در منابع تاریخی به همراه نام برخی از یاران امام حسین(ع) آمده است که این گروه از موالی بوده‌اند. موالی به کسانی اطلاق می‌شود که تحت حمایت یکی از قبیله‌های عرب در می‌آمدند تا در سایه حمایت آنان بتوانند از حقوق شهروندی خود بهره‌مند گردند. این‌گونه افراد (موالی) را ایرانیان، سایر افراد ملل مغلوبه، و یا حتی اعرابی تشکیل می‌دادند که دارای قوم وقبیله‌ای نیرومند نبودند تا بتوانند از حقوق اولیه خود در برابر اقوام قوی و بزرگ دفاع کنند لذا با بستن پیمان ولاء با اقوام بزرگ‌تر یا قوی‌تر زیر چتر حمایتی آنان قرار می‌گرفتند.

با توجه به نکته فوق(که موالی فقط بر ایرانیان اطلاق نمی‌شد) باید گفت: در میان اسامی یاران امام حسین(ع) به ۱۵ و یا ۱۷ مورد از موالی برخورد می‌کنیم که می‌توان به جرات گفت تعداد آنان به مراتب بیش از این تعداد بوده اما بدلیل موقعیت پست و پائین اجتماعی آنان در هیچ منبعی از آنان یاد نشده است.
با توجه به نکات فوق باید گفت: پس از بررسی در منابع کهن تاریخی و حتی پس از آن در منابع متاخر ایرانی نیز تصریحی مبنی بر حضور ایرانیان در کربلا بدست نیامد.
تنها در ۲ کتاب متاخر به حضور یک ایرانی (آن هم به قرینه نام وی که به ایرانیان شباهت دارد)به نام پیروز (یا: پیروزان، فیروز، فیروزان) در کر بلا اشاره شده است که هیچ‌گونه اعتبار و سندیتی ندارند. این کتب عبارتند از:

۱ – امام حسین و ایران،‌ نوشته کورت فریشلر،‌ ترجمه: ذبیح الله منصوری،‌ انتشارات جاویدان، ۱۳۷۳ش، چاپ دهم. این کتاب حالت رُمان دارد. نویسنده آلمانی این کتاب هیچگونه استناد معتبری برای مطالب خود ارائه نکرده است و معلوم نیست این اطلاعات را از چه منبعی به دست آورده است.

۲ – روضه الشهداء، نویسنده این کتاب نیز از حضور شخصی ایرانی به نام فیروز یا پیروز در کربلا خبر می‌دهد. و به تبع این دو کتاب، کتاب دیگری نیز بدون ذکر مشخصات وی تنها به ذکر نام «پیروزان» اشاره و وی را از شهدای کربلا دانسته است.

منبع:پرسمان