يكم. اينكه با شفاعت، عده اى بخشيده شده و مورد عفو الهى قرار گيرند، لازمه اش اين نيست كه با ساير بهشتيان و كسانى كه در دنيا پاك و بى گناه بوده اند، در يك درجه قرار گيرند. خود بهشتيان در يك سطح نيستند و بهشت الهى، داراى مراتب و درجات است.[1]
امام على (علیه السّلام) در وصف بهشت مى فرمايد:
«درجاتٌ متفاضلات و منازل متفاوتات»؛[2] «بهشت داراى درجاتى است كه بعضى بر ديگرى برترى دارد و داراى جايگاه هايى است كه با يكديگر تفاوت دارند».
بنابراين كسانى كه در دنيا در اوج معرفت و خلوص، بدون گناه زيسته و پاك و مطهّر به منزل اخروى رحلت كرده اند، با گنه كارانى كه به سبب شفاعت مورد بخشش قرارگرفته اند، در يك مرتبه و درجه قرار نمى گيرند.
دوّم. شفاعت شامل حال كسانى مى شود كه قابليت و استحقاق آن را، با تحصيل شروط آن به دست آورده اند. چنين نيست كه همه افراد، با شفاعت از دخول در دوزخ و جهنم نجات پيدا كنند. چه بسا عده اى پس از دخول در جهنم و چشيدن عذاب، اين قابليت را پيدا كنند.[3]
سوّم. اينكه خداوند، برخى از مجرمان را بر اساس لياقت آنان، مورد عفو و مغفرت خود قرار دهد، ضايع كردن حق كسى نيست؛ بلكه لطف به برخى از افراد است. آنچه موافق عدالت است، اينكه به كسى ظلم نشود و حق كسى ضايع نگردد، و اگر به كسى به طور قانونمند لطف شود، منافاتى با عدالت ندارد.
چهارم. همه كسانى كه شرايط شفاعت را به دست آورده اند، از آن بهره مند خواهند شد؛ چه آنان كه گنه كارند و چه آنان كه بى گناه و پاك اند. گنه كاران با شفاعت، مورد فيض مغفرت الهى قرار خواهند گرفت و غير آنان با شفاعت به درجات و مراتب بالاتر، ارتقا خواهند يافت.
دفتر نشر معارف/مؤلفان:محمدرضا کاشفی و سیّد محمد کاظم روحانی
[1] – ر.ك: ميزان الحكمه، ج 1، ص 431، احاديث 2601ـ2612.
[2] – همان، ح 2603.
[3] – همان، ج 2، ح 2940.