در حدیث آمده که امام حسین علیهالسلام و یارانش شب قبل از شهادت غسل کردند؛ حال سؤال اینجاست که با وجود آب برای غسل، چرا امام علیهالسلام با لب تشنه شهید شدند. آیا نمیشد غسل نکنند و آن آب را بنوشند؟ برای رهیافت به پاسخ این سؤال، نوشتار ذیل را مطالعه بفرمایید.
در پاسخ باید گفته شود که با تحقیق در کتابهایی روایی چنین حدیثی از معصوم ـ علیهم السّلام ـ یافت نشده است. ولی در بعضی کتابهای تاریخی به این مطلب اشاره شده است.
ابو مخنف مینویسد: «ابن زیاد نامهای به این مضمون برای عمر بن سعد نوشت: چون نامه مرا خواندی، اگر حسین بر حکم من گردن نهاد و اطاعت کرد که هیچ و گرنه بیدرنگ او را از آب منع کن. آب بر یهودی و نصرانی حلال است مگر بر حسین و اهل بیتش[۱]».
به تعقیب این دستور، از هفتم محرم، آب بر اهل خیام بسته شد، این بدان معنا نیست که امام حسین ـ علیه السّلام ـ و یارانش در این سه روز دسترسی به آب نداشتهاند در حالی که یاران او در این فواصل با جنگ و نبرد، آب را به خیام میرساندند.
امام ـ علیه السّلام ـ در عصر تاسوعا به برادرش عباس ـ علیه السّلام ـ دستور داد که آب را به خیام برسانند تا اصحاب خود را پاکیزه نمایند و تنها بشویند و وضو نمایند و خود را برای شهادت فردا آماده نمایند. حضرت عباس ـ علیه السّلام ـ به نقل علی اکبر ـ علیه السّلام ـ با چند تن از یاران خود به شریعه فرات رفته و بعد از جنگ سختی آب را به خیام رساندهاند[۲].
از اینکه یاران امام حسین ـ علیه السّلام ـ در شب عاشورا غسل نمودهاند در میان تاریخ نویسان اختلاف است. در کتاب لهوف سید بن طاووس[۳]، به مسئله غسل کردن امام حسین ـ علیه السّلام ـ و یارانش اشاره نشده است. هم چنین در کتاب ارشاد شیخ مفید[۴] نیز به این مطلب اشاره نشده است ولی در کتاب خصائص الحسین شیخ جعفر شوشتری[۵] به غسل کردن امام حسین ـ علیه السّلام ـ در شب عاشورا اشاره شده است. و کتابهای معتبر تاریخی به مسئله غسل اشارهای نکردهاند.
با وجود اختلاف در غسل نمودن امام حسین ـ علیه السّلام ـ در شب عاشورا، میتوان این نتیجه را گرفت که
اولا: غسل کردن امام حسین ـ علیه السّلام ـ و یارانش برای شهادت بوده و آنها میدانستهاند که تا ظهر عاشورا به شهادت میرسند و شهادت با غسل را برای دیدار معبود خود، برهمه چیز مقدم داشتهاند.
ثانیاً: احتمال این را نیز میدادند که فردا نیز همانند روزهای گذشته، از شریعه فرات آب را به خیام برسانند که همانطور آقا حضرت عباس ـ علیه السّلام ـ در روز عاشورا برای آوردن آب به طرف علقمه حرکت نمود.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱ـ ارشاد، شیخ مفید.
۲ـ لهوف، سید ابن طاووس.
۳ـ تاریخ عاشورا، ابراهیم آیتی.
[۱] مقتل ابی مخنف، قم، مؤسسه امام خمینی، ص۱۲۹
[۲] همان، ص۱۲۹؛ فرهاد میرزا، قمقام زخار و صمصام بتّار، انتشارات کتابفروشی اسلامیه، ص۳۷۸؛ ر.ک: جمعی از محققین، نهضت عاشورا، قم، مرکز مطالعات و پژوهشهای حوزه علمیه، ۱۳۸۱، ص۶۱
[۳] سید بن طاووس، لهوف، مترجم بخشایشی، قم، دفتر نشر نوید اسلام، چاپ هفتم، ۱۳۷۹
[۴] مفید، الاشارات، انتشارات علمیه الاسلامیه، ۱۳۸۷ق
[۵] اشک روان بر امیر کاروان، ترجمه خصائص الحسنیه، مترجم شهرستانی، قم، دارالکتاب، ۱۴۱۳ق، ص۱۱۲
پاسخ دهید