الف. توجّه به مقدّمات

برای اینکه انسان حضور قلبش در نماز زیاد شود، باید در مقدّمه آن، یعنی در وضو گرفتن دقّت کند. در سیره‌ی امام سجاد علیه السلام آمده است که ایشان زمانی که می خواستند وضو بگیرند، صورتشان دگرگون می شد؛ وقتی از علّت این امر سوال می‌کردند، حضرت در جواب می فرمودند: ” من در حال فراهم کردن مقدّمات ارتباط با خالقم هستم و چه اتّفاقی بزرگتر از این می تواند باشد”. این روایتنشان می دهد که ما اگر بخواهیم در نماز حواسمان را جمع کنیم، باید در وضو گرفتن دقّت کنیم؛ البته منظور از دقّت این نیست که وضو را طولانی کنیم ؛ بلکه منظور  این است که انسان بداند با این کار مقدّمه ای را برای شروع یک امر پاک و برقراری ارتباط الهی انجام می دهد.

ب. کنترل افکار

 اگر ما افکار مان را به حال خود واگذار کنیم، این فکر هر جا که بخواهد، می‌رود؛ لذا باید  بر ذهن خود تسلّط داشته باشیم و نگذاریم که افکار شناور بر روی تمرکز ما تاثیر بگذارد.

ج. توجّه به معنا و مفهوم

توجّه به مفاهیم جملات و عبارات در نماز خیلی می تواند به داشتن حضور قلب کمک کند؛ وقتی ما دقّت داشته باشیم که در درگاه الهی چه می گوییم و به مفاهیم توجّه کنیم، ناخودآگاه حضور قلب ما در نماز بیشتر می شود. لازمه توجّه به مفاهیم نماز هم این است که در این زمینه مطالعه کنیم و با خواندن کتاب های تفسیر و سایر کتاب ها مانند کتاب اسرار الصلاه حضرت امام رحمه الله علیه و سایر بزرگان، به اسرار و مفاهیم نماز پی ببریم.

در حقیقت ما با توجّه کردن در اذکار نماز برای فکر خود تعیین موضوع می کنیم و انتخاب می کنیم که به چه چیزی فکر می کنیم. کند؛ البته از آنجا که نماز، معرکه ارتباط بنده با خدا است و شیطان نیزدشمن قسم خورده انسان است، بی کار نمی نشیند و مدام انسان را وسوسه می کند؛ لذا این توجه باید لحظه به لحظه در ما وجود داشته باشد.