القاعده و تروریسم مذهبی
بررسی منابعی که به مطالعه سازمان القاعده پرداخته اند نشان می دهد که هر کدام از منظر خاصی به این سازمان نگاه کرده و آن را از نقطه نظر خاص خود، مورد کندوکاو قرار داده اند. در این میان، سه دسته از نظریات وجود دارند که بیشتر از بقیه مورد توجه قرار گرفته اند: دسته اول براین باورند که ایدئولوژی القاعده و اعمالی که توسط این سازمان انجام می گیرد، مصداقی از نظریه «برخورد تمدن¬ها»ی هانتینگتون است. دسته دوم، نظریه هایی می باشد که این سازمان را پدیده ای مدرن، قلمداد کرده و حتی در بعضی موارد، ایدئولوژی القاعده را بیشتر از آن که ریشه¬دار در آموزه های اسلامی بدانند، متأثر از اندیشه چپ اروپایی در نظر می گیرند. دسته سوم نیز از بُعد مذهبی به سازمان، نگاه کرده و ایدئولوژی آن را تحت عنوان تروریسم مذهبی بررسی کرده اند. پژوهش حاضر نیز همین دیدگاه اخیر را مورد تأکید قرار می دهد.
القاعده: زمینه ساز استقرار پایگاه های نظامی آمریکا و ناتو در آفریقا
کشورهای غربی و کشورهای شمال آفریقا در خصوص توانایی های القاعده در مغرب اسـلامی مـبالغه می‌کنند. القاعده در مـغرب اسلامی در واقع همان گروه “جماعت سلفی دعوت و کشتار الجزایر” است که دو سال قبل زمانی که درماندگی و ناتوانی ایـن گروه در الجزایر آن در سراشیی نابودی قرار داده بود برای ترمیم روحیه طرفداران خود و جلب حـمایت مادی و معنوی مردم مـسلمان جـهان، و سوءاستفاده از عواطف اسلام گرایانه مردم شمال آفریقا، خود را تشکیلات مغرب اسلامی شبکه جهانی القاعده اعلام و آزادسازی اندلس و شمال آفریقا را از لوث کفار هدف خود بیان کرد و با این نحو تبلیغات، چهره خود را موجه ساخت. کارنامه دو سال گذشته این گروه وهـابی تکفیری نشان داد که سیاست کشتار حداکثری و انتقام جویی بی رحمانه نه تنها عواطف مسلمانان منطقه و جهان را جذب نکرد بلکه عملکرد آنها ضربه بزرگی به اسلام گرایی در منطقه بود. نداشتن پایگاه مردمی موجب شد که ایـن گروه در شمال آفریقا نتواند کوچکترین ضربه کاری به منافع غرب و یا مراکز نظامی دولت های منطقه وارد سازد. اما در عوض غرب توانست با بزرگ نمایی خطر این گروه مسلح، قراردادهای تسلیحاتی کلانی را به دولت های منطقه تـحمیل نموده و بدنبال پایگاه دایمی در منطقه باشد. سیاست های مدبرانه عبد العزیز بوتفلیقه از یکسو و عملکرد غیرانسانی گروه‌های وهابی تکفیری در قتل و عام‌های ددمنشانه که منجر به کشتار بیش از دویست هزار نفر در الجزایر شد از سوی دیگر زمـینه انزواو اضمحلال گروه های مسلح وهابی تکفیری را در الجزایر فراهم ساخت و این کشور که معروف به کشور یک میلیون شهید راه مبارزه با استعمار است، اولین کشور آفریقایی قربانی تروریزم وهابی تکفیری بودکه در حال حاضر مـسیر آشتی ملی و سازندگی را به خوبی طی می کند.
القاعده در کنیا
کشور کنیا یکی از مهم ترین پایگاه های نیروهای القاعده در شرق آفریقاست و بر اساس شواهد موجود، مرکز اصلی شاخه آفریقای القاعده در این کشور استقرار دارد. پیشینه ورود نیروهای القاعده به کنیا به سال های 1992 و 1993 باز می گردد.
القاعده در تانزانیا
کشور تانزانیا نیز همچون کنیا به دلیل محیط خاص جغرافیایی خود، از جمله سواحل ممتد اقیانوس هند و جزیره های متعدد و پراکنده، به ویژه مجمع الجزایر زنگبار (که چندان تحت نظارت و کنترل نیروهای امنیتی و اطلاعاتی تانزانیا قرار ندارند)، بستر مناسبی برای اقدامات القاعده به شمار می رود.
القاعده در اوگاندا
اوگاندا از نظر اشاعه افکار سلفی گری و وهابیت، همواره از اهمیت کمتری در مقایسه با کنیا و تانزانیا برخوردار بوده است. آغاز فعالیت سازمان القاعده در این کشور به سال 1994 باز می گردد. که در ادامه مطالبی در مورد القاعده و کشور اوگاندا بیان خواهد شد.
از شهادت طلبی شیعه تا عملیات انتحاری القاعده
این نوشتار در صدد بیان دیدگاه های فقه شیعه در مورد مسئله جهاد است و به بحثهایی چون جهاد ابتدایی، جهاد دفاعی، جهاد از منظر اسلام و قرآن، سیره فقها در دفاع از سرزمینهای اسلامی و بحث عملیات شهادت طلبانه می پردازد. در حقیقت این مقاله در پی آن است که با تعریف کلی از جهاد و انواع آن، مرزهای تفکیک این فریضه دینی با مسئله ترور و حملات انتحاری را تبیین کند.