در افواه مردم داستانی در باره شخصی به نام نصوح است که آیه توبه نصوح را به او نسبت می دهند! آیا این داستان سندیت دارد؟ اگر مستند است سند آن چیست؟

پاسخ اجمالی

کلمه نصوح از ماده “نصح” به معنای خالص است.[۱] اصطلاح توبه نصوح در سوره تحریم آیه ۸ آمده و احادیث بسیاری نیز در بیان توبه نصوح وجود دارد.

از امام صادق (ع) در مورد توبه نصوح سوال شد. آن حضرت فرمودند: توبه کردن بنده از گناه و برگشت نکردن به آن است.^[۲]

در بعضی از روایات روزه گرفتن در روز چهار شنبه، پنج شنبه و جمعه را مصداق توبه نصوح دانسته اند[۳] که به نظر می رسد در بیان یکی از مصادیق برای توبه نصوح هستند.

مفسران نیز بنابر همین روایات، توبه نصوح را به معنای توبه خالص و واقعی گرفته اند.[۴] البته در شرایط این توبه، بیانات بسیاری وجود دارد که برای اطلاع، به کتاب های اخلاقی رجوع کنید.

البته تعدادی از مفسران متأخر،[۵] در ذیل این آیه داستان شخصی به نام نصوح را به نقل از کتاب مثنوی معنوی مطرح کرده اند:

بود مردى پیش ازین نامش نصوح

بد زدلاکئ زن او را فتوح‏

بود روى او چو رخسار زنان

مردئ خود را همى کرد او نهان[۶]

کتاب مثنوی معنوی اگر چه تلاش دارد احادیث و داستان های اسلامی را از طریق هنر شعر به مخاطب برساند، اما به صرف وجود داستانی در این کتاب نمی توان آن را پذیرفت و واقعی دانست.

در نهایت داستان نصوح بر فرض واقعیت داشتن، تنها نمونه و مصداقی از این آیه بوده و آیه تفسیر و معنای دیگری دارد.

منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. قرشى، سید على اکبر، قاموس قرآن، ج ‏۷، ص ۷۱، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ ششم، ۱۳۷۱ ش.

[۲]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج‏ ۲، ص ۴۳۲، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.

[۳]. ابن بابویه، محمد بن على‏، معانی الأخبار، ص ۱۷۴، محقق و مصحح: غفارى، على اکبر، جامعه مدرسین، قم‏، ۱۴۰۳ ق‏.

[۴]. طبرسى، فضل بن حسن‏، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج‏ ۱۰، ص ۴۷۷، با مقدمۀ بلاغی، محمد جواد، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ ش؛ طوسى، محمد بن حسن‏، التبیان فى تفسیر القرآن‏، ج ‏۱۰، ص ۵۱، مقدمه: تهرانى، آقابزرگ، تحقیق: عاملى، احمد قصیر، ‏دار احیاء التراث العربى‏، بیروت‏، بی تا.

[۵]. حقى، بروسوى اسماعیل، ‏تفسیر روح البیان‏، ج ۱۰، ص۶۳، دارالفکر، بیروت‏، بى تا.

[۶]. مثنوی معنوی، دفتر پنجم.