چرا بعضى اوقات با دعا و یا توسّل به ائمه (علیهم السّلام) ، جواب مثبت نمى گیریم؟
توسّل به امامان معصوم (علیهم السّلام) و دعا و درخواست از درگاه خداوند، هر چند سبب مى شود که انسان به بعضى از خواسته هاى خود نایل شود؛ امّا به معناى آن نیست که هر خواسته اى با دعا و توسّل برآورده گردد؛ بلکه دعا و توسّل نیز امرى قانون مند است و شرایط و موانعى دارد؛ از جمله:
۱ – باید با کمال اعتقاد و اخلاص در نیت صورت بگیرد؛ چرا که عطایاى الهى به اندازه نیّت خالصانه، سرازیر مى شود. حضرت على (علیه السّلام) مى فرماید: «ان العطیّه على قدر النیّه»؛[۱] «بخشش الهى به اندازه [ اخلاص در ]نیّت است».
۲ – خواسته و حاجت انسان، باید معقول و مشروع باشد.
۳ – دعا و توسّل باید در کنار به کارگیرى اسباب و عوامل طبیعى داراى نقش در برآمدن حاجت باشد.
۴ – از شرایط بسیار مهم و مؤثر در استجابت دعا و توسّل، ایمان و عمل صالح است. طبیعى است، کسى که پیمان خویش را در برابر خداوند شکسته است؛ نباید انتظار داشته باشد هر خواسته اى را به سرعت اجابت یافته ببیند.
۵ – گاهى زمان مناسب براى تحقق مطلوب و خواسته شخص، فرا نرسیده است. در چنین حالتى با طول کشیدن زمان اجابت، در شخص حالت انابه و تضرع به درگاه الهى ایجاد مى شود و رابطه معنوى و عاطفى اش با امامان (علیهم السّلام) طول مى کشد و در نتیجه ارتباط او با خدا محکم تر مى شود.
در حقیقت، خود توفیق بر دعا و توسّل، اوج عبودیت و بندگى و نشانه لطف و عنایت حضرت حق به انسان است و الطاف و رحمت هاى بزرگ ترى را به دنبال دارد؛ مولانا سروده است:
آن یکى الله مى گفتى شبى
تا که شیرین مى شد از ذکرش لبى
گفت شیطان: آخر اى بسیار گو!
این همه «الله» را «لبیک» کو؟
مى نیاید یک جواب از پیش تخت
چند «الله» مى زنى با روى سخت
او شکسته دل شد و بنهاد سر
دید در خواب او خضر اندر خضر
گفت: «هین» از ذکر چون وامانده اى
چون پشیمانى از آن کش خوانده اى؟
گفت: لبیکم نمى آید جواب
زآن همى ترسم که باشم ردّ باب
گفت: آن «الله» تو «لبیک» ماست
و آن نیاز و سوز و دردت پیکِ ماست
ترس و عشق تو کمند لطف ماست
زیر هر یا ربّ تو لبیک هاست[۲]
۶ – گاهى برآورده شدن حاجت شخص، به مصلحت و نفع وى نیست و صلاح او در عدم استجابت آن است: «عَسى أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ عَسى أَنْ تُحِبُّوا شَیْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَکُمْ وَ اللّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ»؛[۳] «بسا چیزى را خوش نمى دارید و حال آنکه براى شما خوب است و بسا چیزى را دوست مى دارید و آن براى شما بد است؛ خدا مى داند و شما نمى دانید».
در چنین حالتى به ظاهر حاجت شخص برآورده نمى شود؛ امّا این به نفع و صلاح او است و در واقع دعاى او ـ که درخواست خیر و مصلحت خود است ـ به گونه اى پنهان و ناآشکار برآورده مى شود.
در هر صورت خداوند، به جهت دعا و توسّل انسان، اجر عظیمى به او عطا مى کند و وى از نعمت ارتباط و تقرب به خدا و امامان (علیهم السّلام) بهره مند مى شود.
به هر حال انسان نباید از دعا و توسّل مأیوس گردد؛ زیرا هیچ گاه باب رحمت الهى به سوى کسى بسته نیست. چه حاجت برآورده شود و چه بنابر مصلحت شخص، در ظاهر برآورده نشود؛ چرا که این گونه بر نیامدن حاجت، در واقع برآمدنى پنهانى است. از طرفى خود دعا و توسلِ انسان، لبیک و اجابت الهى است.
دفتر نشر معارف/مؤلفان:محمدرضا کاشفی و سیّد محمد کاظم روحانی
[۱] – نهج البلاغه، نامه ۳۱٫
[۲] – مثنوى، دفتر سوم.
[۳] – بقره ۲، آیه ۲۱۶٫
پاسخ دهید