در نیمروز اوّل عاشورا با آن‌که تشنگی به شدّت به امام (علیه السّلام)، یاران و خانواده‌اش فشار می‌‌آورد، امّا در هیچ یک از منابع معتبر، گزارشی وجود ندارد که مضمون آن درخواست آب از سوی امام (علیه السّلام) از دشمن باشد.

اصولاً درهیچ یک از این منابع به محوریّت و اهمّیّت مسأله عطش- چنان‌که در بین منابع متأخّر و برخی مداحان مشهور شد- برخورد نمی‌کنیم. جالب آن‌که با مطالعه‌ی دقیق رجزها و اشعار حماسی امام (علیه السّلام) و یارانش در معرکه‌ی نبرد، هیچ‌گونه اشاره‌ای به مسأله‌ی تشنگی و فشار آن نمی‌بینیم.

بالعکس آنچه در این اشعار و نیز کلمات و عبارات امام (علیه السّلام) در روز عاشورا می‌بینیم، سراسر حکایت از عزّت، حماسه و سربلندی دارد. به عنوان مثال کافی است اشاره کنیم که این عبارت مشهور در بحبوحه‌ی  نبرد روز عاشورا از امام حسین (علیه السّلام) صادر شده است:

«الا و انّ الدّعى بن الدّعى قد رکزنى بین اثنتین بین السّله و الذّله هیهات من الذّله یأبى اللَّه ذلک لنا و رسوله و المؤمنون و حجور طابت و طهرت و انوف حمیّه و نفوس ابیّه من ان نؤثر طاعه اللّئام على مصارع الکرام»؛[۱] «آگاه باشید که زنا زاده پسر زنا زاده (ابن زیاد) مرا بین دو چیز مخیّر ساخته است: یا با شمشیر کشیده آماده‌ی جنگ شوم یا لباس ذلّت بپوشم و با یزید بیعت کنم؛ ولی ذلّت از ما بسیار دور است و خدا و رسول خدا و مؤمنان و پرورده‌ شدگان دامن‌های پاک و اشخاص با حمیّت و مردان با غیرت، چنین کاری را بر ما روا نمی‌دانند که ذلّت اطاعت از مردم پست را بر کشته شدن با عزّت ترجیح دهیم».

در برخی مجالس و محافل عزاداری، محور عزّت و حماسه و سربلندی در این نهضت کم‌رنگ‌تر شده و در عوض رقّت و عطوفت بر امام (علیه السّلام) به عنوان محور اصلی مورد توجّه قرار گرفته است. عدّه‌ای به منظور هر چه رقیق‌تر نشان دادن صحنه‌ی کربلا، برخی از گزارش‌های غیر واقعی افزوده‌اند و در برخی از موارد، چهره‌ای ذلیلانه‌ از امام (علیه السّلام) به نمایش گذاشته‌اند.

به عنوان مثال در بعضی از این گزارش‌های دروغین، چنین آمده است: «امام (علیه السّلام) به نزد عمر بن سعد رفته و از او سه درخواست کرد که درخواست دوم امام (علیه السّلام) چنین بوده: «اسقونی شربه من الماء فقد نشفت کبدی من الظماء»؛[۲] «مرا مقداری آب بنوشانید که جگرم از تشنگی می‌سوزد». ابن سعد نیز وقیحانه این درخواست را رد می‌کند.

آری گرچه با این گزارش‌ها درآوردن اشک حتّی از سنگ کارساز است؛ امّا از سوی دیگر بر چهره‌ی عزّتمندانه امام حسین (علیه السّلام) و عاشورا خدشه وارد می‌کند. و شیعیان فرهیخته را در تحلیل‌ها با چالش‌های اساسی رو به رو می‌سازد. بدین ترتیب با بهانه دادن به دست دشمنان، کاری‌ترین ضربات بر عزت مداری شیعه وارد می‌شود.[۳]

 

منبع: پرسشها و پاسخهای دانشجویی ویژه محرم؛ دفتر نشر معارف – تدوین و تألیف: گروه مؤلفان

 

[۱]. لهوف، ص ۱۲۳ و ۱۲۴٫

[۲]. طریحی، المنتخب، ص ۴۳۹٫

[۳]. به جهت آگاهی بیشتر از نفس عزّت طلبی در نهضت امام (علیه السّلام) و چگونگی چالش آن با این روایت‌های دروغین و کیفیت متن و سند این روایات ر.ک: مقاله‌ی «عزت طلبی در نهضت امام حسین (علیه السّلام)»، نعمت الله صفری فروشانی، مندرج در مجله‌ی حکومت اسلامی، ش ۲۶، ص ۷۹- ۱۱۶٫