درسِ دومی که حضرت دادند این بود که فرمودند: تمامِ ساعاتِ من در لحظاتِ روز و شب مشحون از اوراد است. این چند درس بود، یکی ارزشِ عمر است که انسان به جا و به موقع برای خدای متعال است، آن جایی که خدای متعال راضی نیست نباید ما مالِ خدا را به آنجا بدهیم. دوم اینکه برنامه دارم، تو هم برو و برنامه ریزی کن تا کارِ تو به موقع به تو برسد. این «برای همه‌ی ساعات و لحظاتِ شب و روزِ خود اوراد دارم» هدایتِ به نظم است، هدایتِ به برنامه است، که اگر شما هم علاقه دارید الگوی شما امام صادق صلوات الله علیه باشد و می‌خواهید سرمایه‌ی خودتان را از ایشان بگیرید باید یک سنخیّتی داشته باشید، لذا برای لحظاتِ شب و روزِ خودتان برنامه‌ی خداپسند منظور بدارید و یش‌بینی‌های لازم را داشته باشید.
به طور طبیعی وقتی شما به این کتاب‌هایی که در موردِ مراقبه‌ی ماه‌ها و هفته‌ها و ایام و لیالی نوشته شده است مراجعه می‌کنید می‌بینید که خدای متعال چطور همه‌ی زندگیِ ما را با اوراد آمیخته کرده است، وقتی می‌خواهید بخوابید اذکارِ خیلی زیادی هست، برای وقتِ خوابیدن دعاها، آیات، تسبیحاتِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و … و برای بعضی از اذکارِ قبل از خواب هم آثار و اسراری را ذکر کرده‌اند. وقتی بیدار می‌شویم «دعا» دارد، وقتی کسی به بیت‌الخلاء می‌رود «دعا» دارد، وقتی می‌خواهید غذا بخورید «دعا» دارد، برای سفر «دعا» هست، برای زمانِ ورودِ به هر شهری «دعا» هست که چه دعایی را زمانِ ورودِ به شهر داشته باشید.
چون خدای متعال ما را برای خودش آفریده است «خَلَقْتُ الْاشیاءَ لاَِجْلِکَ، وَ خَلَقْتُکَ لاَِجْلی»، تو برای من هستی، لذا تمامِ نیازهایی که مربوط به بُعدِ ای عالَمیِ شماست باید به آن عالَم متّصل کنید، باید تمامِ این ظاهرها را با آن باطن مرتبط کنید. هیچ کاری نیست که شما در آنجا تکلیفِ ذکری و وردی نداشته باشید. مطلبِ کلّی این است که «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْرًا کَثِیرًا»[۱]، یعنی «ذکر کثیر»، در روایت به تسبیحاتِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها «ذکر کثیر» گفته شده است، و بعضی از اورادِ دیگر… این از بابِ مصداقِ روشن و کارساز است، وگرنه «ذکر کثیر» یعنی ذکرِ همیشگی.
در همه‌ی امورِ خودتان خدای متعال را با خودتان همراه ببینید و زبانتان عادت کند که با زبان ولی‌نعمت و مدیر و مدبّر و اصل و فرع و ظاهر و باطنِ خودتان را یاد کنید و این را به زبان بیاورید، «کُلُّ اَمْر ذى بال لَمْ یُذْکَرْ فیهِ اسْمُ اللهِ فَهُوَ اَبْتَرُ»[۲]، نتیجه چیست؟ هر کاری که نتیجه‌ی آن «خدای متعال» نباشد بی‌نتیجه است و از دستِ شما رفته است، اگر می‌خواهید کارهای شما جهت‌دار و هدف‌دار باشد باید با یادِ او شروع کنید، او شما را کمک می‌کند، هم مقصد برای شما روشن می‌شود و هم راه برای شما هموار می‌شود، خودِ خدای متعال شما را می‌برد.
وقتی نماز هم شروع می‌کنید، این نماز مدحِ خدای متعال است، سراسر ثنای خدای متعال است، چه افتخاری! بنده هر روز چند مرتبه در محضرِ خدای متعال ثنای خدای متعال را می‌گوید! من چه لیاقتی دارم، من چه زبانی دارم؟ من چه توان و معرفتی دارم که ثنای او را بگویم؟ اول «بسم الله الرحمن الرحیم» می‌گوییم و از خودِ خدای متعال کمک می‌خواهیم، بعد ثنای الهی را شروع می‌کنیم، با اینکه خودِ خدای متعال به ما القاء کرده است، این سوره مبارکه حمد کلام الله است، همان وقت هم که شما قصد می‌کنید که در نماز خودتان متوجّه هستید که چه می‌گویید باید در یاد داشته باشید که این حرف‌ها حرف‌های شما نیست بلکه فرمایشاتِ خدای متعال است و این خدای متعال است که به شما می‌گوید با من اینطور حرف بزنید و من را اینطور توصیف کنید. لذا باید یک پوششِ عامّی برای شب و روزِ خودمان و برای همه‌ی امورِ خودمان داشته باشیم و این درس را از امام صادق علیه السلام جدّی بگیریم، عادت کنیم برای همه‌ی شئون و امورِ خودمان ذکرِ مخصوصِ آن را جستجو کنیم و آدابِ آن را جستجو کنیم و آنطور ذکر بگوییم.
[۱] سوره مبارکه احزاب، آیه ۴۱
[۲] البرهان فی تفسیر القرآن، جلد ۱، صفحه ۱۰۵ (تَفْسِیرُ اَلْإِمَامِ أَبِی مُحَمَّدٍ اَلْعَسْکَرِیِّ (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ) قَالَ: «قَالَ اَلصَّادِقُ (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ): وَ لَرُبَّمَا تُرِکَ فِی اِفْتِتَاحِ أَمْرِ بَعْضِ شِیعَتِنَا بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِیمِ فَیَمْتَحِنُهُ اَللَّهُ بِمَکْرُوهٍ، لِیُنَبِّهَهُ عَلَى شُکْرِ اَللَّهِ وَ اَلثَّنَاءِ عَلَیْهِ، وَ یَمْحُوَ عَنْهُ وَصْمَهَ تَقْصِیرِهِ، عِنْدَ تَرْکِهِ قَوْلَ: بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِیمِ . لَقَدْ دَخَلَ عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ یَحْیَى عَلَى أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ)، وَ بَیْنَ یَدَیْهِ کُرْسِیٌّ، فَأَمَرَهُ بِالْجُلُوسِ عَلَیْهِ، فَجَلَسَ عَلَیْهِ، فَمَالَ بِهِ حَتَّى سَقَطَ عَلَى رَأْسِهِ، فَأَوْضَحَ عَنْ عَظْمِ رَأْسِهِ، وَ سَالَ اَلدَّمُ، فَأَمَرَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ) بِمَاءٍ، فَغُسِلَ عَنْهُ ذَلِکَ اَلدَّمُ. ثُمَّ قَالَ: اُدْنُ مِنِّی، [فَدَنَا مِنْهُ] فَوَضَعَ یَدَهُ عَلَى مُوضِحَتِهِ ، وَ قَدْ کَانَ یَجِدُ مِنْ أَلَمِهَا مَا لاَ صَبْرَ لَهُ مَعَهُ، وَ مَسَحَ یَدَهُ عَلَیْهَا وَ تَفَلَ فِیهَا، حَتَّى اِنْدَمَلَ وَ صَارَ کَأَنَّهُ لَمْ یُصِبْهُ شَیْءٌ قَطُّ. وَ قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ): یَا عَبْدَ اَللَّهِ، اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِی جَعَلَ تَمْحِیصَ ذُنُوبِ شِیعَتِنَا فِی اَلدُّنْیَا بِمِحَنِهِمْ، لِتَسْلَمَ لَهُمْ طَاعَاتُهُمْ، وَ یَسْتَحِقُّوا عَلَیْهَا ثَوَابَهَا. فَقَالَ عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ یَحْیَى: یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ، وَ إِنَّا لاَ نُجَازَى بِذُنُوبِنَا إِلاَّ فِی اَلدُّنْیَا؟ قَالَ: نَعَمْ، أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ رَسُولِ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ): اَلدُّنْیَا سِجْنُ اَلْمُؤْمِنِ، وَ جَنَّهُ اَلْکَافِرِ. إِنَّ اَللَّهَ تَعَالَى طَهَّرَ شِیعَتَنَا مِنْ ذُنُوبِهِمْ فِی اَلدُّنْیَا بِمَا یَبْتَلِیهِمْ بِهِ مِنَ اَلْمِحَنِ، وَ بِمَا یَغْفِرُهُ لَهُمْ، فَإِنَّ اَللَّهَ تَعَالَى یَقُولُ: وَ مٰا أَصٰابَکُمْ مِنْ مُصِیبَهٍ فَبِمٰا کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثِیرٍ حَتَّى إِذَا وَرَدُوا یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ، تَوَفَّرَتْ عَلَیْهِمْ طَاعَاتُهُمْ وَ عِبَادَاتُهُمْ. وَ إِنَّ أَعْدَاءَنَا یُجَازِیهِمْ عَنْ طَاعَهٍ تَکُونُ فِی اَلدُّنْیَا مِنْهُمْ – وَ إِنْ کَانَ لاَ وَزْنَ لَهَا، لِأَنَّهُ لاَ إِخْلاَصَ مَعَهَا – حَتَّى إِذَا وَافَوُا اَلْقِیَامَهَ، حُمِلَتْ عَلَیْهِمْ ذُنُوبُهُمْ، وَ بُغْضُهُمْ لِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ (صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ) وَ خِیَارِ أَصْحَابِهِ، فَقُذِفُوا فِی اَلنَّارِ. فَقَالَ عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ یَحْیَى: یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ، قَدْ أَفَدْتَنِی وَ عَلَّمْتَنِی، فَإِنْ رَأَیْتَ أَنْ تُعَرِّفَنِی ذَنْبِیَ اَلَّذِی اُمْتُحِنْتُ بِهِ فِی هَذَا اَلْمَجْلِسِ، حَتَّى لاَ أَعُودَ إِلَى مِثْلِهِ؟ فَقَالَ: تَرْکُکَ حِینَ جَلَسْتَ أَنْ تَقُولَ: بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِیمِ فَجَعَلَ اَللَّهُ ذَلِکَ لِسَهْوِکَ عَمَّا نُدِبْتَ إِلَیْهِ تَمْحِیصاً بِمَا أَصَابَکَ، أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) حَدَّثَنِی، عَنِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنَّهُ قَالَ: کُلُّ أَمْرٍ ذِی بَالٍ لَمْ یُذْکَرْ فِیهِ اِسْمُ اَللَّهِ، فَهُوَ أَبْتَرُ؟ فَقُلْتُ: بَلَى – بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی – لاَ أَتْرُکُهَا بَعْدَهَا. قَالَ: إِذَنْ تَحْظَى وَ تَسْعَدُ. قَالَ عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ یَحْیَى: یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ، مَا تَفْسِیرُ بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِیمِ ؟ قَالَ: إِنَّ اَلْعَبْدَ إِذَا أَرَادَ أَنْ یَقْرَأَ، أَوْ یَعْمَلَ عَمَلاً، فَیَقُولُ: بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِیمِ أَیْ بِهَذَا اَلاِسْمِ أَعْمَلُ هَذَا اَلْعَمَلَ، فَکُلُّ عَمَلٍ یَعْمَلُهُ، یَبْدَأُ فِیهِ بِ بِسْمِ اَللّٰهِ اَلرَّحْمٰنِ اَلرَّحِیمِ فَإِنَّهُ مُبَارَکٌ لَهُ فِیهِ».)
پاسخ دهید