسلمانان است.بنابراین شفاعت را شرک می دانند و در راستای عقائد خود اماکن مقدس را مورد جمله قرار می دادند،از جمله ،مدینه،کربلا و نجف اشرف. شبهات بسیاری در زمینه شفاعت وارد شده از جمله اینکه :درخواست شفاعت از غیر خدا شرک است؛ و اعتقاد به شفاعت مایه جرات افراد می گردد؛شفاعت پارتی بازی در دستگاه خدا است،آیا شفاعت کنندگان مهربات تر از خدا هستند؛آیا شفاعت با عدالت خدا سازگار است؟ که به این شبهات در قرآن و برخی کتاب های کلامی پاسخ داده شده است.