شیعه و اهل سنت در طول تاریخ به دنبال تهذیب دین از مجعولات بودند، تا آن‌جا که به دوره اخیر مربوط می‌شود، اصلی‌ترین محورهای تهذیب‌گرایی همان پنج محور تاریخی است: نفی آموزه‌های فرانصی، نفی نصوص مجعول و محرف، نفی تورم علوم اسلامی، نفی تقلید و نفی ماوراگرایی. – در دوره‌های اخیر گروههایی برای تهذیب دینی با روشهای خود ظهور کرده‌اند از جمله در اهل سنت:‌ جریان اصلاح طلبی و سلفی،جریان اخوان المسلمین، اندیشه مودودی و وهابیت ؛ هر کدام به دنبال تهذیب گرایی می‌باشند. در جوامع شیعی نیز دو رویکرد عقل گرایانه و نقل گرایانه در طول تاریخ برای تهذیب دین وجود داشته است. این مقاله به بررسی شاخصه‌های تهذیب دینی در هرکدام از اندیشه‌های مذکور می‌پردازد.